بازار خودرو
سرنوشت مبهم خودروهای پیش‌فروش شده خارجی
چگونگی تحویل یا بازگرداندن وجه خودروهای پیش‌فروش‌شده خارجی با ممنوعیت واردات مبهم شده است
علی ابراهیمی
خبرنگار
وزیر صنعت، معدن و تجارت با ابلاغ مصوبه ستاد اقتصاد مقاومتی به سازمان توسعه تجارت، ثبت سفارش و واردات ۱۳۳۹ ردیف تعرفه‌ای کالا (شامل ۱۴۰۰ قلم کالا) را ممنوع کرد.
با این ابلاغیه عملا واردات خودروهای آماده (سی‌بی‌یو) ممنوع شد. فارغ از آثار و تبعات ممنوعیت واردات خودروهای وارداتی بر وضع بازار خودروهای خارجی و کسب‌وکار واردکنندگان خودرو، وضعیت عمل به تعهدات واردکنندگان خودرو در قراردادهای پیش‌فروش خودروهای خارجی در هاله‌ای از ابهام قرار دارد.
قانونی که اجرا نمی‌شود
ساماندهی شرایط عرضه خودروهای خارجی و تولید داخل با اصلاح قراردادهای یکطرفه فروش ازجمله موضوعاتی است که وزارت صنعت، معدن و تجارت و شورای رقابت در سال‌های اخیر وعده داده‌اند. بر این اساس گرچه با اصلاح آیین‌نامه اجرایی قانون حمایت از حقوق مصرف‌کنندگان خودرو، متولیان تنظیم بازار خودرو تلاش کردند تا زمینه جلوگیری از اجحاف و تضییع حقوق مشتریان خودرو را فراهم کنند اما با وجود اصلاحات صورت‌گرفته در این قوانین، هنوز هم تحویل بموقع خودروهای وارداتی مطابق با مشخصات یا آپشن‌های قید شده در قراردادهای فروش قطعی یا پیش‌فروش از مهم‌ترین چالش‌های پیش روی مشتریان خودروهای خارجی است. اما ممنوعیت واردات خودروهای خارجی در حالی ابلاغ شده که هنوز هم «پیش‌فروش» یکی از روش‌های عرضه رایج و پرطرفدار فروش خودرو در ایران است و شرکت‌های واردکننده با پیش‌فروش، بخشی یا تمام وجه فروش خودرو را از خریداران دریافت کرده‌اند. در این شرایط مشخص نیست با اجرای این ممنوعیت، تکلیف خریداران این خودروها چه خواهد شد؟ اگرچه واردات خودرو از روز گذشته ممنوع شده اما مطمئنا شرکت‌های واردکننده خودرو علاوه بر خودروهایی که در انبارها دارند، تعدادی خودرو نیز در مرحله واردات و ترخیص از گمرک دارند و قاعدتا باید با استفاده از این خودروها، تعهدات خود را پوشش داده و خودروهای فروخته‌شده را به خریداران تحویل دهند یا اینکه در مواردی که شرکت واردکننده، خودرویی برای تحویل به خریداران نداشته باشد، براساس قانون حمایت از حقوق مصرف‌کنندگان خودرو باید پول دریافتی از مشتری را به اضافه سود مشارکت آن، ظرف حداکثر ۲۰روز به مشتریان بازگردانند اما با توجه به بدحسابی شرکت‌های واردکننده خودرو و مواردی که در زمینه تأخیر در تحویل خودرو یا پرداخت پول مشتریان وجود دارد، بهتر است که نهادهای نظارتی به‌ویژه سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان وارد عمل شده و با بررسی قراردادهای فروش واردکنندگان خودرو و همچنین کنترل موجودی انبار این شرکت‌ها، مراقبت کنند که شرکت‌های واردکننده خودرو به جای تحویل خودروهای موجود در انبار به مشتریان، آنها را با نرخ‌های آنچنانی در بازار آزاد عرضه نکنند. همچنین باید مراقبت شود که شرکت‌های واردکننده خودرو پول دریافتی از مشتریان را نزد خود بلوکه نکرده و با تأخیر بازپس ندهند .
پرونده‌های بدعهدی تحویل وارداتی‌ها
عضو هیأت علمی دانشگاه علم و صنعت اعلام کرد: دولت همانطور که به‌درستی واردات خودرو را ممنوع کرد، باید مراقبت کند حقوق کسانی که پیش از این خودروهای وارداتی را خریداری نکرده‌اند پایمال نشود. امیرحسن کاکایی با بیان این مطلب به ایسنا، افزود: متأسفانه شرکت‌های واردکننده خودرو پرونده‌ای قطور از تخلفات دارند. همانطور که شاهد بوده‌ایم در چند‌ماه اخیر و همچنین در سال‌های ۱۳۹۱ و ۱۳۹۲ خودروهایی را که با نرخ ارز دولتی وارد کرده بودند با نرخ ارز آزاد فروختند.
او افزود: دولت باید مراقبت کند تا همه خودروهای موجود در انبار شرکت‌های واردکننده خودرو به خریداران تحویل داده شود و در مواردی که موجودی انبارها به اتمام رسیده و احیانا خریدارانی مانده‌اند که دیگر خودرویی برای تحویل به آنها وجود ندارد، پول پرداختی آنها به اضافه سود مشارکت متعلقه در اسرع وقت به آنها بازپس داده شود. کاکایی افزود: دولت باید مراقبت کند که سودجویی برخی شرکت‌های واردکننده خودرو با اقدامات احتمالی همچون عرضه خودرو با قیمت‌های بالاتر در بازار آزاد و تأخیر در بازپس دادن پول مشتریان، باعث متضررشدن مصرف‌کنندگان از یک تصمیم درست و بجا نشود.
ناامیدی از آینده بازار خودروهای وارداتی
نایب‌رئیس انجمن واردکنندگان خودرو هم با انتقاد از مصوبه دولت برای ممنوعیت واردات خودروهای خارجی اعلام کرد: ممنوعیت واردات خودرو تیرخلاص دولت به واردکنندگان و عامل ناامیدی از آینده بازار خودروهای خارجی است. فرهاد احتشام‌زاد با بیان اینکه در 15ماه گذشته خنجر‌های مختلف توسط افراد آگاه و ناآگاه به بدنه واردکنندگان خودرو وارد شده است، به اقتصاد آنلاین اعلام کرد: با این مصوبه تیر خلاص به آنها زده شده و دیگر قابلیت بقا ندارند و متأسفانه تصمیمات پشت درهای بسته گرفته شده است. او در مورد اینکه شرکت‌های واردکننده به مردم متعهد شده‌اند و در این بین مردمی که منتظر خودرو‌هایشان هستند چه باید بکنند، گفت: این تصمیم‌ها پشت درهای بسته گرفته شده و ما اصلا نمی‌دانیم که به این مسائل فکر کرده‌اند یا خیر؟ اما حداقل امیدواریم که به این موضوعات فکر شده باشد که البته کمی دور از ذهن است. احتشام‌زاد تأکید کرد: با این شرایط وضعیت آینده بازار خودرو بسیار نامعلوم، ملتهب و واقعا ناامید‌کننده است.
نوسان قیمت خودروهای داخلی در بازار
کشمکش ممنوعیت واردات و ابهام در تحویل خودروهای وارداتی به مشتریان در حالی است که در بازار خودروهای داخلی نیز افزایش عرضه خودرو از طریق طرح‌های فروش اینترنتی شرکت‌های خودروسازی موجب تندترشدن سیر نزولی قیمت برخی خودروهای داخلی و بی‌رونقی بازار خرید و فروش این خودروها شده و برخی مشتریان در انتظار کاهش بیشتر قیمت‌ها مانده و خرید خودرو را به روزهای بعد موکول کرده‌اند. با وجود این قیمت برخی دیگر از محصولات مونتاژ داخل بالا مانده یا سیر صعودی به‌خود گرفته است. به گزارش همشهری، از بین خودروهای مونتاژ داخلی خودرو H30 رشد ۲ میلیون و ۵۰۰ تومانی را تجربه کرده و به قیمت 60میلیون و 500هزار تومان معامله شد. اما پژو تیپ2 با کاهش 500هزار تومانی به قیمت 38میلیون و 700هزار تومان، پژو تیپ5 با کاهش یک میلیون تومانی با قیمت 47میلیون و 300هزار تومان، پژو 207 اتوماتیک با کاهش 500هزار تومانی با قیمت 70میلیون تومان و پژوGLX405 با کاهش 300هزار تومانی 33میلیون و 600هزار تومان در حاشیه بازار به فروش می‌رسید. این در حالی است که طی چند روز گذشته قیمت برخی خودروهای پرتقاضای تولید مشترک مانند پژو2008 و مزدا3 کاهش چند میلیون تومانی قیمت را تجربه کرده است.
