سینمای متعالی

محمد مقدسی  

وزارت ارشادی حجت‌الاسلام سیدمحمد خاتمی منتقدان بسیاری داشت؛ و منتقدان، خودشان دو گروه متفاوت بودند؛ گروهی در کیهان و جمهوری اسلامی و گروهی به رهبری سیدمرتضی آوینی در مجله سوره. سرانجام خاتمی استعفا کرد و علی لاریجانی شد وزیر ارشاد. یازدهمین جشنواره فیلم فجر نزدیک بود و وزیر، مرتضی آوینی را که جدی‎‌‎ترین منتقد مدیریت قبلی معاونت سینمایی بود داور جشنواره کرد؛ هیأت داورانی که کوچک‎‌‎ترین هیأت داوران کل جشنواره‎‌‎ها شد؛ عزت‎‌‎الله انتظامی، اسفندیار شهیدی، عزیزالله حمیدنژاد و مرتضی آوینی.
آن سال نحوه برگزاری جشنواره تغییر کرده ‎‌‎بود و هیأت داوران باید58فیلم را بررسی می‎‌‎کردند. در شب اختتامیه، بیانیه هیأت داوران را خودش خواند؛ بیانیه‎‌‎ای که خود نوشته بود و ادبیات همیشگی او را در خود داشت. اما نتوانسته بود باقی هیأت داوران را با خود در مواردی همراه کند. در بیانیه از سینمای آرمانی مورد نظرش گفت و مشکلات اصلی فیلم‎‌‎های آن دوره را برشمرد. او مشکل اصلی فیلم‎‌‎ها را با وجود افزایش کیفیت زیباشناسانه آثار، فیلمنامه ‌دانست و از استعدادهای جوانی که فیلم اولشان را ساخته بودند حمایت کرد. جایزه بهترین فیلم را به «ازکرخه تا راین» دادند درحالی‎‌‎که مرتضی آوینی به فیلم انتقادهایی جدی داشت. جایزه سیمرغ بلورین ویژه هیأت داوران هم به کیومرث پوراحمد برای 2فیلم «شرم» و «صبح روز بعد» اهدا شد. همه اهالی پیگیر سینما، از علاقه شیفته‎‌‎وار آوینی به قصه‎‌‎های مجید باخبر بودند. همچنین در فهرست جوایز، جایزه‎‌‎هایی به فیلم‎‌‎های «هنرپیشه» و «سارا» دادند و کسی نبود که نداند آوینی چه نقدهای تند وتیزی به سینمای مخملباف و مهرجویی که با فیلم‎‌‎های هنرپیشه و سارا در جشنواره حضور داشتند، نوشته بود.
جشنواره پایان پذیرفت و آوینی که نتوانسته بود تأثیرگذاری لازم را بر آن دوره از جشنواره داشته باشد حسابی ناراحت بود. به گفته دوستانش بعد از شب اختتامیه، صدایش به‎‌‎شدت گرفت و مدام سرفه می‎‌‎کرد.