بهره‌مندی مناطق کم‌برخوردار از مترو با 125 ایستگاه جدید

طبق طرح جامع حمل‌ونقل ریلی پایتخت که آخرین نسخه آن بهمن‌ماه سال ۱۳۹۸ به تصویب شورای‌عالی هماهنگی ترافیک شهرهای کشور رسید، مطالعات و مقدمات احداث 4خط جدید در تهران در دستور کار متولیان امر قرار گرفت.
به گزارش همشهری، امروز پس از گذشت حدود ۱۸ماه از تصویب این طرح، مطالعات مربوط به خطوط جدید شبکه حمل‌ونقل ریلی پایتخت به مراحل انتهایی خود رسیده و حتی اولویت ساخت قطعات مختلف در هر خط براساس مقایسه میزان کارایی و همچنین زمان لازم برای ساخت هر قطعه به همراه هزینه‌های لازم برای احداث آن مشخص شده است. نکته مهم در مورد روند ساخت قطعات جدید، نحوه جذب منابع مالی است به شکلی که برخلاف روش مرسوم در مورد 7خط موجود، خطوط جدید از محل منابع غیرنقد همچون تهاتر املاک، ظرفیت مالی مجتمع‌های ایستگاهی، مشارکت بخش خصوصی و... تغذیه مالی شده و به این لحاظ هیچ آسیبی به روند احداث ایستگاه‌های باقیمانده در خطوط ۶ و ۷ یا طرح‌های توسعه‌ای دیگر خطوط موجود وارد نخواهد آمد. در بیان فواید پرشمار احداث خطوط جدید که درواقع یک‌الزام برای پایتخت به‌حساب می‌آید و نه یک انتخاب، کاهش مصرف سوخت، آلاینده‌های زیست‌محیطی، تصادفات جرحی و فوتی، ترافیک و... توجیهات بدیهی بوده و این امور بر همگان مشخص است، اما نکته مهم‌تر اینکه ساخت خطوط ۸ تا ۱۱ باعث ایجاد حلقه‌ای متصل و یکپارچه در شبکه راه‌آهن ریلی تهران شده و شکل پراکندگی ایستگاه‌ها در مناطق مختلف را موزون و منطقی خواهد ساخت؛ درحالی‌که وضعیت بهره‌مندی مناطق ۲۲گانه از ایستگاه‌های موجود شبکه مترو، چندان متناسب جمعیت و وسعت هر منطقه نیست.

مناطق کم‌برخوردار از شبکه کنونی مترو
در شکل کنونی توزیع ایستگاه‌های خطوط هفتگانه، مناطق پرجمعیت و متراکمی از قبیل 9، 15، 17، 18و ۲۰ از حداکثر یک تا 3 ایستگاه برخوردار هستند و حتی منطقه‌ای مانند ۲۱ یک ایستگاه مترو هم ندارد و اساساً پهنه غربی پایتخت از این لحاظ وضعیت مناسبی ندارد و این امر عمدتاً به‌خاطر آن است که مبنای اولیه تعیین مسیر خطوط و جانمایی ایستگاه‌های فعلی، نخستین طرح جامع حمل‌ونقل ریلی پایتخت است که پیش از پیروزی انقلاب اسلامی تهیه شده و آن زمان نه جغرافیای تهران به شکل امروزی بوده و نه گسترش و میزان رشد جمعیتش به میزان کنونی پیش‌بینی می‌شده است.

توزیع 125ایستگاه جدید
اما با احداث ۴ خط جدید که متعاقب آن حدود 125ایستگاه به شبکه متروی تهران اضافه می‌شود، چه اتفاقی خواهد افتاد؟ کافی است تجسم کنید منطقه‌ای مانند منطقه 22با ساخت و راه‌اندازی کامل خطوط ۹ و ۱۰ صاحب ۱۶ایستگاه جدید خواهد شد. منطقه 20نیز به 6ایستگاه جدید مجهز شده و مناطقی مانند 9، 15، 17و 20از 5تا 9ایستگاه جدید را پذیرا خواهند بود.
به تعبیر دیگر با احداث ۴خط جدید، پراکندگی ایستگاه‌ها در مناطق مختلف شکل متعادل‌تری پیدا می‌کند و البته دسترسی به اقصی‌نقاط پایتخت با حمل‌ونقل عمومی پاک، ایمن و سریع امکان‌پذیر خواهد شد.

تدوین 3برنامه 7ساله
ناگفته پرواضح است که پیش‌شرط اصلی احداث 125ایستگاه و 4خط جدید در افق ۲۰سال آینده، مسئله تامین به‌موقع منابع مالی است. در این صورت طی 3برنامه ۷ساله و با اولویت‌بندی قطعات مختلف در هر خط، می‌توان شکل جدیدی به جریان حمل‌ونقل عمومی در پایتخت بخشید. در نقطه مقابل، بی‌تفاوتی به اجرای خطوط جدید، صرفاً باعث افزایش هزینه‌های احداث خطوط در سال‌های آتی خواهد شد. درواقع این 4خط باید ساخته شود و در ضرورت ایجاد خطوط جدید شک و شبهه‌ای نیست. فقط می‌ماند یک تصمیم قاطع جهت تامین مالی کافی و به‌موقع که به‌عنوان پشتوانه و ضمانت اجرایی طرح جامع حمل‌ونقل ریلی پایتخت قرار گیرد.