درمان سکته مغزی با داروی ایرانی

زهرا خلجی-روزنامه‌نگار

خودکفایی ایران در بخش تولید دارو به درمان سکته مغزی ایسکمیک حاد رسید. داروی بیولوژیک آلتپلاز با نام تجاری آلتیلاز در واقع تنها داروی مورد تأیید سازمان غذا و داروی آمریکا برای درمان سکته مغزی ایسکمیک حاد است. حالا با تلاش محققان یک شرکت دانش‌بنیان داخلی، ایران دومین کشور تولید‌کننده این ویال تزریقی است. خط تولید آلتپلاز روز گذشته با حضور روح‌الله دهقانی، معاون علمی رئیس‌جمهور به بهره‌برداری رسید.

خودکفایی و جلوگیری از خروج ارز
تا پیش از این تنها آمریکا تولید‌کننده داروی درمان علائم ناشی از سکته مغزی ایسکمیک بود و آن را در سطح جهانی توزیع می‌کرد. اما ایران اکنون دومین کشور تولید‌کننده این داروی حیاتی است و به این ترتیب علاوه بر دسترسی آسان و ارزان بیماران به آن، از خروج ارز ناشی از تامین آن نیز جلوگیری می‌شود. به‌طور میانگین سالانه ۱۰میلیون دلار برای واردات این فرآورده دارویی بیولوژیک به کشور صرف می‌شده است. روح‌الله دهقانی، معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رئیس‌جمهوری در مراسم افتتاحیه خط تولید داروی آلتپلاز با اشاره به جایگاه ویژه صنعت سلامت ایران گفت: امروز به مدد متخصصان و فناوران یک شرکت دانش‌بنیان یک داروی بسیار مهم و حیاتی که تولید آن تاکنون در انحصار یک شرکت آمریکایی بوده، از زیر سایه تحریم‌ها خارج و در کشور تولید می‌شود.

پایان چالش واردات
به‌گفته دهقانی با تولید دانش‌بنیان داروی آلتپلاز به‌عنوان یک درمان راهبردی و حیاتی برای بیماران سکته مغزی، تامین چالش‌برانگیز آن از طریق واردات نیز تمام شد.
معاون علمی ریاست‌جمهوری با بیان اینکه نسل جدید شرکت‌های دانش‌بنیان کشور از شرکت‌های صرفا فناور و تولیدکننده فناوری وارد عرصه اثرگذاری در اقتصاد و بازار شده‌اند، گفت: در سال‌های گذشته شاهد رشد و توسعه شرکت‌های دانش‌بنیانی بودیم که در مسیر تولید و توسعه فناوری حرکت می‌کردند اما نسل تازه‌نفس شرکت‌های دانش‌بنیان علاوه بر این در حوزه‌های مختلف غذا، سلامت و انرژی نقش‌آفرینی می‌کنند.

هم درمان سکته مغزی، هم قلبی
فناوری‌ای که شرکت دانش‌بنیان ایرانی برای تولید آلتپلاز، استفاده کرده است باعث می‌شود قیمت این محصول به نسبت تنها نمونه خارجی بسیار پایین‌تر تمام شود و به این ترتیب عرضه آن در بازارهای بین‌المللی قطعا با سهولت بیشتری اتفاق می‌افتد. داروی آلتپلاز که با برند آلتلایز عرضه می‌شود، نه‌تنها به درمان علائم ترومبولیک سکته مغزی حاد ایسکمیک منجر می‌شود بلکه در مواردی همچون درمان ترومبولیک سکته حاد قلبی قابل استفاده است و منجر به کاهش میزان مرگ‌ومیر نارسایی قلبی و درمان ترومبولیک آمبولی حاد ریوی وسیع به همراه ناپایداری همودینامیک می‌شود.

عملکرد آلتپلاز چگونه است؟
آلتپلاز در حقیقت یک داروی حل‌کننده لخته است که به آن TPA یا فعال‌کننده پلاسمینوژن بافتی نیز گفته می‌شود. این داروی تزریقی وریدی نخستین درمان سکته مغزی ایسکمیک حاد بود که سازمان غذا و داروی آمریکا آن را تأیید کرد. TPA که با نام عمومی alteplase شناخته می‌شود و در آمریکا و اروپا با نام تجاری Activase به بازار عرضه می‌شود، از طریق یک آنژیوکت در بازو به بیماران تزریق می‌شود و با حل کردن لخته‌های خونی که جریان خونرسانی به مغز را مسدود می‌کند، به بهبود وضعیت بیمار کمک می‌کند. هنگامی که TPA به سرعت و طبق تأیید سازمان غذا و دارو در عرض 3 ساعت پس از شروع سکته، تجویز می‌شود، به بازگرداندن جریان خون به مناطق تحت‌تأثیر سکته مغزی کمک و در نتیجه خطر آسیب و اختلال عملکردی را محدود می‌کند.

مکث
انواع سکته مغزی


سکته مغزی زمانی رخ می‌دهد که مسیر خون‌رسانی به بافت مغز توسط یک لخته خون مسدود می‌شود که به آن سکته مغزی ایسکمیک می‌گویند. این نوع سکته مغزی با زمانی که یک رگ خونی در مغز پاره شود فرق دارد که به آن سکته مغزی هموراژیک گفته می‌شود که باعث مرگ سلول‌های مغز و منجر به اختلالات عملکردی می‌شود. سکته مغزی یکی از علل اصلی مرگ‌ومیر و ناتوانی در سراسر جهان است. در ایران به‌گفته رئیس انجمن مغز و اعصاب ایران، سالانه 180هزار نفر به یکی از انواع سکته مغزی دچار می‌شوند. درحالی‌که سکته مغزی همچنان یک مسئله حیاتی برای سلامتی است، مدیریت بهتر عوامل خطر قلبی عروقی، آگاهی بیشتر از علائم و توجه فوری؛ به پیشگیری از سکته مغزی و بهبود نتایج کمک می‌کند.