یادداشت
ضرورت حمایت از ابتکار منطقه‌ای ظریف
محمد سالاری _ عضو شورای شهر تهران
افزایش تنش میان ایران و آمریکا در ماه‌های اخیر که به برخی تحرکات نظامی نیز منجر شد و شکل‌گیری ائتلاف ضد‌ایرانی متشکل از آمریکا، رژیم صهیونیستی و برخی کشورهای عربی که با حمایت امپراتوری رسانه‌ای، سعی در ترویج ایران‌هراسی و معرفی کشورمان به‌عنوان یک تهدید منطقه‌ای و بین‌المللی دارد، بحران منطقه غرب آسیا را تا حد فزاینده‌ای به نقطه غیرقابل بازگشت نزدیک کرد. افزایش اقدامات خصمانه علیه ایران که پس از خروج آمریکا از برجام شدت بیشتری به‌خود گرفته است با عمیق‌تر شدن شکاف میان ایران و کشورهای عرب حاشیه خلیج‌فارس، خاورمیانه را در شرایط بحرانی و آبستن حوادث غیرقابل پیش‌بینی قرار داده است که نیاز به سیاستی راهبردی دارد که علاوه بر حفظ عزت و اقتدار کشور، احتمال درگیری نظامی و تنش‌های روزافزون تحمیلی از سوی کشورهای منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای را کاهش دهد.
در این میان دو تصمیم مهم، یکی در حوزه توافق هسته‌ای که به تعلیق برخی اقدامات ایران در راستای برجام منجر شد و هشداری به طرف‌های برجامی مبنی بر پایان صبر استراتژیک ایران در مقابل اقدامات خصمانه آمریکا و تعلل بیش از حد اروپا بود و دیگری افزایش تحرکات دستگاه دیپلماسی و تشریح و تبیین سیاست‌های کشورمان با سفرهای متعدد ظریف و معاونین وی با محوریت کشورهای آسیایی و منطقه‌ای در دستور کار قرار گرفته است. اقدامات وزارت امور خارجه در گسترش و تعمیق روابط با همسایگان و حرکت به سمت کاهش تنش‌های موجود، علاوه بر اینکه تقابلی هوشمندانه با سیاست‌های ایران هراسی است، می‌تواند با افزایش تعامل و گسترش همکاری ایران با کشورهای همسایه، به تقویت امنیت و ثبات منطقه‌ای و ایجاد راهکاری برای کم کردن آثار تحریم‌ها و مشکلات اقتصادی نیز منجر شود.
در این میان ارائه پیشنهاد امضای پیمان عدم‌تعرض میان ایران و کشورهای منطقه که توسط ظریف در سفر به عراق مطرح شد را می‌توان نقطه‌عطفی در اقدامات ماه‌های اخیر دستگاه دیپلماسی کشورمان به‌حساب آورد. رسانه‌ای‌شدن این پیشنهاد در کشور عراق به‌عنوان یک کشور عربی که خواستار میانجیگری میان ایران و آمریکاست و در اوج مناقشات، هوشمندی ظریف را در انتخاب صحیح مکان و زمان ارائه آن نشان می‌دهد، هرچند که با توجه به نفوذ سیاست‌های آمریکا در منطقه که مبتنی بر ایران‌هراسی و افزایش تنش میان کشورهای منطقه در جهت فروش روزافزون تسلیحات نظامی است، نمی‌توان انتظار داشت که این رویکرد مثبت جمهوری اسلامی با استقبال سریع و گسترده‌ای از سوی کشورهای تحت سیطره ایالات متحده مواجه شود.
ولی اعلام رسمی این سیاست از سوی ایران به‌عنوان قدرت برتر نظامی در منطقه، برگ برنده‌ای در دستان وزیرخارجه در بیان مواضع کشورمان در جهت تنش‌زدایی و تقویت ثبات و آرامش منطقه‌ای و فرصتی ایده‌ال برای گرفتن بهانه از کشورهایی است که ایران را تهدیدی برای صلح و ثبات منطقه و جهان معرفی می‌کنند.
نکته حائز اهمیت در این میان نیاز حمایت همه‌جانبه از اقدامات دستگاه دیپلماسی توسط مسئولان نظام و رسانه‌های کشور به دور از هرگونه نگاه جناحی به موضوعات سیاست خارجی است که به‌ویژه در طرح پیشنهاد پیمان عدم‌تعرض تا حدود زیادی مورد غفلت قرار‌گرفته است؛ چرا که بیان مکرر پیشنهادی در این سطح توسط مسئولان ارشد کشور و بازتاب آن در رسانه‌های داخلی و خارجی علاوه بر اینکه بر جدی بودن ایران به ارائه این پیشنهاد دوستانه و صلح‌آمیز صحه‌می‌گذارد، می‌تواند به مجاب‌کردن کشورهای منطقه به اعلام موضع در این خصوص منجر شود که مطمئنا کشورهای مخالف، خود در مظان اتهام آتش‌افروزی و التهاب‌آفرینی در منطقه قرار‌خواهند‌گرفت و دقیقا به همین دلیل است که عدم‌حمایت از ابتکار وزیر خارجه و دستگاه دیپلماسی کشورمان یک فرصت‌سوزی تاریخی خواهد بود؛ چرا که می‌توان از این فرصت پیش‌رو برای محدودکردن فعالیت‌های مخرب کشورهای منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای که بر تنش‌آفرینی و جنگ‌افروزی با محوریت ایران متمرکز شده‌اند، استفاده کرد.
متأسفانه در سال‌های اخیر، هر اقدام دستگاه دیپلماسی کشور در هزار توی مجادلات سیاسی با موانع و کارشکنی‌های متعددی در داخل کشور مواجه شده است و بخش اعظمی از توان وزارت خارجه کشورمان در راه مواجهه با جبهه مخالفان داخلی به هدر رفته است اما شرایط حساس کنونی هوشمندی بیشتری را از سوی جناح‌های مختلف داخلی، مسئولان و رسانه‌های کشور می‌طلبد تا با حمایت از ابتکار وزیرخارجه کشورمان در طرح پیمان عدم‌تعرض، نتیجه‌ای که به تامین منافع ملی و خنثی‌سازی اقدامات خصمانه آمریکا منتج شود، به دست آید.