وقت پاسخگویی

اصغر صوفی ـ خبرنگار

با گذشت قریب به 6‌ ماه از حوادث بنزینی آبان ماه سال 98، وزیر کشور روز دوشنبه طی اظهاراتی در همایش مجازی فرماندهان، معاونان، رؤسا و مدیران نیروی انتظامی از اقدامات امنیتی وزارت متبوع خود در کنترل اعتراضات دفاع کرده و گفت: «آماده هستیم درباره تصمیماتی که گرفتیم پاسخگو باشیم و معتقدیم تصمیمات خوبی گرفته شد.» عبدالرضا رحمانی‌فضلی، همچنین با اشاره به تصمیمات و اقدامات وزارت کشور در مواجهه با ناآرامی و اعتراضات آبان‌ماه 98گفت: «درنهایت کار در چند بعد ازجمله امنیتی، اقتصادی، فنی و اطلاع‌رسانی تقسیم شد؛ ما وظیفه خود را در بحث اجرای این طرح به‌خوبی انجام دادیم و تقریبا ۱۷ تا ۱۸ ساعت مسئله‌ای درباره اجرای این موضوع نداشتیم.» 
وزیر کشور گفته است: اتفاقات روی‌داده پس از افزایش قیمت بنزین نیازمند تحلیل مستقلی است که خودمان این تحلیل را داریم، دقیقاً مشخص است و گزارش و مستنداتمان را به تمام مسئولان نظام ارائه دادیم و آماده هستیم درباره تصمیماتی که گرفتیم پاسخگو باشیم و معتقدیم تصمیمات خوبی گرفته شد. ما با بیش از ۱۰۰ شهر مواجه شدیم که درگیر با این موضوع بودند.
اعلام آمادگی وزیر کشور برای پاسخگویی درباره اقدامات و تصمیمات وزارت کشور در حالی است که نهادهای حاکمیتی طی ماه‌های گذشته، یکی از مهم‌ترین سؤالات افکار عمومی و رسانه‌ها درباره حوادث آبان ماه را بی‌پاسخ گذاشته‌اند و با وجود اعلام آمادگی، همچنان از اعلام آمار دقیق و تفکیکی کشته‌شدگان حوادث مزبور امتناع می‌کنند.
 عدم‌پاسخگویی دولت و شورای امنیت وزارت کشور(شاک) طی ماه‌های گذشته موجبات سوءاستفاده رسانه‌های بیگانه از خلأ اطلاعاتی موجود را فراهم کرد؛ در شرایط عدم‌پاسخگویی نهادهای مسئول، این رسانه‌ها، روایت‌ها و آمارهای مورد دلخواه خود را درباره حوادث آبان98و تعداد کشته شده‌ها منتشر کردند. همزمان با ارائه آمارهای نجومی از سوی رسانه‌های بیگانه، مسئولان در داخل نیز آمارهای ضد‌ونقیضی پیرامون تعداد کشته‌ها از نیروهای امنیتی، معترضان و آشوبگران ارائه داده‌اند که هیچ‌یک از آنها قابل استناد نبوده‌اند.
اما نگاهی به پاسخ‌ها و اظهارنظرهای مقامات مسئول درباره تعداد کشته‌های آبان، نشان می‌دهد که مسئول مستقیم اجرای طرح سهمیه‌بندی بنزین و اتخاذ تدابیر و تصمیمات درباره آن، وزارت کشور بود.
 این سخنان حسن روحانی، رئیس‌جمهور در 6آذر 98گویای مسئولیت وزارت کشور در این زمینه بود که گفت: «من هم مثل شما صبح روز جمعه دیدم قیمت بنزین تغییر کرده برای اینکه موضوع را به شورای امنیت کشور واگذار کرده بودم. به آنها هم گفته بودم به من لازم نیست بگویید خودتان بروید برنامه‌ریزی کنید. منتها همه‌‌چیز در جلسه سران سه قوه تصویب شده است.»

پاسکاری مسئولیت
آمار کشته‌شدگان یکی از نقاط تاریک و پرابهام حوادث بنزینی آبان‌ماه بوده است، اما مسئولان هر بار از اعلام آمارها شانه خالی کرده و مسئولیت آن را به دیگران واگذار کرده‌اند؛ 4دی‌ماه98، محمود واعظی، رئیس دفتر رئیس‌جمهور، «قوه قضاییه» را مسئول ارائه جزئیات دانست. چندی بعد در 10دی، غلامحسین اسماعیلی، سخنگوی قوه قضاییه، اظهارات واعظی را اشتباه خواند و گفت: «در این حوزه مسئولیت با شورای امنیت کشور و دبیرخانه این شوراست.» 
واعظی بار دیگر در 16بهمن، درباره آمار کشته‌ها مورد سؤال رسانه‌ها قرار گرفت. وی این بار گفت آمار برای دولت ارسال شده است. اما دولت مسئول انتشار این آمار نیست. رئیس دفتر رئیس‌جمهور همچنین گفت: «پزشکی قانونی و ستاد مشترک در حال بررسی این موضوع هستند.»
در 27بهمن‌ماه 98، رئیس‌جمهور در پاسخ به سؤالی مشابه در نشست مطبوعاتی گفت: «آمار کشته‌شدگان اعتراضات آبان‌ماه در اختیار پزشکی قانونی کشور است.» یک روز بعد در 28بهمن، عباس مسجدی آرانی، رئیس پزشکی قانونی کشور در واکنش به سخنان حسن روحانی گفت: «ما به مراجع ذیصلاح اعلام کردیم و هیچ وظیفه‌ای مبنی بر اعلام عمومی آن نداریم، در مصوبه شورای امنیت ملی که زیرمجموعه دولت است و وزیر کشور رئیس آن است، مشخص شده که چه‌کسی باید این آمار را اعلام کند.» وی تأکید کرد: «همه اطلاعات در اختیار شورای‌عالی امنیت ملی است. تمام اطلاعات در این رابطه را می‌توانید از آقای وزیر کشور سؤال کنید.»
از اظهارات گوناگون نهادها و مقامات مسئول چنین بر می‌آید که دولت، مشخصا وزارت کشور و وزیر کشور مسئول اعلام و انتشار آمار کشته‌ها و پاسخگویی درباره ابهامات حوادث آبان بوده و هستند، اما تاکنون پاسخ روشنی به سؤالات پیرامون آن ارائه نداده‌اند. با گذشت حدود 6‌ماه از آن حوادث، وزیر کشور از عملکرد و تصمیمات خود و وزارت تحت مدیریتش دفاع کرده و برای پاسخگویی درباره آن اعلام آمادگی کرده است. حال که وزیر کشور خود را آماده پاسخ به سؤالات کرده، در نخستین گام بهتر است او به یک پرسش ساده و صریح و قدیمی پاسخ گفته و تعداد و آمار تفکیکی کشته‌های حوادث آبان‌ ماه را اعلام و منتشر کند.