دنیای جنگ و اسلحه

محمدعلی حسن‌نیا-روزنامه‌نگار

مؤسسه بین‌المللی استکهلم (سیپری) نقشه بازار تسلیحات کل جهان را مورد بررسی قرار داده و اعلام کرده که اوکراین با توجه به جنگ با روسیه، از سال ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۴ بزرگ‌ترین واردکننده سلاح بوده و اسرائیل هم بیشترین کمک‌های نظامی را از آمریکا دریافت کرده است.
بزرگترین واردکننده سلاح در جهان کدام کشور است؟
اوکراین در بازه زمانی 2020 تا 2024 به بزرگ‌ترین واردکننده تسلیحات در جهان تبدیل شد و واردات آن در مقایسه با سال‌های 2015 تا 2019 تقریباً 100برابر رشد کرد.
۴۵درصد تسلیحات عمده ارسال‌شده به اوکراین از آمریکا تامین شد و پس از آن، آلمان با ۱۲درصد و لهستان با ۱۱درصد، در رتبه‌های بعدی قرار گرفتند.
حداقل 35کشور از زمان جنگ روسیه و اوکراین در سال 2022 به اوکراین تسلیحات ارسال کردند.
بزرگترین وارد‌کنندگان اسلحه در جهان
پس از اوکراین، کشورهای هند، قطر، عربستان‌سعودی، پاکستان، ژاپن، استرالیا، مصر، ایالات متحده و کویت، در میان بزرگ‌ترین واردکنندگان تسلیحات جهان طی این دوره جای دارند.
واردات تسلیحات کشورهای اروپایی در فاصله سال‌های ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۴ با افزایش ۱۵۵درصدی همراه بوده است.
با این حال، به‌جز اوکراین، نام کشور اروپایی دیگری در میان ۱۰ واردکننده نخست تسلیحات عمده جهان به چشم نمی‌خورد.
بزرگترین صادر‌کننده اسلحه در جهان
سیپری در گزارش خود نوشت: آمریکا سهم خود از مجموع صادرات جهانی تسلیحات را به ۴۳درصد رسانده و جایگاهش را به‌عنوان بزرگ‌ترین صادرکننده تسلیحات بیش از پیش تثبیت کرده است.
فرانسه، روسیه، چین، آلمان، ایتالیا و بریتانیا نیز رتبه‌های دوم تا هفتم این فهرست را به‌خود اختصاص داده‌اند.

آمریکا و ماجرای ارسال سلاح به اسرائیل
در بازه زمانی ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۴، ایالات متحده ۶۶درصد از تسلیحات وارداتی اسرائیل را تامین کرد و آلمان با ۳۳درصد و ایتالیا با یک‌درصد در رده‌های بعدی قرار گرفتند.
سیپری افزود: با وجود جنگ غزه، واردات تسلیحات اسرائیل در این دوره در مقایسه با پیش از آن، تا حد زیادی ثابت مانده است.
اسرائیل بعد از هفت اکتبر 2023 بیشترین کمک‌های نظامی خود را از آمریکا دریافت کرده است.

نقشه بازار انتقال سلاح در جهان عربی
گزارش سيپري حاکی از کاهش 20درصدی واردات تسلیحات به کشورهای عربی در فاصله سال‌های 2020 تا 2024 است.
4 کشور عربی که در میان 10واردکننده اول جهان در دوره‌های 2020 و 2024 بودند، عبارتند از قطر، عربستان سعودی، مصر و کویت.
قطر سومین واردکننده بزرگ تسلیحات در جهان بود و رتبه اول واردکنندگان سلاح در میان کشورهای عربی
سال‌های 2020 تا 2024 هم با واردات سلاح توسط عربستان حدود 41درصد کاهش یافت.
مصر هم با کاهش 44درصدی واردات سلاح بین سال‌های 2015 تا 2019 و  2020 و 2024 در رتبه هشتم جهانی و رتبه سوم جهان عرب قرار گرفت.
واردات کویت در این بازه زمانی 466درصد افزایش یافت و در جهان عرب، رتبه چهارم و در سطح جهان رتبه دهم را به‌خود اختصاص داد.
بعد از کویت هم امارات قرار دارد که با کاهش 19درصدی واردات سلاح در این بازه زمانی مواجه شده و بیشترین واردات سلاح را هم از آمریکا، فرانسه و ترکیه داشته است.
الجزایر در جایگاه ۲۱ جهانی و ششم عربی قرار دارد. واردات سلاح آن ۷۳درصد کاهش یافته است و بیشتر تسلیحاتش را از روسیه، چین و آلمان وارد می‌کند.
بحرین در جایگاه ۲۳ جهانی قرار دارد و واردات آن بین دوره مذکور ۸۹۸ درصد افزایش یافته است و بیشتر آن را از ترکیه و انگلیس وارد می‌کند.
مراکش در جایگاه ۳۱ جهانی قرار دارد و واردات آن ۲۶ درصد کاهش یافته است و تسلیحاتش را از آمریکا، فرانسه و اسرائیل وارد می‌کند.

صادرات اسلحه به غرب آسیا
بیش از نیمی از صادرات سلاح به خاورمیانه توسط آمریکا بوده است، 52درصد سلاح‌های صادراتی به خاورمیانه از آمریکا، 13درصد از انگلیس، 8/9درصد از فرانسه، 7/6درصد از آلمان و مابقی از کشورهای دیگر بوده است.