گزارش
مقابله با ریزگردها، خوزستانی‌ها پای کار می‌آیند
قرار است این‌بار برای مقابله با ریزگردهای خوزستان، بخشی از اقدامات برون‌سپاری شده و مردم به مشارکت دعوت شوند
سیده زهرا عباسی - خبرنگار
5سال از آغاز عملیات مهار کانون‌های ریزگرد در خوزستان می‌گذرد، اما با همه اقدامات انجام شده این استان روز گذشته(دوشنبه 2اسفند) هم با آلودگی دست و پنجه نرم کرد به‌طوری که ۱۱شهر در وضعیت آلودگی و 4شهر شوشتر، دزفول، شوش و اندیمشک هم در وضعیت خطرناک قرار گرفتند و 5شهرستان اندیمشک، دزفول، شوشتر، ایذه و مسجدسلیمان تعطیل اعلام شدند. حالا مسئولان خوزستانی با تأکید بر تامین اعتبار مورد نیاز برای تثبیت اقدامات قبلی به فکر برون‌سپاری برخی کانون‌ها و جلب مشارکت مردم در مقابله با ریزگردها افتاده‌اند.
خاکستر نیشکر روی زندگی مردم
آلودگی هوا، ریزگردها، تعطیلی مدارس و آغاز به‌کار دیرتر اداره‌ها در 5شهرستان در شرایطی رقم خورد که به اعتقاد شهروندان دیگر شهرها چون اهواز یا آبادان آلودگی هوا در این مناطق نیز بحرانی بود و دود ناشی از آتش‌زدن مزارع نیشکر هم مزید بر علت شد و نفس شهروندان را تنگ‌تر از قبل کرد.
سمیه، یکی از اهالی اهواز با بیان اینکه مردم 2دهه است با ریزگردها خو کرده‌اند به همشهری می‌گوید: علاوه بر اینکه اهواز با وجود هجوم ریزگرد و شرایط بحرانی در تعطیلی ناشی از آلودگی جایی نداشت، از چند روز پیش خانه‌هایمان پر از خاکستر سوزاندن مزارع نیشکر است. دود نیشکر در برخی مناطق تا 8متر هم به آسمان رفته.
او و بسیاری از شهروندان اهوازی با وجود تعطیل نشدن این شهرستان نتوانستند از خانه خود بیرون بیایند.
نکته دیگری که شهروندان را گلایه‌مند کرده، تکرار بی‌برنامگی کارگروه اضطرار آلودگی هواست؛ مردم خوزستان در همه سال‌های گذشته نسبت به اعلام دیرهنگام تعطیلی یا شروع به‌کار دیرتر اداره‌ها گلایه داشتند. این اتفاق در مورد اخیر هم رخ داد به‌طوری که تعطیلی 5شهرستان و آغاز به‌کار دیرتر اداره‌ها در بقیه شهرستان‌های آلوده صبح دوشنبه اعلام شد درحالی‌که هواشناسی از قبل پیش‌بینی این آلودگی را داشت و استانداری می‌توانست در این‌باره تصمیم درست وبه موقع را بگیرد.شهروندان اهوازی از سوی دیگر معتقدند شرکت توسعه نیشکر بعد از گذشت 20سال از فعالیت خود قرار بود هر سال سطح برداشت سبز را بیشتر و برداشت سیاه(همراه با سوزاندن مزارع) را کمتر کند، اما این اتفاق رخ نداده و از سوی دیگر می‌توانست حداقل در روزی که آلودگی هوا در سطح بسیار ناسالم یا خطرناک بود اصلا به سراغ برداشت نرود و کار را تعطیل کند، اما این کار را نکرد.
کانون‌های فعال
علاوه بر همه آلودگی‌های ناشی از فلرهای نفتی، سوزاندن مزارع نیشکر، فعالیت‌های واحدهای الکل‌سازی یا صنایع دیگر، خوزستان حدود یک میلیون و 240هزار هکتار بیابان دارد که از این میزان، 350هزار هکتار کانون گردوغبار با پراکنش در 7نقطه هستند؛ 50هزار هکتار در هورالعظیم، 28هزار و 184هکتار شمال خرمشهر، 15هزار و 620هکتار در شرق اهواز، 112هزار هکتار در جنوب و جنوب شرق اهواز، 86هزار هکتار از بندر امام(ره) تا امیدیه، 31هزار هکتار در ماهشهر و هندیجان و 18هزار هکتار شرق هندیجان که تبعات سوء خود را بر زندگی مردم گذاشته‌اند.
سال95 عملیات مهار کانون‌های ریزگرد در این استان به دستور رئیس‌جمهوری آغاز و قرار شد اقداماتی در این کانون‌ها انجام شود، اما بعد از گذشت 5سال به‌نظر می‌رسد کمبود اعتبار و برنامه‌ریزی‌های نه چندان دقیق، نتوانسته این اقدامات را با موفقیت همراه کند.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری خوزستان در این‌باره به همشهری می‌گوید: از سال95 با شروع عملیات 24هزار و 800هکتار نهال‌کاری، 23هزار هکتار مدیریت رواناب، 180هزار هکتار قرق مراتع و ایجاد زیرساخت‌هایی هم مثل ایجاد سیستم پمپاژ و کانال آبیاری انجام شد و حتی نهال‌کاری تا سال‌های97و 98 ادامه یافت، اما 2نکته مهم ایجاد گونه‌های سازگار با شوری و مقاوم در برابر گرما و سرما و همچنین اجرای تمام و کمال نوبت‌های آبیاری در ثمردهی این نهال‌کاری تأثیر داشت.
سیدمحمدتقی سجادی با اشاره به چالش‌های آبی خوزستان در برخی سال‌ها ازجمله سال گذشته می‌افزاید: سال گذشته شرایط به‌نحوی پیش رفت که آب رودخانه‌های خوزستان کاهش یافت و امکان پمپاژ به کانال‌های آبرسانی تا کانون‌های ریزگرد هم فراهم نبود و به همین دلیل به پیمانکاران دستور دادیم با تانکر آب را منتقل کنند، اما این کار شبیه یک مسکن کوتاه‌مدت برای نهال‌هاست. واقعیت این است تا زمانی که زیرساخت‌ها مناسب نباشد و حقابه دائمی برای کانون‌ها درنظر گرفته نشود، نهال‌کاری در کانون‌های گردوغبار ثمردهی صددرصدی نخواهد داشت.
او تصریح می‌کند: با وجود کمبود اعتبار و مشکلاتی ازجمله خشکسالی در 250هکتار از 340هزار هکتار کانون گردوغبار اقداماتی هرچند کم انجام شد وتقریبا100هزار هکتار هم بدون اقدام مانده است، اما نباید فراموش کرد اقدامات انجام شده هم به‌صورت مستمر نیاز به اعتبار و حمایت دارند.
برون‌سپاری کانون‌های ریزگرد
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری خوزستان در بخش دیگری از سخنان خود درباره برون‌سپاری کانون‌های ریزگرد می‌گوید: برون‌سپاری در قالب ماده3 قانون حفاظت از منابع طبیعی انجام خواهد شد که البته فعلا در دست طراحی و برنامه‌ریزی است.
به‌گفته سجادی، در این طرح قرار است بخشی از کانون‌های ریزگرد در شرق اهواز به مردم بومی سپرده شود تا علاوه بر حفاظت از نهال‌های کاشته شده با کاشت گیاهان دارویی و علوفه از این زمین‌ها درآمدزایی هم داشته باشند.
درخواست از دولت
نماینده اهواز در مجلس شورای اسلامی هم در این‌باره به همشهری می‌گوید: نمایندگان خوزستان در مذاکره با مسئولان منابع طبیعی و جهادکشاورزی کشور به‌دنبال پیگیری این موضوع، واگذاری زمین‌های شرق اهواز به مردم بومی و تامین حقابه مورد نیاز برای آبیاری نهال‌های کشت‌شده یا کشت‌های جدید هستند.
سیدکریم حسینی با بیان اینکه زمین‌های شرق اهواز کانون‌های ریزگرد هستند و می‌توانند به نقاط بحرانی تبدیل شوند، می‌افزاید: بخشی از معضل استان‌های درگیر با ریزگرد به ریزگردهایی با منشا خارجی برمی‌گردد که از کشور عراق وارد ایران می‌شوند و بخشی هم ریزگردهایی با کانون داخلی هستند.
او از دولت می‌خواهد درباره ریزگردهای خارجی چاره‌اندیشی کند و می‌گوید: از دولت می‌خواهیم از طریق دیپلماسی به شکلی جدی به موضوع ریزگردهایی که از عراق وارد می‌شود، ورود کند. همچنین برای ریزگردهایی با منشا داخلی هم باید در بودجه‌ریزی و در برنامه‌ریزی مقابله‌ای توجه ویژه صورت گیرد.
از ابتدای امسال تاکنون خوزستان روزهای سالم چندانی نداشته است؛ آمارهای اداره حفاظت از محیط‌زیست استان نشان می‌دهد بیشترین روزهای خطرناک برای اهواز، شوشتر، خرمشهر و دزفول با 3روز و آبادان، شوش، دشت‌آزادگان و رامهرمز با 2روز رقم خورده است. همچنین اهواز، دشت آزادگان، شوشتر و اندیمشک به‌ترتیب با 193، 175، 161و 137روز ناسالم برای گروه‌های حساس، ناسالم برای همه گروه‌ها، بسیار ناسالم و خطرناک بیشترین تعداد روزهای آلوده را داشته‌اند.
مکث
چهارشنبه، جلسه تعیین تکلیف آبیاری نهال‌ها در سال 1401
طبق اعلام اداره منابع طبیعی و آبخیزداری خوزستان چهارشنبه این هفته(4اسفند) جلسه‌ای برای تعیین تکلیف آبیاری، تامین حقابه و اعتبار مورد نیاز نهال‌های کاشته شده در کانون‌های گردوغبار با حضور نمایندگانی از این اداره، محیط‌زیست، وزارت نیرو و استاندار برگزار می‌شود
