کمر «باباموسی» زیر بار زباله خم شد

 تعیین تکلیف نشدن سایت دفن و پردازش زباله بجنورد، خفه شدن کوه‌های باباموسی در زیر خروارهایی از زباله‌های چندده‌متری و روند کند پیشرفت مرکز جدید دفن و پردازش زباله مرکز خراسان شمالی، بلایی به جان این شهر انداخته که آسیب‌هایش هر لحظه بیشتر می‌شود.  از دور گله گوسفندی را می‌بینیم که در میان زباله‌ها می‌چرند. چند بزغاله بازیگوش خود را به داخل محوطه می‌رسانند. چوپان که خود از اهالی روستای بالادست (باغچق) است، آنها را به بیرون می‌راند. اما فضای بیرون هم مملو از زباله‌ است. در کنار چهاردیواری، پِرِس‌های کاه بر روی‌ هم انباشته‌ شده است. یکی از اهالی محله می‌گوید: از بوی بد زباله، پشه‌های فربه و نیش‌های زهرآلود آنها طاقتمان طاق شده است. 

به گزارش فارس،یکی از اهالی روستای کلاته‌آذرسا نیز می‌گوید: بوی بد زباله زندگی ما را خراب کرده است. به هر دری زدیم، احدی جوابی به ما نداد. حتی برخی مدیران و ادارات می‌گفتند شما بگویید ما با زباله‌های شهر چه کنیم؟ آخر برادر دوره زمانه برعکس شده. من کشاورز باید برای آشغال‌های بجنورد راه چاره داشته باشم. به گفته مدیرعامل سازمان پسماند شهرداری‌ها، روزانه به‌طور میانگین ۱۳۴ تن زباله در ارتفاعات کوه باباموسی رها می‌شود. 


در راه «باباموسی»

ساعت ۵ صبح به محل ایستگاه موقت زباله می‌رویم. خبری از کامیون‌ها نیست. چندساعتی را در همان حوالی می‌مانیم. هوا کمی روشن می‌شود. چند کامیون با سرعت وارد می‌شوند و زباله‌های خود را تخلیه می‌کنند. باباموسی، رشته‌کوهی در فاصله ۷ کیلومتری شمال‌ شرقی بجنورد، به دلیل صعود آسان، فاصله کم تا شهر و چشم‌انداز زیبا، به محلی برای جولان جوانان و کوهنوردان بجنورد تبدیل‌ شده است. به سمت باباموسی حرکت می‌کنیم. پس از طی مسافت کوتاهی به دوراهی گورستان و جاده خاکی می‌رسیم. سوژه از راه می‌رسد؛ یک کامیون مملو از زباله. برای عقب نماندن از او سرعت ماشین را زیاد می‌کنیم؛ مسیری پرپیچ‌وخم با شیب بسیار تند. 

شیرابه‌های روان از کامیون زباله یکی دیگر از آسیب‌های حمل زباله به ارتفاع است. آسیبی که ما خودمان در جاده می‌بینیم. با سرعت می‌رویم. بوی مشمئزکننده زباله، با این‌که شیشه‌های ماشین بالا بود، امانمان را می‌برد. نمی‌شود از مسیر لذت برد چون زباله‌هایی که باد با خود به این‌سو و آن‌سو می‌برد، در جای‌جای مسیر پراکنده می‌شود. می‌رسیم. تا چشم کار می‌کند زباله است. پلاستیک، سرنگ، لباس و... البته کلاغ‌هایی که دسته‌دسته می‌پرند. سگ‌هایی که هر از چندی صدایشان سکوت مرگ‌بار حاکم بر دشت را می‌شکند. دشت وسیعی که روزگاری نه‌چندان دور دره‌ای نسبتا عمیق بود. زباله‌ها دشت وسیعی ایجاد کرده‌اند.

کامیون به مقصد خود می‌رسد. راننده بار را خالی می‌کند. برای ضبط تصویری بهتر از لحظه تخلیه بار، تغییر موقعیت می‌دهیم. با صحنه هولناکی مواجه می‌شویم. کوهی از زباله. کوهی که ارتفاع آن شاید به ۱۰ متر می‌رسد. زباله‌گردی که با شنیدن صدای کامیون به‌سختی خود را از کوه زباله بالا می‌کشد تا به زباله‌های تازه برسد، توجهمان را جلب می‌کند. همان‌طور که در شوک کوهِ زباله‌ایم، راننده بیل مکانیکی با یک میل‌گرد از ماشین خود پیاده می‌شود. فکر کردم به‌ قصد گوشمالی ما می‌آید. اما نه؛ زباله‌های چسبیده به شِنی بیل مکانیکی را با میل‌گرد جدا می‌کند. راننده این کار را با سرعت انجام می‌دهد و پشت فرمان می‌نشیند.

دوری می‌زند. به سمت دیگری می‌رود. کار او پهن کردن زباله است. راننده کامیون در جواب درخواست ما برای مصاحبه می‌گوید: «کار دارم، بارهای دیگر در ایستگاه موقت مانده.» راننده بیل مکانیکی می‌گوید: «بی‌خیال مهندس. وسط آشغال و کثافت، وقت ‌گیر آوردی!» زباله‌گرد بیچاره هم می‌گوید: «بگذار به درد خودم بمیرم.» تحمل آن هوا سخت است. به سمت ماشین می‌دویم. راننده لودر رفتن ما را که می‌بیند با صدای بلند فریادی می‌زند و می‌گوید: ببین؛ مراقب باش. خاک اینجا خیلی سست و ضعیف است. 


نفوذ شیرابه به آب‌های زیرزمینی

نکته‌ای که ذهن ما را درگیر می‌کند، چرایی دفن زباله در کوه باباموسی است. برای پاسخ به آن به یکی از زمین‌شناسان مراجعه می‌کنیم. پاسخ احمدی این کلاف پیچیده را پیچیده‌تر می‌کند. این زمین‌شناس می‌گوید: جنس سنگ‌های باباموسی آهکی است. آب در میان بافت سنگ‌های آهک نفوذ نمی‌کند، اما چینش این سنگ‌ها به‌گونه‌ای است که آب به‌راحتی مسیر خود را پیدا می‌کند. این صحبت، حرف مردم روستاهای پایین‌دست (علی‌آباد و باغچق) را تأیید می‌کند که شیرابه‌های زباله‌ها سفره‌های آب‌های زیرزمینی ما را تهدید می‌کند.

 زمین‌شناس در ادامه می‌گوید: آخر کدام عقل سلیم قبول می‌کند که جایی را برای دفن زباله انتخاب کنید که زمین آن سنگی و فاقد حتی یک متر‌مربع خاک باشد. صحبتی که در گفت‌و‌گو با مدیرعامل پسماند هم به آن اشاره می‌شود. «روح‌الله عظیمی» ضمن انتقاد نسبت به دفنگاه زباله می‌گوید: خاک را با کامیون از پایین به بالا منتقل می‌کنند. زمین را با پیکور حفاری می‌کنند. بماند که سایت‌های آهکی تحت هیچ شرایطی مکان مناسبی برای دفن زباله نیستند. برای آسیب‌شناسی ضررهای زیست‌محیطی با مدیر کل سازمان حفاظت محیط‌زیست استان هم گفت‌وگویی انجام می‌دهیم. 

«سیداصغر مطهری» می‌گوید: موضوع طولانی شده و درست ‌کار کردن و اجرای ضوابط ارزیابی مهم است. کیفیت فدای سرعت نمی‌شود و نقطه جدید برای دفن زباله باکیفیت بالا و مطلوب ایجاد می‌شود، اما تداوم این دفن برای منطقه مشکل ایجاد می‌کند. عدم تعیین تکلیف اصولی سایت دفنگاه و پردازش زباله بحران‌های عدیده‌ای را در ابعاد مختلف خلق می‌کند و جانمایی غیرکارشناسانه سایت پردازش و انتقال آن به مکانی دیگر که این مکان هم مورد انتقاد شدید اهالی روستای نجف‌آباد است، بر مشکلات می‌افزاید.


دفنگاه جدید زباله بجنورد 

معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار خراسان شمالی می‌گوید: اقدامات لازم برای بهره‌برداری از دفنگاه جدید زباله‌های شهر بجنورد انجام شده است و به‌زودی زباله‌های این شهر به این دفنگاه جدید منتقل می‌شوند. «رضا رجب‌زاده» درباره احداث کارخانه کمپوست و انتقال زباله‌های بجنورد از منطقه گردشگری باباموسی به محل جدید جانمایی‌شده، ادامه می‌دهد: از گذشته دفن زباله در منطقه باباموسی یک دغدغه مهم اجتماعی برای اهالی این شهر بود که در همین راستا، جابه‌جایی دفنگاه زباله شهر بجنورد و احداث کارخانه کمپوست در دستور کار قرار گرفت. 

رجب‌زاده با اشاره به این‌که چند سال قبل محل دفنگاه جدید زباله‌های شهر بجنورد جانمایی شد تا زباله در منطقه گردشگری باباموسی دفن نشود، می‌گوید: برای این جابه‌جایی اقداماتی از جمله آماده‌سازی محل دفنگاه و فنس‌کشی محوطه این دفنگاه انجام شده است. اقدامات زیرسازی برای احداث راه دسترسی به این منطقه جدید نیز انجام شده و البته مجوز دریافت سهمیه قیر برای آسفالت این مسیر نیز اخذ شده است که منتظر حمل این محموله به استان هستیم. وی ادامه می‌دهد: با چند سرمایه‌گذار به منظور تامین تجهیزات تفکیک زباله‌ها در دفنگاه جدید گفت‌وگو کرده‌ایم که موافقت چند سرمایه‌گذار نیز اخذ شده است. حال باید شهرداری با آنان قرارداد منعقد کند. به‌زودی آگهی اجاره ماشین‌آلات حمل زباله برای دفنگاه جدید نیز اعلام عمومی خواهد شد. با توجه به اقدامات انجام‌شده، به‌زودی مکان دفن زباله از منطقه باباموسی به دفنگاه جدید در شهر بجنورد منتقل خواهد شد.