بساط رانت پتروشیمی و فولاد جمع می‌شود

بساط رانت پتروشیمی و فولاد جمع می‌شود

 سرانجام ستاد تنظیم بازار در یک جلسه 6ساعته سنگین تصمیم گرفت برای جمع کردن بساط رانت در بازار فولاد و پتروشیمی معاملات همه محصولات این دو بازار را به بورس کالا منتقل کند. به گزارش همشهری، نزدیک به یک دهه است که کارشناسان درباره شفاف‌سازی‌ معاملات در بازار‌های مختلف ایران سخن می‌گویند و معتقدند بازار سرمایه و بورس کالا قدرتمند‌ترین ابزاری است که می‌تواند مانع شکل‌گیری رانت شود و معاملات را شفاف کند، اما این اعلام نظر‌ها اثری نداشته تا اینکه ستاد تنظیم بازار با تشکیل یک جلسه تصمیم گرفت معاملات محصولات پتروشیمی و فولاد را به بورس کالا منتقل کند.

به‌نظر می‌رسد علت این موضوع نزدیک شدن به زمان تحریم‌ها در آبان‌ماه است که مسئولان خودشان را برای شرایط سخت‌تر آماده می‌کنند. با این حال هنوز بسیاری از واسطه‌هایی که از منافع حاصل از رانت استفاده می‌کنند با این کار مخالفند و از دشمنان اصلی بورس کالا محسوب می‌شوند. براساس اطلاعات دریافتی قرار است از طریق به کارگیری مکانیسم‌های بازار سرمایه شرایطی به‌وجود بیاید تا به وسیله شفاف‌سازی‌، معاملات رانت حاصل از تفاوت نرخ دلار برای واسطه‌های غیرضرور حذف شود. هم‌اکنون برخی خریداران، محصولات فولادی را به قیمت ارز مصوب خریداری می‌کنند و آن را با قیمت ارز آزاد می‌فروشند.

آنطور که خبر‌های دریافتی همشهری نشان می‌دهد در جلسه ستاد تنظیم بازار تکلیف معاملات فولادی به‌طور کامل مشخص شده و قرار است همه محصولات تولیدی در بورس کالا فروخته شود، اما هنوز آیین‌نامه معاملات تدوین نشده است. در مورد محصولات پتروشیمی هم قرار است فقط صادرکننده‌های محصولات پتروشیمی به صدور محصولاتشان مجاز باشند. به این ترتیب همه معاملات پتروشیمی به بورس کالا منتقل می‌شود. در این جلسه ۶ ساعته ستاد تنظیم بازار که با حضور نمایندگان دولت و تولید‌کنندگان محصولات فولادی برگزار شد مقرر شد برنامه‌ریزی و سازماندهی لازم برای تنظیم بازار محصولات پتروشیمی و فولاد از طریق بورس کالا برای حمایت از تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان این اقلام انجام شود.

احتمال بروز رانت به صفر می‌رسد

جعفر سرقینی، معاون وزیر صنعت درباره سازو کار معاملات محصولات پتروشیمی و فولاد طبق طرح جدید گفت: اجرایی شدن دستورالعمل جدید صادراتی برای الزام به صادرات فقط از مسیر تولیدکننده اصلی موجب شده تا التهاب بازارها در مسیر کاهش قرار گیرد که با توجه به بن‌بست صادرات برای واسطه‌ها، تقریبا می‌توان گفت که از این پس امکان بروز رانت با همکاری بورس کالا به صفر می‌رسد.

 جعفر سرقینی گفت: طبق مصوبه صادراتی جدید از این پس واسطه‌ها نمی‌توانند برای کسب سود ناشی از اختلاف نرخ ارز محاسبه شده در قیمت‌های پایه بورس کالا با نرخ‌های غیررسمی، محصولات فولادی و فلزی را از کف بازار خریده و آن را صادر کنند.

به گفته او، با اجرای این مصوبه به مرور، دیگر تولیدکننده‌های غیرواقعی برای خرید مواداولیه انگیزه‌ای نخواهند داشت، زیرا اجازه صادرات ندارند. او افزود: در بازار فولاد هم با توجه به اینکه انواع محصولات فولادی و فلزی مستمر تولید و در بورس کالا با قیمت‌های مشخص عرضه می‌شود، خریدار غیرواقعی برای این محصولات در بازار داخل وجود نخواهد داشت. معاون امور معادن و صنایع معدنی وزارت صنعت، معدن و تجارت افزود: با ابلاغ و اجرایی شدن این مصوبه، شرایطی فراهم شده تا محصولات فلزی و فولادی که با دلار ۴۲۰۰ تومانی در بورس کالا عرضه می‌شود، مستقیم به‌دست مصرف‌کننده برسد و از این پس مکانیسمی نباشد که افراد واسطه این محصولات را جمع کرده و به خارج از کشور صادر کنند.

او تأکید کرد: بنابراین طبق این مصوبه، از این پس چنین نیست که هر خریداری بتواند محصولات تولیدی را صادر کند بلکه فقط تولیدکنندگانی می‌توانند اقدام به صادرات محصولات فلزی و فولادی کنند که تولیدکننده واقعی آن کالا باشند؛ آن هم منوط به اینکه ابتدا تعهدات ارائه شده خود را در بازار داخلی انجام داده باشند.

مجوز صادرات پس از تأییدیه بورس کالا

او تأکید کرد: به این ترتیب، اگر تولیدکننده‌ای عرضه‌های داخلی خود را به میزانی که متعهد شده در بورس کالا انجام دهد و بورس کالا ایفای تعهدات آن را تأیید کند، هیچ مانعی برای صادرات محصولاتش وجود ندارد، اما چنانچه تولیدکننده‌ای عرضه داخلی خود را به هر دلیلی انجام ندهد، اجازه صادرات نخواهد داشت.
به گفته معاون وزیر صنعت، همواره به‌دلیل شفافیت آماری بورس کالا می‌توانیم دلایل ایجاد التهاب در بازارها را شناسایی کرده و تصمیم مناسب را در این بستر شفاف اتخاذ کنیم.

عرضه آلومینیوم در بورس کالا،  بازار را متعادل می‌کند

رئیس هیأت عامل ایمیدرو هم گفت: بازارهای فولاد و مس به سبب رشد ظرفیت ایجاد شده در سال‌های اخیر به سمت تعادل رفته‌ و از نظر عرضه مشکلی ندارند. همچنین در حوزه آلومینیوم عرضه عام تولیدات شرکت‌های المهدی و هرمزآل همراه با ایرالکو در بورس کالا، بازار را متعادل می‌کند. مهدی کرباسیان گفت:‌ به‌رغم چالش‌هایی که واسطه‌ها ایجاد کرده‌اند، ‌تولید داخلی شمش، نیاز صنایع پایین دستی را تأمین می‌کند و معضل دلالی با راهکارهای بخش خصوصی و دولت حل می‌شود.

   تجربه قیر

بهادر بیژنی، مشاور رئیس سازمان بورس در امور بین‌الملل با بیان مثالی در مورد قیر به‌عنوان یک محصول صادراتی که به‌دلیل متمرکز نبودن معاملاتش، با کیفیت بد به هند صادر می‌شود توضیح داد: قیر ایران از راه‌های مختلفی به‌دست هندی‌ها می‌رسد. در این مسیر امکان دارد هم در بحث کیفیت قیر مداخله‌هایی انجام شود و هم قیمت آن تحت‌تأثیر قرار گیرد. او با بیان اینکه ایجاد یک سکوی معاملاتی مشترک می‌تواند منجر به حذف واسطه‌های غیرضرور شود، گفت: متأسفانه ما شاهد هستیم که کیفیت بالای قیر ایران بعضی مواقع در فرایندی که محصول به‌دست مشتریان هندی می‌رسد به‌دست بعضی از واسطه‌ها با تغییراتی همراه شده و با ناخالصی‌هایی مخلوط می‌شود.

از این رو، راه‌اندازی سکوی معاملاتی مشترک جلوی این سوءاستفاده‌ها را می‌گیرد و باعث حذف واسطه‌های غیرضرور می‌شود. او از انجام برخی راهکار‌ها برای حذف دلال‌های غیرضرورکه منجر شده است قیر ایران با کیفیت پایین به هند صادر شود، گفت: نهاد ناظر بازار سرمایه هند و نهاد ناظر بازار سرمایه ایران موافقتنامه‌ای امضا کردند و یکی از بحث‌های جدی همکاری بین بورس‌های کالای دو کشور بود که در نهایت جزئیات کامل راه‌اندازی سکوی معاملاتی مشترک در بورس کالا طراحی شد تا بتوانیم شاهد معاملات قیر بین ایران و هند منحصراً از طریق بورس کالا باشیم.