رامین عرفانیانسلیم/ عضو هیأت مدیره سازمان بوستانها و فضای سبز شهرداری تهران:
براساس آموزهها و بینش توسعه پایدار که در اولویت برنامهها، سیاستها و فعالیتهای شهرداری تهران است، هر پدیدهای از منظر خدمات و تبعات محیطزیستی سنجیده میشود؛ نه صرفا براساس تولید یا بهرهبرداری مادی. بهعبارت دیگر، ذهن نهادهمحور انسان در دیدگاه کلاسیک ناپایدار همواره در پی محاسبه سود و زیان عمدتا کوتاهمدت و نگاه سطحی به موضوعات و فرایندهای طبیعی بوده است؛ پیامد این نگاه بهرهبردارانه و جزءنگر در طول چند دهه گذشته حاصلی جز ناپایداری منابع، از دست رفتن پایداری و خسارتهای فراوان توسعه نداشته است که در کشور ما نیز پیامدهای آن در گوشه و کنار بهصورت بارز مشهود است. خوشبختانه پس از سالها بالاخره پارک پردیسان تحویل شهرداری تهران شد؛ فضایی محصور در کالبد متراکم شهری که میتواند چنانچه اصول چهارگانه طراحی اکوسیستمها (لحاظ کردن تنوع زیستی، کارکردهای بیولوژیکی، بهرهوری و خودتنظیمی) در تمامی مراحل مطالعه، طراحی و اجرا مدنظر قرار گیرد، تبدیل به الگویی برای اکوسیستم پایدار شهری شود. باید بدانیم و آگاه باشیم اگر همچون همیشه بهدنبال ایجاد سامانههای فشرده وابسته به انرژی و بالطبع نیازمند مصرف هزینههای گزاف نهاده و انرژی و خدمات باشیم، دستاوردی جز ناپایداری و بیثباتی اکوسیستم که معنای آن تشدید وابستگی به بودجه و هزینه خواهد بود، نخواهیم داشت.
مهمترین پرسشی که در مورد ضرورت و چرایی واگذاری پارک پردیسان به شهرداری تهران وجود دارد این است که این مجموعه منشأ چه خدمات محیطزیستی در شهر است!؟ حداقل در نگاه اول از 2جنبه مهم میتوان به این پرسش پاسخ گفت.
خدمات تنظیمی (Regulatig): بر همگان آشکار است که امروز آلودگی هوا، آب و خاک از مهمترین معضلات شهر تهران است. با وجود اینکه طی سالیان اخیر و در رسانهها و افکار عمومی بیشتر به آلودگی هوا پرداخته میشود اما آلودگی خاک و آب نیز در این کلانشهر در حد آلودگی هوا نگرانکننده است. ایجاد پوششهای سبز میتواند در کاهش سطح آلایندههای خاک بسیار مؤثر باشد و از طرفی، انتخاب درست و دقیق گونههای گیاهی از یک سو و اعمال مدیریتهای مبتنی بر پایداری اکولوژیک و بهینهسازی مصرف نهادههای شیمیایی در پرورش و نگهداری این فضاهای سبز از سوی دیگر به کاهش آلودگی آب که ناشی از نهادههای پیش گفته است، تأثیری جدی دارد.
خدمات فرهنگی (Cultural): شهروندان و گردشگران در شهر تهران همواره بهدنبال فضایی برای گذران اوقات فراغت و تمدد اعصاب و روان هستند؛ بهویژه برای شهروندان تهرانی که بخش قابل توجهی از اوقات کاری خود را در شرایط و زیستبومهای خشن و بیروح شهری و در معرض چالشهایی همچون ترافیک و آلودگیها و فشار فرساینده کاری سپری میکنند و سبک زندگی معاصر در تهران و البته برخی غفلتها از سوی مسئولان و متولیان این حوزه موجب عدمدسترسی شهروندان به اکوسیستمهای نزدیک به طبیعت و روحنواز و آرامشبخش شده است، مجموعه پارک پردیسان با دسترسی مناسب از شریانهای اصلی شهر، درصورت تأمین زیرساختهای مناسب میتواند ظرفیتهای ارزشمندی در این زمینه ایجاد کند. بهعنوان نمونه، پارک پردیسان قادر است فرصتهای ارزشمندی برای آشنایی ما و فرزندانمان با طبیعت (بدیلی از مدارس طبیعت)، اکوتوریسم (ایجاد و شبیهسازی برخی اکوسیستمهای غیربومی، مانند زیستبومهای گرمسیری یا بیابانی) و کارکردهایی حفاظتی همچون بانک ژن و بانک بذر از طریق ایجاد کلکسیون گونههای فراموش شده و کاشت الگویی گیاهان کمبهرهبرداری شده فراهم آورد.
سایر خدمات مستقیم و غیرمستقیم اکوسیستمی که هر یک در نوع خود مرتفعکننده چالشی از مشکلات عدیده محیطزیستی پایتخت بوده و الگویی بدیع برای سایر کلانشهرهای کشور و منطقه است. اما ذکر یک نکته در این میان ضروری است؛ دانش تنها نهادهای است که هر قدر به سیستم وارد شود به حد بازده نزولی نخواهد رسید. امروزه با کمال خرسندی سرمایه تحصیلکردگان و فرهیختگان کشور در تمامی عرصهها بهخصوص علوم طبیعی و محیطزیست مایه مباهات است. از طرف دیگر با سپردن این پشتیبانی مدیریت به بیش از 2200پارک شهری و عرصههای وسیع فضای سبز شهری و جنگلهای حاشیه شهر میتوان انتظار شکلگیری مجموعهای درخشان و در شأن و جایگاه امالقرای جهان اسلام را داشت