بازار داغ قاچاق حیات‌وحش

بازار قاچاق حیات‌وحش ایران 2دسته مشتری متفاوت دارد؛ دسته اول کسانی هستند که گونه‌های مختلف را از طبیعت جدا می‌کنند و به ثمن‌بخس به باغ‌وحش‌ها، باغ‌های پرندگان، مجموعه‌داران ایرانی و به‌اصطلاح عاشقان حیوانات می‌فروشند. بسیاری از این‌گونه‌ها در فرایند اهلی شدن و نگهداری تلف می‌شوند. شرایط نگهداری اغلب باغ‌وحش‌ها نیز مناسب نیست. مجموعه‌داران هم بعد از مدتی می‌فهمند که باغ‌شان برای نگهداری قوچ و میش کوچک است و حیوان وحشی تا همیشه وحشی می‌ماند و از نگهداری گونه‌ها عاجز می‌شوند.
پرنده‌بازهایی که در کنار کبوتر، بلبل و طوطی، هوس نگهداری شاهین به سرشان می‌زند نیز عکس پرنده‌ای بینوا را در گروه‌های خرید و فروش پرنده منتشر می‌کنند و می‌پرسند: «این چه پرنده‌‌ای است؟» چی می‌خوره؟ یکی به او می‌گوید: گوشت پرنده «چرخ‌ریسک» بده، دیگری می‌گوید: دل و جگر بده، آن یکی بعدتر می‌آید و می‌گوید: «اگر هنوز نمرده، بهتره نخود خیس خورده بدهی.» اما تب خرید پرنده شکاری چند سالی است داغ‌تر از طوطی، بلبل و قناری است.
دسته دوم، اما درصدی از سود چندین میلیاردی بازار قاچاق نصیب‌شان می‌شود. این دسته از دلالان مشتری‌هایی در خارج از کشور پیدا می‌کنند. عمده قاچاق حیات‌وحش ایران به انواع گونه‌های پرندگان شکاری کوچک‌جثه مربوط می‌شود. سود اصلی را دلالانی می‌برند که می‌توانند تاجری در کشورهای عرب حاشیه خلیج‌فارس پیدا کنند که حاضر باشد30-20 هزار دلار برای یک پهله شاهین بدهد. آنها سالانه صدها پرنده شکاری را راهی دوبی و قطر و... می‌کنند و تنها بخش کوچکی‌ از این محموله قاچاق توسط وزارت اطلاعات و با همکاری سازمان حفاظت محیط‌زیست شناسایی و کشف می‌شود. قاچاقچیان حیات‌وحش ایران به‌خصوص قاچاقچیان پرندگان شکاری می‌دانند که حفاظت از گونه‌ها با بودجه‌های کنونی شدنی نیست؛ آن هم در شرایطی که هنوز کسی مسئولیت فلامینگوهایی که هرساله باغ‌های پرندگان از دلال‌ها می‌خرند را برعهده نگرفته است. هنوز هم کسی نمی‌داند فردی که پوست یوزپلنگ آسیایی که به‌شدت در معرض انقراض است را برای چه دلایلی کنده و خشک کرده است؟ آیا زنده‌گیری برای قاچاق این‌گونه همچنان وجود دارد؟ از حدود 3هزارو400هوبره محبوب شیخ‌نشین‌ها چندین پهله از یزد، فارس و اصفهان قاچاق شدند. همین سال گذشته بود که حسن اکبری، معاون محیط‌زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط‌زیست اعلام کرد در 5سال گذشته بیش از 700قطعه هوبره و در حدود ۱۰سال گذشته نزدیک به ۸۰۰قطعه شاهین از هر سه گونه (بحری، شاهین و بالابان) از قاچاقچیان حیات‌وحش در کشور کشف و ضبط شده است و حتما چند برابر این عدد از کشور خارج شده است. پاییز سال1400 بود که در قطر مزایده‌ای برای فروش پرندگان شکاری برگزار شد و در نهایت بالابان ایرانی به قیمت ۲۰۰هزار ریال قطر، معادل 2میلیاردو780میلیون تومان امروز فروخته شد.
وقتی چنین گردش مالی بالایی در یک بازار کثیف وجود داشته باشد، سازمان حفاظت محیط‌زیست هم با امکانات محدودی که دارد، درنهایت تنها می‌تواند رد دلالان خرده‌پا را بگیرد، اما اصل ماجرا این است که بازار مالی موجود در قاچاق حیات‌وحش، متعلق به مافیای سازماندهی ‌شده‌ای است که با وجود اقدامات اطلاعاتی و پیشگیرانه نهادهای امنیتی، همچنان در سایه پنهان مانده‌اند.