سیاوش فلاح‌پور- روزنامه‌نگار
برخلاف اکثریت مطلق رسانه‌های جهان عرب که لحظه به لحظه انتخابات آمریکا را پوشش داده و حالا از پیروزی بایدن سخن می‌گویند، یک رسانه عربی همچنان بر احتمال پیروزی ترامپ و تغییر ناگهانی معادلات تأکید دارد. این رسانه، شبکه العربیه است؛ اصلی‌ترین بازوی رسانه‌ای عربستان سعودی که حالا به آخرین پایگاه خبری حامیان ترامپ در جهان عرب تبدیل شده است.
مجریان و کارشناسان این شبکه در 48ساعت گذشته به‌طور مداوم بر بی‌اساس بودن ادعاهای ستاد جوبایدن و تشریح دلایل برتری ترامپ در انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا اصرار داشته‌اند. این در حالی است که همزمان با افزایش احتمالی پیروزی بایدن، شبکه‌های اجتماعی عربی شاهد بازنشر مواضع تند این نامزد حزب دمکرات علیه رهبران فعلی عربستان سعودی است؛ ازجمله سخنان وی در یکی از مناظره‌های داخلی حزب دمکرات که گفته بود: «حکومت عربستان و ولیعهد این کشور را به‌دلیل آنچه در مورد جمال خاشقجی رخ داد، مجازات خواهم کرد. من همچنین فروش تجهیزات نظامی و سلاح به این کشور را متوقف می‌کنم. آنها باید بهای کشتار کودکان و بی‌گناهان را بپردازند.» بایدن همچنین سال گذشته با حضور در مراسم نخستین سالگرد قتل جمال خاشقجی گفت: «اجازه نمی‌دهیم خون او پایمال شود، اجازه نمی‌دهیم نقض حقوق بشر ادامه یابد.» برای بسیاری از رسانه‌ها و تحلیلگران خاورمیانه روشن است که بزرگ‌ترین بازنده این منطقه درصورت پیروزی جو بایدن، محمد بن‌سلمان، ولیعهد جوان و بلندپرواز سعودی خواهد بود. نشانه‌های این واقعیت از هم‌اکنون در رفتار رسانه‌های دولتی این کشور، مخصوصا شبکه العربیه کاملا روشن است. اما دلیل نگرانی سعودیها از شکست ترامپ و تغییر معادله قدرت در کاخ سفید چیست؟
پایان فرصت یکه‌تازی در یمن
رسوایی‌های انسانی رخ داده در جنگ یمن، دیگر حتی از چشم سیاستمداران وابسته آمریکایی و اروپایی نیز پوشیده نیست. جهانیان می‌دانند ائتلاف نظامی عربستان سعودی و امارات چه جنایات بزرگی در حق مردم یمن انجام داده؛ از بمباران مدارس و مناطق مسکونی گرفته تا تجاوز به زندانیان زن و مرد، کشتار دسته‌جمعی اسرا و.... با این حال اما همچنان جنگ یمن به‌دلیل حمایت و چراغ سبز رئیس‌جمهور آمریکا ادامه دارد. در این میان، اگرچه امارات با کسب برخی دستاوردهای نظامی در جنوب یمن، عملا از صحنه این جنگ خارج شده، اما عربستان سعودی همچنان به‌دنبال یک پیروزی بزرگ برای خاتمه جنگ است؛ پیروزی که البته با توجه به معادلات میدانی بسیار دور از دسترس سعودیها قرار دارد. پیش‌بینی بخش عمده تحلیلگران مبنی بر این است که ولیعهد عربستان به‌عنوان فرمانده جنگ یمن، درصورت پیروزی جو بایدن ناچار به پذیرش شروط طرف مقابل و آتش‌بس خواهد شد.
مهار منطقه‌ای
عربستان سعودی طی 4سال گذشته اقدامات بی‌سابقه‌ای علیه متحدان سنتی آمریکا در خاورمیانه انجام داده است؛ از گروگانگیری حیرت‌آور سعد حریری گرفته تا فشار بر نیروهای اسلامگرای موسوم به اخوان‌المسلمین و شاید از همه مهم‌تر، محاصره 3ساله قطر. از هم‌اکنون روشن است که با بازگشت دمکرات‌ها به کاخ سفید، ماه‌عسل محمد بن‌سلمان در منطقه به پایان رسیده و رفتارهای تهاجمی وی، دست‌کم نسبت به دوستان آمریکا به کلی متوقف خواهد شد. این در حالی است که عقب‌نشینی اجباری سعودی علیه بازیگرانی همچون قطر، ضربه سنگینی به موقعیت و آبروی رهبران فعلی این کشور وارد می‌کند.
از سوی دیگر نباید فراموش کرد که پیروزی بایدن، زمینه را برای کاهش تنش‌های کنونی میان تهران و واشنگتن فراهم می‌سازد؛ آن هم درحالی‌که حاکمیت سعودی به‌طور جدی روی تداوم سیاست فشار حداکثری دولت آمریکا علیه ایران حساب باز کرده است.
بازگشت به پرونده حقوق بشر
سال2018 و درحالی‌که فشار جامعه جهانی بر ولیعهد عربستان به‌دلیل پرونده‌های مکرر نقض حقوق بشر به اوج رسیده بود، حمایت مطلق دونالد ترامپ از او تمام معادلات را تغییر داد. اگرچه ماجرای قتل وحشیانه جمال خاشقجی در کنسولگری استانبول نماد این پرونده‌ها به شمار می‌آید، اما ابعاد نقض حقوق بشر توسط دستگاه زیر نظر ولیعهد سعودی بسیار گسترده است. به‌نظر می‌رسد یکی از ابزارهای اصلی دولت احتمالی بایدن برای فشار بر ولیعهد سعودی و همراهان او، استفاده از این پرونده‌ها باشد. شبکه الجزیره پیش‌بینی کرده درصورت پیروزی بایدن، قرار است پیگرد قضایی برای ولیعهد سعودی توسط دستگاه قضایی آمریکا صادر شود.
فرصتی دوباره برای مخالفان داخلی
شاید مخالفان سعودی ولیعهد عربستان بیش از هر کس دیگری در منطقه خاورمیانه و جهان عرب خواهان شکست ترامپ و پیروزی بایدن باشند؛ مخالفانی که طی 4سال گذشته عملا از قدرت کنار رفته و قلع و قمع شده‌اند. دونالد ترامپ برخلاف نظر نهادهای سیاسی آمریکا، نه‌تنها در مقابل تحولات داخلی سعودی طی این 4سال سکوت کرد، بلکه در نقش حامی ولیعهد جوان نیز ظاهر شد. اما پیروزی بایدن بدون شک فرصتی دوباره برای نیروهایی نظیر محمد بن‌نایف (ولیعهد سابق سعودی که اکنون در حصر خانگی است) و دیگر مخالفان محمد بن‌سلمان خواهد بود.
کنترل روابط ریاض با قدرت‌های شرقی
آشفتگی حاکم بر سیاست خارجی دولت ترامپ، فرصت مهمی را برای توسعه روابط ریاض با قدرت‌های شرقی فراهم کرد. شاید نمود این واقعیت بیش از هر چیز در افزایش هماهنگی‌های نفتی میان عربستان سعودی و روسیه پدیدار باشد. بایدن و سایر سیاستمداران شاخص حزب دمکرات طی سال‌های گذشته بارها از نقش دولت ترامپ در نزدیکی عربستان به چین و روسیه انتقاد کرده‌اند. حالا اما با تغییر احتمالی سیاست‌های واشنگتن می‌توان انتظار داشت روابط عربستان با قدرت‌های شرقی دچار چالش‌های جدی شود.
باخت در قمار عادی‌سازی
ولیعهد سعودی طی 4سال گذشته تلاش کرد بخش عمده بحران‌های داخلی خود را از طریق توسعه روابط با رژیم صهیونیستی و حرکت در مسیر عادی‌سازی روابط جبران کند؛ سیاستی که اگرچه حمایت خارجی قابل‌توجهی برای وی فراهم کرد، اما ضربه سختی به جایگاه حاکمان سعودی در داخل این کشور و سراسر جهان اسلام وارد آورد. حالا درصورت شکست ترامپ می‌توان گفت دوران حمایت بی‌قید و بند خارجی از ولیعهد جوان به سر رسیده؛ درحالی‌که موقعیت وی نزد افکار عمومی جهان عرب و اسلام نیز آسیب دیده است.
چشم نگران سعودیها به انتخابات آمریکا
در همینه زمینه :
