فناوری
جاماندن فناوری برای خلاصی از سوخت‌های فسیلی
کشورهای مختلف با بحران انرژی روبه‌رو هستند، اما هنوز فناوری‌های جدید نتوانسته‌اند این مشکل جهانی را حل کنند
ساسان شادمان منفرد- خبر‌نگار
این روزها موضوع بحران انرژی به یکی از اصلی‌ترین مباحث تبدیل شده است. به‌نظر می‌رسد که سرعت فناوری برای عبور از سوخت‌های ناپاک و رسیدن به انرژی تجدیدپذیر آنچنان که باید نیست و این موضوع باعث ایجاد نگرانی‌هایی در کشورهای صنعتی جهان ازجمله چین شده است. کارشناسان انرژی و محافل علمی در این کشور به‌دنبال راهکارهایی برای توسعه فناوری درخصوص کاهش مصرف سوخت‌های فسیلی هستند، اما این موضوع نیاز به برنامه‌ریزی بیشتری دارد. از نظر علمی، پدیده تغییرات جوی یکی از نگرانی‌های بیشتر دانشمندان است. موضوعی که در فصل گرما با آتش‌سوزی‌های متعددی خود را نشان داده، ممکن است در زمستان به‌گونه‌ای دیگر جهانیان را شوکه کند. با این شرایط باید بگوییم که هم‌اکنون نیز یک بحران انرژی بی‌سابقه، پیش از شروع فصل زمستان نیمکره‌شمالی، یعنی زمانی که خانه‌ها، اداره‌ها و کارخانه‌ها برق و گرمای بیشتری نیاز دارند، بخش گسترده‌ای از جهان را فراگرفته است.
جاماندن علم
به‌گزارش روزنامه گلوبال‌تایمز چین، لبنان روز شنبه و پس از تعطیلی 2نیروگاه بزرگ این کشور به‌دلیل کمبود سوخت دچار خاموشی کامل شد. در هندوستان، آرویند کجریوال، وزیر ارشد دهلی روز شنبه در مورد بحران احتمالی برق در پایتخت هشدار داد و گفت که برخی از ایستگاه‌های اصلی تامین برق اکنون خالی از زغال‌سنگ شده‌اند. در اروپا، قیمت گاز طبیعی به‌شدت افزایش یافته و نگرانی بازار از تورم را برانگیخته است. در ایالات‌متحده هم شرکت‌های برق به مشتریان هشدار داده‌اند که قبوض برق در زمستان افزایش می‌یابد و حتی ممکن است به‌دلیل کمبود سوخت، خاموشی هم وجود داشته باشد. در چین، چندین استان در بحبوحه خالی شدن منابع زغال‌سنگ با کمبود برق روبه‌رو و ساکنان محلی و کارخانه‌های شمال‌شرقی چین دچار خاموشی شدید شده‌اند. علاوه بر تقاضای سرسام‌آور برای انرژی در شرایط بهبود اقتصادی جهان پس از کاهش شیوع ویروس کرونا، گمانه‌زنی‌ها و سوء‌تفاهم‌های بسیاری در مورد دلایل بحران جهانی انرژی وجود دارد که شامل الگوهای شدید آب و هوا، فشار برای کاهش تولید کربن و سایر موارد است. با تشدید بحران انرژی، نگرانی‌های فزاینده‌ای در مورد حرکت جهانی از مصرف سوخت‌های فسیلی کثیف به سمت انرژی‌های تجدیدپذیر تمیز وجود دارد. این مشکل تنها به‌گذار اقتصادی یک کشور یا یک منطقه به سمت توسعه سبز محدود نمی‌شود، بلکه معضلی است که در سراسر جهان شکل گرفته که چالش‌ها و پیچیدگی‌های توسعه سبز را برجسته می‌کند. از یک‌سو، کاهش انتشار کربن، سرمایه‌گذاری در ظرفیت تولید جدید در بخش‌های انرژی سنتی را محدود کرده و بر منبع تغذیه سوخت‌های فسیلی فشار وارد کرده است.
در انتظار گسترش فناوری‌های جدید
از سوی دیگر، فناوری‌های جدید انرژی به اندازه کافی بالغ نشده‌اند و ظرفیت تولید آنها به اندازه کافی سرعت رشد ندارد تا شکاف بین عرضه و تقاضای انرژی را پر کند. از دیدگاه چین، بحران انرژی جهانی بار دیگر فوریت و اهمیت تضمین امنیت و استقلال انرژی چین را یادآور شده است. درحالی‌که زغال‌سنگ هنوز نقش عمده‌ای در ترکیب انرژی چین دارد، وابستگی این کشور به گاز طبیعی وارداتی، نفت خام و سایر منابع انرژی در سال‌های اخیر به‌طور مداوم در حال افزایش بوده است. بحران جهانی انرژی ناگزیر بر زنجیره‌های تامین داخلی و معیشت ساکنان تأثیر خواهد گذاشت؛ زیرا قیمت سوخت و انرژی همچنان در حال افزایش است. از آنجا که رسیدن به انرژی سبز یک‌شبه اتفاق نمی‌افتد، وابستگی چین به واردات سوخت‌های فسیلی همچنان ادامه خواهد یافت. در طول فرایند انتقال، برای چین ضروری است که بین کاهش انتشار کربن و تضمین منابع پایدار انرژی تعادلی را ایجاد کند. چین باید بهینه‌سازی تامین منابع انرژی خود را با بهینه‌سازی منابع داخلی، تنوع بخشیدن به منابع خارجی و حفاظت از ایمنی مسیرهای انتقال انرژی ادامه دهد. در این میان، این کشور باید مسیر توسعه انرژی سبز خود را مجدداً بررسی و عوامل خطر احتمالی را برطرف کند. این یک روند اجتناب‌ناپذیر برای صنایع داخلی است که استفاده از سوخت‌های فسیلی را کاهش داده و استفاده از محصولات انرژی‌های تجدیدپذیر را افزایش دهند که این امر مستلزم برنامه‌ریزی علمی و کاملا سیستماتیک بیشتر براساس فناوری روز است. هرچه استقلال انرژی چین از طریق توسعه انرژی سبز قوی افزایش یابد، ابتکارهای استراتژیک بیشتری نیز به‌دست خواهد آمد. در درازمدت، تنها با کاهش وابستگی به سوخت‌های فسیلی، چین می‌تواند از محدودیت‌های ایالات‌متحده یا سایر نیروهای خارجی در مورد تامین انرژی خارج شود. در عین حال چین برنامه‌های اجرایی خود به‌منظور جلوگیری از افزایش انتشار دی‌اکسیدکربن در مناطق و بخش‌های کلیدی و همچنین یک‌سری اقدامات حمایتی را به‌زودی منتشر و چارچوب سیاست «N+1» را برای پیک کربن و خنثی‌سازی آن ایجاد خواهد کرد.
