سیلیکون ولی در مرکز پایتخت

عمادالدین قاسمی‌پناه-روزنامه‌نگار

پس از حدود یک سال جلسات تخصصی و بررسی موضوع از سوی مسئولان، بالاخره پروژه «ناحیه نوآوری تهران» در روز چهارشنبه این هفته افتتاح می‌شود. براساس تفاهمنامه‌هایی که بین 4نهاد اصلی(شهرداری تهران، وزارت علوم، معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری و پارک علم و فناوری دانشگاه تهران) صورت می‌گیرد، ناحیه نوآوری تهران در منطقه‌ای به وسعت 800هکتار شکل می‌گیرد. این ناحیه در منطقه مرکزی تهران، از شمال به بزرگراه حکیم، از جنوب به خیابان انقلاب، از شرق به بزرگراه مدرس و از غرب به بزرگراه چمران، میزبان استارت‌آپ‌ها و کسب‌وکارهای نوپا خواهد بود. به‌عبارت دیگر، صاحبان ایده‌ای که در این ناحیه فعالیت کنند از بعضی حمایت‌ها برخوردار خواهند شد.

دارایی‌های ناحیه نوآوری
علی اسدی، رئیس پارک علم و فناوری دانشگاه تهران، اقتصاد، شبکه و زیرساخت را به‌عنوان دارایی‌های ناحیه نوآوری تهران معرفی می‌کند و معتقد است که شبکه از اهمیت خاصی برخوردار است. به‌گفته اسدی «اگر همه شرایط، امکانات و زیرساخت‌ها فراهم شود، اما شبکه ارگانیک و ارتباطی مناسبی بین این منابع وجود نداشته باشد دستیابی به هدف با دشواری همراه خواهد شد.» او  می‌گوید: «این شبکه از طریق برگزاری جلسات هم اندیشی، رویدادهای فناورانه و کارگاه‌های آموزشی مستمر در ناحیه شکل می‌گیرد.»

اقتصاد و زیرساخت
رئیس پارک علم و فناوری دانشگاه تهران، اقتصاد را دارایی دوم ناحیه می‌داند که مرتبط با شرکت‌های بزرگ، هلدینگ‌ها، دانشگاه‌ها و سرمایه‌گذارانی است که تمایل دارند سرمایه‌های خود را برای رونق و توسعه زیست‌بوم فناوری و نوآوری به‌کار بگیرند. اسدی همچنین به زیرساخت به‌عنوان دارایی سوم اشاره می‌کند که به معنی فضاهای کار اشتراکی، امکانات آزمایشگاهی، کارگاه‌های تولیدی و فضاهای تولیدی است که در خدمت بازیگران اصلی(استارت‌آپ‌ها، شتاب‌دهنده‌ها، صاحبان ایده‌ها) قرار می‌گیرد.

بازیگران ناحیه نوآوری
ناحیه نوآوری تهران همچنین چند بازیگر مهم دارد که نخستین آن، نهاد مدیریت ناحیه نوآوری است. رئیس پارک علم و فناوری دانشگاه تهران در این مورد می‌گوید: «اگرچه ماهیت مدیریت این ناحیه به‌صورت مشارکتی است، اما بی‌نیاز از یک مدیریت کلانشهری نخواهد بود. بنابراین مدیریت ناحیه نوآوری در بعد شهری به‌عهده شهرداری تهران خواهد بود و در عین حال، مدیریت زیست‌بوم به وسیله بازیگران اصلی صورت می‌گیرد.» اسدی بازیگر بعدی ناحیه را که نقش بسیار محوری دارد، استارت‌آپ‌ها، استعدادها و کارآفرینان معرفی می‌کند .به‌گفته او «بازیگر سوم، دانشگاه‌ها مؤسسات آموزش عالی هستند که نقش مهمی در توسعه زیست‌بوم فناوری و نوآوری دارند.»

خدمات دهندگان
رئیس پارک علم و فناوری دانشگاه تهران خدمات‌دهندگان نوآوری را هم جزو بازیگران ناحیه نوآوری تهران می‌داند که شامل ارائه‌دهندگان خدمات رفاهی، ارتباطی، حمل‌ونقل و سایر خدماتی است که یک شرکت دانش بنیان نیازدارد تا بتواند به فعالیت خود ادامه دهد. به‌گفته اسدی شرکت‌های توانمند و توسعه یافته هم در زمره بازیگران ناحیه هستند و حضور آنها اهمیت دارد. او دولت و بخش عمومی را آخرین بازیگر می‌داند و توضیح می‌دهد: «اگرچه برخی از نواحی نوآوری دنیا مانند سیلیکون‌ولی و خوشه فناوری در شرق لندن به‌صورت خودجوش ایجاد شد، اما در کشور ما به‌نظر می‌رسد که حضور دولت الزامی است.»

کارکردهای ناحیه نوآوری
رئیس پارک علم و فناوری دانشگاه تهران یکی از کارکردهای ناحیه نوآوری را «اقتصاد شهری» می‌داند که باید به اقتصاد تهران و درنهایت به اقتصاد کشور کمک کند؛ وی همچنین جذب استعدادها و کارآفرینان، تسهیل نوآوری، بین‌المللی‌سازی‌ بازیگران از طریق دیپلماسی دانش‌بنیان، ریسک‌زدایی از طریق سرشکن‌شدن هزینه‌ها، تخصصی‌سازی‌ هوشمند منطقه و تامین مالی استارت‌آپ‌ها و کسب‌وکارهای نوپا را از دیگر کارکردهای ناحیه نوآوری تهران معرفی می‌کند.

اهداف ناحیه
شعار ناحیه نوآوری تهران «زندگی پایدار، هوشمند و سبز» است و رئیس پارک علم و فناوری دانشگاه تهران اهداف این ناحیه را ارتقای کمی و کیفی زیست‌بوم فناوری و نوآوری و تبدیل شدن ناحیه به محور نوآوری، فناوری و توسعه اقتصادی و مکان تعامل ساکنان شهر و همچنین ایجاد خوشه‌های تخصصی اعلام می‌کند.