کوبا؛ 125 سال مبارزه برای استقلال

پانزدهم فوریه (امروز) صدوبیست‌وپنجمین سالگرد انفجار و غرق شدن کشتی جنگی آمریکایی مِین (Maine) در بندر هاوانا در سال 1898 است که به آغاز جنگ اسپانیا و آمریکا منجر شد. پیروزی در این جنگ 5ماهه، آمریکا را به صرافت انداخت تا بار دیگر پس از یک قرن کوبا را بگیرد. حضور آمریکا در کوبا 50 سال ادامه داشت تا اینکه «فیدل کاسترو» در سال 1959 پایان آن را رقم زد. با این حال آمریکایی‌ها هیچگاه نتوانستند با این واقعیت کنار بیایند که کوبا کشوری مستقل است و به آمریکا تعلق ندارد.    
تقریبا تمام روسای‌جمهور آمریکا در طول قرن نوزدهم تلاش کرده بودند تا اسپانیا را به فروش کوبا ترغیب کنند، تلاش‌هایی که ثمر نداشت. سرانجام در سال 1989 با عقب‌نشینی اسپانیا از قاره جدید، ‌آمریکایی‌ها تقریبا کوبا را گرفتند. در آن زمان کوبا نیز می‌توانست مانند گوام یا پورتوریکو به ضمیمه خاک آمریکا شود اما طرح موسوم به اصلاحیه «پلات» مانع آن شد. آمریکا که جنگ با اسپانیا را به بهانه استقلال کوبا آغاز و به هاوانا قول استقلال داده بود عملا 4سال این کشور را اشغال نظامی کرد. در این اصلاحیه تصریح شده بود که کوبا حق ندارد تا با کشورهای ثالث به ضرر منافع آمریکا قراردادی منعقد کند. این اصلاحیه همچنین به واشنگتن حق دخالت نظامی در کوبا را داده بود، ‌حقی که آمریکا در سال‌های1917،1912،1906و1920 از آن استفاده کرد.  زمانی که روزولت رئیس‌جمهور وقت آمریکا در قالب حسن همجواری اصلاحیه پلات را لغو کرد تسلط اقتصادی و سیاسی آمریکا در کوبا تقریبا تثبیت شده بود.
هدف قیام فیدل کاسترو در سال 1959 رهایی کوبا از سلطه آمریکا بود. او این کار را در زمان کوتاهی انجام داد، نظامیان آمریکایی را از این کشور اخراج کرد، از سفیر آمریکا فاصله گرفت و بیش از یک میلیارد دلار از دارایی آمریکایی‌ها در کوبا را ملی اعلام کرد. در سال 1961 بود که آمریکا ضمن اعمال تحریم‌های سنگین اقتصادی روابطش را با هاوانا قطع کرد و این پایان ارتباط تا به امروز ادامه داشته است.  اما آمریکا در تمام این چند دهه نتوانسته بر وسوسه خود برای غلبه بر کوبا غلبه کند. واشنگتن در دهه 1960 جنگ مخفی را در این کشور به راه انداخت و پس از آن نیز تلاش کرده تا از تحریم اقتصادی برای سرنگونی دولت کوبا استفاده کند که تاکنون بی‌نتیجه بوده است. آمریکا از آن زمان تاکنون تقریبا از تمام ابزارهایی که در اختیار داشته برای انکار حق کوبا برای اداره امور خود استفاده کرده است. آمریکا با وضع قانون موسوم به هلمزـ‌ برتون، فهرستی از پیش‌شرط‌هایی که کوبا باید برای رفع تحریم‌ها به آن تن دهد را مشخص کرده است؛‌ از جمله جایگزینی نظام سوسیالیستی با اقتصاد بازار آزاد و پرداخت غرامت به مالکان آمریکایی‌ که دارایی آنان در کوبا ملی اعلام شد. جو بایدن رئیس‌جمهور آمریکا، سال گذشته در واکنش به حمله روسیه به اوکراین گفته بود: «همه ما متوجه خطر هستیم. مسکو با این حمله ایده استقلال و حاکمیت ملی مورد تائید منشور سازمان ملل را نشانه رفته است.»
هفته‌نامه نیشن با اشاره به سخنان بایدن می‌نویسد: «احترام به حاکمیت ملی باید جهانی باشد تا اعتبار داشته باشد و برای تمام کشورها چه دوست و چه دشمن یکسان در نظر گرفته شود. 125 سال پس از اینکه آمریکا برای نخستین‌بار مداخله در کوبا را آغاز کرد، زمان آن فرا رسیده تا واشنگتن تغییر را از خود آغاز کرده و با کوبا به‌عنوان کشوری مستقل رفتار کند.»