چالش جدید برای صیانت از هوای پاک

سید‌محمد فخار _ خبر‌نگار

نامه خودروسازها به دولت برای لغو مصوبه الزام‌آور دولت برای نصب فیلترهای جذب دوده از خودروهای دیزلی، به موضوع داغ روزهای گذشته در حوزه محیط‌زیست تبدیل شده است.

خودروسازها الزام دولت بر نصب فیلترهای جذب دوده از سوی آنها بر خودروهای دیزلی را به‌دلیل تحریم‌ها، عامل هدر‌دادن منابع ارزی کشور و افزایش قیمت محصولات خود می‌دانند و از سوی دیگر سازمان متولی محیط‌زیست که در قامت معاونت رئیس‌جمهوری فعالیت می‌کند، معتقد است، حذف فیلتر دوده از محصولات دیزلی خودروسازها به‌معنای افزایش نگران‌کننده ابتلا به سرطان، بازی با سلامت شهروندان و بازگشت دوباره ذرات معلق خطرناک به آسمان ایران است.
به هر ترتیب، قوانین 3سال اخیر درباره لزوم نصب فیلتر دوده، این‌روزها دستاویزی برای به چالش کشیدن سلامت میلیون‌ها شهروند ایرانی با اتکا‌ به شرایط تحریم و گرانی محصولات برای خودروسازها شده است.
از سوی دیگر، نصب فیلتر‌های جذب دوده بر خودروهای دیزلی تنها راهکار علمی آزموده‌شده در جهان است که توانسته به نحو چشمگیری از انتشار گازهای آلاینده جلوگیری و به کاهش میزان ابتلا به بیماری سرطان کمک کند.
تابستان سال‌95 بود که باتوجه به تأثیرگذاری فیلترهای جذب دوده در کاهش آلودگی هوا و به تبع آن جلوگیری از انتشار بیماری سرطان، دولت خودروسازان و واردکنندگان خودروهای دیزلی را ملزم به نصب فیلتر جذب دوده بر محصولات دیزلی کرد. نصب فیلترهای جذب دوده بر خودروهای دیزلی پیش‌تر در کشور مغولستان آزموده شده بود و پاسخ نیز گرفته شد. در ایران اما طی روزهای اخیر خودروسازها تلاش کرد‌ه‌اند مصوبه مهم و الزام‌آور دولت برای نصب فیلتر جذب دوده بر محصولات دیزلی را به بهانه تحریم‌ها به چالش بکشند و درخواست لغو این مصوبه را به دولت ارائه کنند؛ اقدامی که با مخالفت شدید سازمان حفاظت محیط‌زیست مواجه شد و معاون محیط‌زیست انسانی این سازمان تأکید کرد که سازمان حفاظت محیط‌زیست با لغو چنین مصوبه مهم و الزام‌آوری مخالف است.
چندی پیش وزیر صنعت، معدن و تجارت، نامه درخواست خودروسازها برای لغو مصوبه دولت را به‌دست معاون اول رئیس‌جمهوری رساند و اکنون نیز آنها در انتظار پاسخ مثبت دولت برای حذف این مصوبه از سوی اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس‌جمهوری هستند.
اگرچه هنوز معاون اول رئیس‌جمهوری تصمیمی در مورد پاسخ مثبت به این درخواست نگرفته است، اما معاون محیط‌زیست انسانی سازمان حفاظت محیط‌زیست 2روز قبل آب پاکی را روی دست وزارت صنعت، معدن و تجارت هم ریخت و اعلام کرد: «اگر قرار باشد‌ تحریم‌ها را بهانه‌ای برای حذف قانون بدانیم، در بسیاری از بخش‌های کشور مشکل ایجاد می‌شود، درحالی‌که در شرایط تحریم عده‌ای کمک می‌کنند تا کشور اداره شود.»
براساس آنچه معاون محیط‌زیست انسانی سازمان حفاظت محیط‌زیست اعلام کرده است: از اردیبهشت‌97 تاکنون، خودروسازها و موتورسیکلت‌سازها مواردی را که در قانون هوای پاک مصوب شد، به بهانه‌های مختلف یک به یک از محصولاتشان حذف کرده‌اند.
او گفت: متأسفانه برخی در این ماجرا تنها منافع خودشان را می‌بینند و خطوط قرمزی که با سلامت مردم در ارتباط است را کنار می‌گذارند.
تجریشی همچنین پیشنهاد کرده است که خودروسازها به جای تلاش برای حذف مصوبه الزام‌آور دولت برای نصب فیلترهای جذب دوده، بهتر است به سراغ معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری و دانشگاه‌ها بروند و از آنها برای تولید این محصول کمک بخواهند.
براساس برآوردهای بانک جهانی، سالانه 7میلیارد دلار خسارت آلودگی هوا در کشور است و 2.6میلیارد دلار نیز خسارت ناشی از آلودگی هوا تنها در شهر تهران ارزیابی شده است.
گزارش‌های موجود مشخص کرده است که پس از نصب فیلترهای جذب دوده بر اتوبوس‌های دیزلی، از حجم ذرات معلق در هوای تهران کاسته شده و میزان این آلاینده در هوای پایتخت به عدد صفر نزدیک شده است.