حکایت بهینه‌

مریم ساحلی

 نخستین روز از آخرین‌ماه بهار، اسمی دارد که هر سال رسیدنش عرق شرم بر پیشانی ما می‌نشاند.‌ «بهره‌وری و بهینه‌سازی مصرف» عنوانی ‌است که ذیل تاریخ اول خرداد در تقویم‌ها نقش بسته است.  و اما افسوس که آنچه از مصرف بهینه و اهمیت منابع در حوالی ما روی می‌دهد، حکایتی دردناک است. صحبت از مصرف و اسراف که به میان می‌آید، هوش و حواسم می‌رود سمت سال‌هایی که هر هفته در صف صبحگاه، یکی از آیه‌های قرآن را پس از دانش‌آموزی که در جایگاه ایستاده بود، تکرار می‌کردیم. «کلُوا واشربوا و لاتسرفوا» یکی از همان آیات است که وسط دلواپسی‌هامان برای زنگ ریاضی و تمرین‌های حل نشده یا اضطراب پرسش و امتحان علوم و تاریخ و جغرافی بر دفتر ذهنمان حک شد. نمی‌دانم آن روزها چند نفر از ما مفهوم این آیه را به واقع دریافتیم اما اسراف و تبذیر در سال‌های عمرم بسیار دیدم. ما کم ندیده‌ایم که خورشید وسط آسمان نشسته اما لامپ تیربرق کوچه هنوز روشن است. می‌دانیم عده‌ای گرفتار خشکسالی‌اند ولی استخرهای شخصی پر از آب می‌شوند و یا قطرات ارزشمند آب هنگام عبور از شبکه‌های فرسوده آبرسانی هدر می‌رود. ما مرگ تالاب‌ها و رودخانه‌ها را به چشم دیده‌ایم وقتی حقابه‌ها پشت سدها جا‌ مانده‌اند یا ریزگردها در نبود درختان هجوم می‌آورند. زمانی که ویلاها در قلب جنگل و کوه و شالیزار علم می‌شوند و باغات حاصلخیز متروک می‌مانند یا آن وقت که انواع پساب‌های خانگی، صنعتی و کشاورزی روانه رودخانه و تالاب و دریا می‌شود؛ نمی‌توان گفت ما منابع خویش را پاس داشته‌ایم. ما سختمان است پسماندهای خشک و‌ تر را جدا کنیم، حالا من نه، شما بگویید، آیا می‌شود خرداد آغاز شود و ما شرمنده نباشیم؟