قطارهای فرسوده را نوسازی کنید

مهدی اسماعیل‌پور-روزنامه‌نگار

تریبون آزاد تلویزیون همشهری به متروی تهران رسید و مسافران و شهروندان شهر زیرزمینی پایتخت، سؤال‌ها، پیشنهادها و انتقادات خود را درباره ساخت و تجهیز این بخش مهم از حمل‌ونقل عمومی مطرح کردند. در ادامه نعمت‌الله فرزان‌پور، مدیرعامل شرکت متروی تهران، با حضور در استودیوی تلویزیون همشهری ضمن پاسخ به پرسش‌های مردمی، خبرهای خوبی هم برای تهرانی‌ها داشت. شرح این گفت‌وگو را در ادامه بخوانید.

چرا سال‌ها‌ساخت متروی تهران- پاکدشت و پردیس، بلاتکلیف مانده است؟
متروی پاکدشت، ورامین، پردیس و دیگر خطوط خارج از محدوده شهر تهران، با نظر دولت از حیطه اختیارات و وظایف شرکت متروی تهران خارج شده است. البته قرار است تشکیلات و شرکتی به نام متروی حومه‌ای برای ساخت این متروها ایجاد شود. براساس اطلاعاتی که دارم تشکیل این شرکت در حال نهایی‌شدن است. شرکت متروی حومه‌ای قرار است زیرنظر وزارت راه و شهرسازی و شرکت راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران فعالیت کند. وظیفه این شرکت سرویس‌دهی به متروی شهرهای حومه کلانشهرهای کشور ازجمله تهران است. شرکت متروی تهران هم برای انجام هرگونه همکاری با این شرکت اعلام آمادگی کرده است.
متروی تهران- پرند چه زمانی تکمیل می‌شود؟ 
در سال‌های گذشته دولت ساخت متروی شهرهای اقماری را به شرکت متروی تهران واگذار کرده بود که متروی تهران- پرند را هم شامل می‌شد. این خط مترو را به سرانجام رساندیم و اکنون در حال تکمیل نواقص و 2ایستگاه باقیمانده آن هستیم که شامل ایستگاه‌های واوان و فرودگاه امام‌خمینی(ره) می‌شود. به‌تازگی هم شهرداری رباط‌کریم به‌دنبال این است که برای داشتن یک ایستگاه در این مسیر مجوز شورای‌عالی ترافیک را دریافت کند. این پروژه دولتی است و بودجه ساخت و ناوگان موردنیاز آن باید از طریق دولت تامین شود که از طریق پیگیری و رایزنی با دولت و نمایندگان مجلس به‌دنبال این موضوع هستیم. به محض تامین بودجه، باتوجه به قرار داشتن مسیر و ایستگاه‌های آن روی زمین و نیاز نداشتن به احداث تونل در یک‌سال خط متروی تهران- پرند تکمیل می‌شود. طبق قول‌هایی که به ما داده‌اند قرار است بخشی از این بودجه امسال و بخشی از آن هم در سال آینده تامین شود.
 در برخی مناطق مانند 9، 21 و 22مشکل کمبود مترو وجود دارد.
 ما هم به کمبود ایستگاه مترو در محدوده غرب تهران و مناطقی مانند 9، 21 و 22و نیاز مردم اذعان داریم. به صراحت می‌گوییم که این تعداد ایستگاه و شبکه پاسخگوی نیاز تمام مردم نیست و باید هم خطوط و هم ایستگاه‌ها افزایش پیدا کند. درخصوص منطقه 9‌ موضوع توسعه جنوبی متروی فرودگاه مهرآباد را دنبال می‌کنیم و مطالعات و امکان‌سنجی مربوط به آن آغاز شده و در حال انجام است تا از طریق خط4بخشی از نیاز مردم این منطقه به مترو برطرف شود. در خطوط جدید مترو به‌ویژه خطوط 10و 11نیز مناطق‌ کمتر برخوردار مترو ازجمله مناطق 9 و 21هم دیده شده است. همچنین 2خط سریع‌السیر یا همان اکسپرس هم برای شهر تهران تعریف شده و در حال انجام مطالعات است که از طریق آن ‌ می‌توانیم بخشی‌هایی که مشکل دسترسی به مترو دارند را پوشش دهیم.
چه زمانی شاهد ورود واگن‌های جدید خواهیم بود؟ 
ناوگان متروی تهران فرسوده است و نیاز به بازسازی بموقع دارد و باید با ورود واگن‌های جدید تعداد‌آن را افزایش دهیم. چون با افزایش ناوگان، میزان بهره‌وری از خطوط هم بیشتر می‌شود. برای حل این مشکل چند کار همزمان شروع شده است؛ یکی بازسازی ناوگان فعلی است که توسط شرکت بهره‌برداری متروی تهران با همکاری شرکت واگن‌سازی‌ تهران انجام می‌شود و مورد دوم هم ساخت واگن در داخل کشور است که ساخت نخستین رام 7واگنه از تولید انبوه 113واگن ملی مترو به پایان رسیده و تست‌های مربوط به آن هم انجام و در حال دریافت مجوز سیر است. امسال حداقل 2رام قطارملی مترو وارد ناوگان خواهد شد. همچنین مورد سوم هم برطرف کردن بخشی از نیاز متروی تهران به واگن از طریق خرید واگن‌های خارجی است که در این بخش هم قرارداد 791واگن با طرف چینی نهایی شده است و امسال شاهد ورود نخستین رام آن هستیم. البته برای کاهش سرفاصله حرکت قطارها و افزایش سطح بهره‌برداری، حدود 800واگن جدید نیاز داریم تا بتوانیم سرفاصله حرکت را به حدود 4دقیقه برسانیم.
خطوط جدید مترو چه زمانی به بهره‌برداری می‌رسند؟ 
حفاری خط10 در حال انجام است و از میدان دریاچه شهدای خلیج‌فارس حدود 900‌متر حفاری انجام شده است. دستگاه تی‌بی‌ام دوم خط 10متروی تهران هم در نیمه دوم سال از جنت‌آباد شروع به‌کار می‌کند. تکمیل این خط 6سال زمان می‌برد که فاز اول آن تا 3سال دیگر به بهره‌برداری خواهد رسید. خط 8هم تجهیز کارگاه شده و قرار است 6ساله انجام شود. خط 9نیز درمدت 7سال اجرا می‌شود و اکنون حفره ورود دستگاه تی‌بی‌ام اجرا شده است. عملیات اجرایی خط 11هم امسال آغاز می‌شود.
صنعت مترو در کشور را بومی‌سازی‌ کنید.
درحال حاضر شرکت متروی تهران به نقطه‌ای رسیده است که در بحث تجهیزاتی 70درصد به‌ خودکفایی رسیده و بومی‌سازی‌ صورت گرفته است. در بخش برق‌رسانی به قطار با ریل سوم‌نیزساخت ریل و تجهیزات برقی 100درصد بومی‌سازی‌ صورت گرفته است. در بخش ساختمانی و مهندسی و طراحی هم 100درصد به‌ خودکفایی رسیده‌ایم. ساخت ناوگان هم با قطار ملی مترو 85درصد بومی‌سازی‌ شده و تقریبا به‌خودکفایی رسیده‌ایم و با حمایت‌ها و سرمایه‌گذاری‌های دولت و شهرداری تهران در آینده‌ای نه‌چندان دور تمام نیاز متروی کشور به واگن از طریق تولید داخل تامین خواهد شد. در ساخت مترو و تامین ناوگان، برنامه حمایت از تولید و توان تولید‌کنندگان داخلی است.
خطوط هفت‌گانه مترو و خطوط توسعه‌ای چه زمانی تکمیل می‌شوند؟ 
4ایستگاه باقیمانده از بخش اصلی مترو تا شهریور‌ امسال به بهره‌برداری می‌رسند. برای خط 6مترو در بخش جنوبی شهر تهران 10کیلومتر خط توسعه‌ای داریم. امیدواریم امسال بتوانیم 5کیلومتر از این مسیر را کامل کنیم. ان‌شا‌الله تست گرم مسیر توسعه جنوبی خط 6تا ایستگاه میدان حرم شاه عبدالعظیم را امسال انجام می‌دهیم و این بخش را راه‌اندازی می‌کنیم. همچنین توسعه خط 7را داریم که در بخش توسعه شمالی آن از ایستگاه میدان کتاب به سمت دانشگاه علوم تحقیقات می‌رویم. برنامه امسال ما این است که امسال تست گرم این مسیر را از میدان کتاب تا ایستگاه چهاردیواری انجام دهیم و 3تا4‌ماه بعد از آن هم افتتاح ایستگاه را خواهیم داشت. همچنین توسعه شرقی خط 2مترو را داریم تا به پردیس مسافری شرق برسد. اینها اولویت‌های اصلی ما در خطوط توسعه‌ای برای امسال هستند. علاوه بر اینها توسعه شرقی خط 4به طول 12کیلومتر و 10ایستگاه را داریم که تلاش می‌کنیم عملیات اجرایی این خط توسعه‌ای هم امسال آغاز شود.
چرا در ایستگاه‌های مترو سرویس بهداشتی وجود ندارد و تعداد صندلی‌های داخل سکو‌ها کم است؟ 
ساخت سرویس بهداشتی و نصب صندلی به تعداد زیاد در ساخت ایستگاه‌های مترو مرسوم نیست. مسافران معمولا در شعاع 200متری از ایستگاه‌ها در سطح شهر به سرویس بهداشتی دسترسی دارند. از آنجا که قرار نیست مسافر در ایستگاه معطل بماند، نصب صندلی به تعداد زیاد توجیه فنی ندارد. از طرف دیگر نصب صندلی زیاد باعث گرفته شدن فضای سکو می‌شود. با وجود این در هر ایستگاهی که کمبود صندلی وجود دارد، این آمادگی را داریم تا مشکل را برطرف کنیم.