گپ
صدای جنوب را به گوش دنیا می‌رسانم
نخستین دختر بوشهری که بوق شاخی می‌نوازد از آرزوهایش می‌گوید
راحله عبدالحسینی-روزنامه‌نگار
اولین‌ها همیشه مایه شگفتی‌اند؛ به‌خصوص اگر این نخستین نفر، یک دختر هنرمند باشد که ساز سنتی و بومی بوشهر را دست گرفته تا طلایه‌دار بانوان علاقه‌مند به موسیقی جنوب باشد. «آیه سلیمیان» خودش هم باور نمی‌کرد ویدئوی او از بوق شاخی زدن در مراسم آیینی عزاداری ماه صفر در مسجد فاطمه زهرا(س) بوشهر به یک ویدئوی پربازدید تبدیل شود.
آیه 14ساله، سنج و دمام هم می‌زند و آرزو دارد موسیقی خاص جنوب و راز و رمزهایش را به گوش همه برساند. به همین بهانه با او همکلام شدیم.
در همین هفته‌های اخیر شما را به‌عنوان نخستین دختر بوشهری شناختیم که بوق شاخی می‌زند. از انتخاب این ساز برای نواختن برایمان بگویید.
بوق شاخی، یک ساز سنتی جنوب است که تا به حال هیچ خانمی برای نواختن به سمت این ساز نرفته. این، خودش انگیزه زیادی برای من بود تا حتما نواختن این‌ساز را دست بگیرم و به نوعی سنت‌شکنی کنم.
چرا این ساز بین خانم‌ها غریب است و کسی سراغ آن نرفته؟
این ساز، ساز سنتی بوشهر است و به نفس قوی احتیاج دارد. از طرفی سنج و دمام که نواختنش از آیین‌های کهن بوشهر است، اغلب در مساجد نواخته می‌شوند. برای همین هم خانم‌ها این ساز را نمی‌نوازند.
با وجود این، ویدئویی که از شما دیدیم در مسجد بودید و بوق شاخی می‌زدید.
بله. در مراسمی در مسجد فاطمه زهرا(س) که بین بوشهری‌ها به مسجد مش‌ماشاءالله معروف است، شرکت کرده بودم. مسجدی که پدربزرگم از بانیان آن بوده. با حمایت پدر، برادر و عمویم توانستم این ساز را یاد بگیرم و در مسجد با گروه سنج و دمام همراهی کنم. یادم هست همان روز، افرادی بودند که به پدرم گفتند برای یک دختر پسندیده نیست که در مسجد بوق شاخی بزند و با این کار مخالفت داشتند، اما من در کنار خانواده بودم و توانستم مراسم سنج و دمام را همراهی کنم.
پس مربی شما برای یاد گرفتن این ساز هم اقوام‌تان بودند؟
بله. از چند سال پیش برادرم بوق شاخی می‌زد و من از او یاد گرفتم. در خانه تمرین می‌کردم. بوقی که می‌زنم شاخ گوزن است و به قول معروف بوق اصل است. قلق دارد و تمرین می‌خواهد. چند سال در تیم فوتبال بانوان بودم و ورزش موجب شده تا نفس کم نیاورم.
کلاس نهم هستی و هنوز انتخاب رشته نکرده‌ای. قصد داری موسیقی را به‌صورت آکادمیک ادامه بدهی؟
دوست دارم معلم بشوم. موسیقی سنتی بوشهر را هم ادامه خواهم داد. مراسم سنج و دمام که در ایام محرم نواخته می‌شود، نوعی ارادت به امام حسین(ع) است و من هم امیدوارم در مسیر امام حسین(ع) قدم بردارم. آرزو دارم موسیقی اصیل بوشهر به گوش همه مردم دنیا برسد. همیشه به این موضوع فکر می‌کنم و سعی دارم با مطالعه بیشتر راه و روشی برای ترکیب کردن بوق شاخی با سازهای دیگر ارائه کنم.
بوق شاخی در فرهنگ بومی جنوب
بوق شاخی از دسته سازهای بادی و یک ساز ویژه بین سازهای محلی جنوب ایران و در فرهنگ موسیقایی بوشهر مرسوم است و جایگاه خاصی در موسیقی آیینی دارد. بوق از شاخ بز یا گوزن ساخته می‌شود؛ اندازه تقریبی این ساز ۸۲ سانتی‌متر است. با دمیدن در سوراخی که در انتهای کناری شاخ ایجاد شده، صدایی بسیار رسا تولید می‌شود. از بوق در مراسم عزاداری در ماه محرم یا شهادت ائمه(ع) استفاده می‌شود.
