جهان
تولید انرژی به جای دفن زباله
شهرداری‌های جهان به‌دنبال یافتن راه جایگزینی برای دفع پسماندها هستند
محمد سرابی-روزنامه‌نگار
سوزاندن زباله‌ها یکی از روش‌های نابود کردن پسماند‌های شهری است تا علاوه بر دریافت انرژی از سوزاندن این زباله‌ها، مخاطرات زیست‌محیطی آن نیز کاهش پیدا کند. از وقتی که پسماند پلاستیکی شهر‌ها بیشتر شد و همزمان با آن آلودگی هوا هم افزایش پیدا کرد، فناوری‌های جدید برای ساخت زباله‌سوز‌های جدید هم به کارگرفته شدند. امروزه زباله‌سوز‌های مدرنی ساخته شده است که می‌تواند حجم زیادی از زباله‌ها را معدوم کند که میزان آلایندگی آن اندک است. در کلانشهر‌های جهان نیز بخشی از بحث‌های مربوط به استفاده از زباله‌سوز‌ها به حوزه اقتصاد ارتباط پیدا می‌کند. باتوجه به هزینه تفکیک فیزیکی زباله‌ها درمقابل خرید و راهاندازی یک زباله‌سوز، داشتن زباله‌سوز به صرفه‌تر خواهد بود. از طرف دیگر محل‌های دفن زباله در کلانشهر‌ها جای خالی زیادی ندارند. پیدا کردن محل جدید که مشکل محیط‌زیستی نداشته باشد و تمام شرایط بهداشتی در آن رعایت شود هم چندان ساده نیست، زیرا معیار‌های محیط‌زیستی باید رعایت شوند.
بنگلادش
شهرداری داکا تصمیم گرفته است بخشی از مشکل کمبود برق این شهر را با ایجاد کارخانه زباله‌سوز رفع کند. زمینی که قبلا محل دفن زباله‌ها بود برای این کار انتخاب شده است و دولت بنگلادش هم از این پروژه حمایت می‌کند. شرکت‌های چینی ساخت تاسیسات زباله‌سوز را برعهده دارند و شروع کار زباله‌سوز با 3هزار تن پسماند روزانه خواهد بود. عتیق اسلام، شهردار داکا گفته است که به سازندگان چینی درباره تامین زباله تعهد داده است که باید پسماند تعیین‌شده به محل زباله‌سوز حمل شود. دولت هم برق تولید شده را می‌خرد، زیرا هزینه آن ارزان‌تر از برق تولیدشده با گازوئیل است.
هلند
نیروگاه زباله‌سوز هلند که با نام AEB شناخته می‌شود حدود 30سال قبل به‌عنوان زباله‌سوز محلی ساخته شد. شهرداری‌های آمستردام و 19شهر دیگر این نیروگاه را به‌صورت مشترک ایجاد کردند. این نیروگاه بار‌ها به‌روزرسانی شد که چهارمین آن در سال2007 بود اما از آن زمان تاکنون توسعه پیدا نکرده است، زیرا حالا زباله‌های شهر‌هایی که شریک ساخت آن هستند برای کار نیروگاه کافی نیست. حالا این نیروگاه تبدیل به یک کارخانه شده است که زباله‌های شهری را از دیگر کشور‌های نزدیک مخصوصا انگلیس وارد می‌کند. سامانه زباله‌سوز AEB بالاترین بازدهی را در بین سامانه‌های مشابه دارد. بخش زیادی از زباله‌های پلاستیکی تولیدشده در هلند هم بازیافت و تبدیل به انواع مختلف محصولات پلاستیکی می‌شود.
زیرسازی جاده‌ها
در سال‌های1990 نگرانی‌های زیست‌محیطی زیادی درباره استفاده از زباله‌سوز در اروپا وجود داشت اما فناوری‌های مدرن باعث شدند که ترس از آلودگی این زباله‌سوز‌ها کاهش پیدا کند. به‌گزارش پایگاه اینترنتی اینوستیگیت یورپ، بخش بزرگی از 30میلیون تن زباله پلاستیکی که هر ساله در اروپا تولید می‌شود به زباله‌سوز‌ها راه پیدا می‌کند. اگرچه میزان تولید انرژی از زباله‌سوز‌ها چندان زیاد نیست و فقط 2.5درصد انرژی قاره از آنها به‌دست می‌آید اما گاهی اوقات ممکن است به‌عنوان یک منبع انرژی مورد توجه قرار گیرند. در زمستان گذشته زمانی که کشور آلمان با محدودیت منابع گاز روبه‌رو شده بود شروع به استفاده از برق زباله‌سوز‌ها در بخش‌های حساس کرد. اکنون استفاده از زباله‌سوز در شهرهای شرق اروپا مانند کشور‌های لهستان و جمهوری چک بیشتر شده است، زیرا شهرداری‌ها سوزاندن زباله را جایگزین دفن‌کردن آن می‌دانند. دستور‌العمل‌های سراسری زباله‌سوز‌ها در سال2019 برای آخرین بار بازنگری شد و با توجه به سیاست‌های محیط‌زیستی اتحادیه اروپا بازنگری مجدد آنها شرایط را سختگیرانه‌تر خواهند کرد. از خاکستر به‌دست آمده در کوره‌ها هم برای زیرسازی جاده‌ها استفاده می‌شود.
نیاز برای خرید زباله‌سوز گران‌قیمت
ظرفیت مرکز دفن زباله‌های تریل‌رود در شهر اُتاوا به انتهای خود نزدیک می‌شود. در این شهر زباله‌های خشک بازیافت و زباله‌های‌تر دفن می‌شوند تا به‌تدریج تجزیه شوند و به طبیعت بازگردند اما حالا دیگر جای کافی برای دفن وجود ندارد و 8سال دیگر مرکز دفن زباله کاملا پر می‌شود.
به گزارش سایت سی‌بی‌اس، در شورای شهر اُتاوا گزینه‌های دیگری برای حل مشکل پسماندها هم ارائه شده است که مهم‌ترین آن خرید یک زباله‌سوز گران‌قیمت است. هزینه زباله‌سوز زیاد است و بعدا هم احتیاج به تعمیر و نگهداری دارد اما هزینه‌های تفکیک و جمع‌آوری هم دائما زیاد می‌شود. با راهاندازی زباله‌سوز 70درصد از حجم زباله کاسته می‌شود و حرارت به‌دست‌آمده نیز برای تامین انرژی مورد استفاده قرار خواهد گرفت. البته با برخی روش‌های خاص می‌شود از مرکز دفن تریل‌رود تا 14سال دیگر هم استفاده کرد، به این شرط که ساکنان اُتاوا زباله تولیدی خود را کاهش دهند. اگر زباله‌سوز بزرگ به‌کار گرفته شود می‌توان از تریل‌رود تا 30سال آینده هم استفاده کرد. در ایالت اونتاریو که اُتاوا هم در آن قرار دارد، یک مرکز تولید انرژی در دورهام‌یورک فعال است که سالانه 140هزار تن زباله را می‌سوزاند و نیروگاه تولید برق آن هر سال انرژی مورد نیاز برای 10هزار خانه را تولید می‌کند. اگر زباله‌های اونتاریو به دورهام‌یورک فرستاده شود باید ظرفیت آن را افزایش داد. طرحی پیشنهاد شده است که شهر اُتاوا و چند منطقه دیگر، همگی یک زباله‌سوز داشته باشند.
می‌توان گفت، دلیل طولانی بودن روند بررسی طرح زباله‌سوز این است که هزینه جمع‌آوری و دفع پسماند مستقیما از خانواده‌های ساکن اُتاوا گرفته می‌شود و شورای شهر می‌خواهد نظر ساکنان اُتاوا و هزینه‌هایی که باید بپردازند را دقیقا بررسی کند. بررسی مشکل پسماند شهری اُتاوا در حدود یک دهه سابقه دارد. این شهر سالانه بیش از 300تن زباله تولید می‌کند و گروهی از کارشناسان نگران هستند که ساخت زباله‌سوز انگیزه اهالی شهر برای کاهش تولید زباله را کاهش دهد.
تهران، زباله سوز 6 هزار تنی
شهرداری تهران در این دوره از فعالیت خود موضوع ایجاد زباله‌سوز را پیگیری می‌کند. در همین زمینه مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند شهرداری تهران از امضای پیش قرارداد زباله‌سوز ۶هزار‌تنی در اردیبهشت ماه جاری خبر داد و گفت: تاکنون در کشور نمونه مشابهی از نظر فنی و یا ظرفیت موجود نبود و زباله سوز مورد بحث اولین پروژه با مقیاس بزرگ در سطح کشور است. به گفته رضا محمدی، مجموع پسماند تولیدی شهر تهران و شهرهای اطراف مثل باقرشهر و حسن‌آباد بعد از فرایند پردازش روزانه (تفکیک پسماند خشک) حدود ۶ هزار تن است که با به‌کارگیری زباله‌سوز، موضوع شیرابه و دفن زباله در مجتمع پردازش آرادکوه به پایان خواهد رسید.
در همینه زمینه :
