روی میز خبر
مرگ، خزر را تهدید می‌کند
معاون پژوهشی پژوهشگاه ملی اقیانوس‌شناسی و علوم جوی درخصوص تبدیل شدن دریای خزر به دریای مرده هشدار داده است.
حمید علیزاده، در گفت‌وگو با ایسنا با بیان اینکه در چند دهه اخیر عوامل انسانی نیز بر رژیم آبی خزر تأثیرگذار بوده، گفت: برداشت آب از حوضه آبریز برای مصارف شهری، صنعتی و کشاورزی و تبخیر از دریاچه سدها به‌طور مستقیم بر بیلان آبی خزر اثر گذاشته است. به گفته وی، دخالت مستقیم عوامل انسانی بر بیلان آبی خزر باعث شده تراز آب این دریاچه یک متر کمتر از زمانی شود که اثر عوامل انسانی ناچیز بود. به‌طوری که اگر اکنون در حوضه آبریز خزر، مصرف آب مشابه مصرف آن در حدود ۱۰۰ سال پیش شود، تراز آب دریای خزر یک متر بالاتر می‌آید. او افزود: در سال‌های اخیر کاهش تراز آب خزر سرعت گرفته، اما اندازه‌گیری‌ها نشانی از تسریع چرخه آب ندارد. به این معنی که افزایش دما، مانع از عملکرد کاهش تراز در چرخه آب شده است. از این‌رو افزایش بار آلی در بستر و کاهش اکسیژن در این مناطق، سبب می‌شود دریای خزر در بخش‌های عمیق به محیطی مرده تبدیل گردد. علیزاده، ورود آلودگی، فاضلاب خانگی و کشاورزی به دریای خزر را در وضعیت هشدار اعلام کرد و گفت: ادامه این وضعیت باعث افزایش بار آلی و خفگی، کاهش اکسیژن و افزایش سولفید دریا می‌شود. این پدیده در سطح دریا سبب شکوفایی جلبکی و در سواحل سبب مردابی شدن و گسترش بوی تعفن می‌شود.
او همچنین درخصوص شرایط این حوضه آبریز گفت: ناهمواری‌های بستر دریای خزر به‌طور غیریکنواخت در گستره این دریا توزیع شده؛ به‌گونه‌ای که بخش‌های شمالی آن بسیار کم‌عمق و کم‌شیب است و عمق آن حداکثر به ۲۵ متر می‌رسد؛ ولی در بخش میانی یک فرورفتگی نسبتا عمیق با عمق ۷۸۸ متر وجود دارد و بخش جنوبی آن که عمیق‌ترین بخش است، دارای ژرفای ۱۰۲۵ متر است.
معاون پژوهشگاهی ملی اقیانوس‌شناسی و علوم جوی، شرایط آب و هوایی را از دلایل اصلی نوسانات تراز آب دریای خزر عنوان کرد و افزود: ورود آب رودخانه‌ای به خزر، ورود آب زیرزمینی، بارش روی دریا و تبخیر از سطح دریا مهم‌ترین کنترل‌کننده‌های آب و هوایی بیلان آب دریای خزر به شمار می‌رود. مصرف آب در حوضه آبریز ۴۳ کیلومتر مکعب در سال است که در بلندمدت سبب کاهش تراز آب دریای خزر به میزان یک متر شده است.
