مناسبت
رئیس مرکز فعالیت‌های دینی شهرداری تهران:
قربانی‌کردن به بهای بیماری دیگران، حرام است
متدینین به جای قربانی می‌توانند بسته‌های غذایی بین محرومان توزیع کنند
براساس نظر فقها و آنچه از روایات نقل می‌شود، امسال قربانی به‌صورت گذشته قطعا جایز نیست و درصورتی که موجب بیماری دیگران شود، ضمانت دارد و خلاف شرع و حرام است.
مشاور شهردار و رئیس مرکز فعالیت‌های دینی شهرداری تهران نیز در این رابطه و درباره لغو برگزاری مراسم قربانی دام در روز عید قربان امسال طبق مصوبه ستاد ملی مقابله با کرونا، گفت: «در اسلام احکام پنج‌گانه واجب، مستحب، حرام، مکروه و مباح وجود دارد و در همین راستا انجام قربانی در دو بخش مطرح می‌شود.»
حجت‌الاسلام و‌المسلمین جواد صادق‌زاده با اشاره به اینکه قربانی‌کردن یا واجب است یا مستحب، به سایت شهر گفت: «موضوع این است کسی که قصد قربانی دارد، صیغه نذر خوانده یا در دل خود نیت کرده است. خیلی از افرادی که قربانی می‌کنند، صیغه نذر نخواندند و به‌ویژه کسانی که به حج مشرف می‌شوند، در دل خود نیت کردند که هر سال روز عید قربان گوسفندی قربانی کنند. این عمل مستحب است و طبیعی و بدیهی است که وقتی عمل مستحبی در مقابل عمل حرام قرار می‌گیرد، حتما عمل مستحب انجام نمی‌شود و در این‌باره هیچ شبهه، تردید و اختلاف‌نظری وجود ندارد. اگر کسی برای قربانی‌کردن (یعنی عمل دارای رجحان) صیغه نذر خوانده باشد، این عمل واجب است و درصورت تمکن باید انجام دهد. نکته مهم اینجاست که درباره استحباب و کسانی که صیغه نخواندند، بحثی وجود ندارد و با احتمال ضرر به اهتمام همه فقها باید ترک کنند اما درباره صیغه نذر نیز درصورتی فرد باید این عمل واجب را انجام دهد که ضرری به‌خود و دیگران نرساند.» به گفته او اگر نذری بکنیم که برای انجام آن نذر به‌خود و دیگران ضرر جانی و مالی وارد می‌شود، قطعا این نذر از وجوب خارج می‌شود و حتی گاهی انجام آن حرام می‌شود.
صادق‌زاده روایتی از امام صادق(ع) از کتاب وسائل الشیعه، جلد ۱۹ صفحه ۱۸۳ نقل کرد و گفت: «امام می‌فرمایند «کل شی‌ء یضر بطریق المسلمین فصاحبه ضامن لما یصیبه» یعنی هر چیزی که راه مسلمانان را خراب کند و ضرر بزند، صاحب آن در این زمینه ضامن است. به این مفهوم که اگر به‌طور مثال بنده مسیری را حفر کردم و ماشینی داخل حفره افتاد و جلوبندی آن خراب شد، من باید مسیر را پر یا علامتی نصب می‌کردم ولی انجام ندادم، بنابراین هزینه جلوبندی آن ماشین با بنده است. اگر کسی در آن گودال افتاد و جان داد، دیه بر من واجب می‌شود و حکم این عمل قتل غیرعمد است. قاعده‌ای در میان علما وجود دارد به نام قاعده «لاضرر و لاضرار فی الاسلام» که براساس آن نه حق داری به‌خود و نه به دیگران زیان و ضرر برسانی.»
مشاور شهردار تهران در امور دینی در ادامه به تشریح پرسشی که در همین‌باره از آیت‌الله مکارم شیرازی شده است، پرداخت و گفت: «از ایشان سؤال شده است «با وجود سهل‌انگاری افراد مبتلا به بیماری‌های واگیردار و بی‌توجهی به رعایت بهداشت ممکن است این بیماری به دیگران سرایت کند و سبب خسارت شود. آیا این امر موجب زوال است.» ایشان پاسخ دادند: «درصورتی که این کار سبب ابتلا به بیماری خطرناک منتهی به مرگ شود، دیه تعلق می‌گیرد و آن کس که وارد شده باید دیه پرداخت کند و اگر هزینه درمانی دارد، باید پرداخت شود.»
براساس این گزارش در گذشته شهرداری تهران، ۲۴ نقطه را برای امر قربانی تعیین می‌‌کرد. با توجه به شرایط کرونا و اوج‌گیری این ویروس طبیعی است که تجمع برای ذبح قطعا احتمال ضرر دارد و جایز نیست و امسال برنامه‌های مربوطه اجرا نمی‌شود. بر این اساس متدینین می‌توانند بسته‌هایی تهیه کنند که غذاهای خشک؛ برنج و لوبیا و... و حتی گوشت باشد و این بسته‌ها را در خانه‌های محرومان توزیع کنند.
شهربانو امانی، عضو شورای شهر تهران هم تغییر شکل ادای نذر عید قربان امسال با فتوای مراجع عظام را متذکر شد و گفت: « بند۱۱ مصوبه اخیر ملی مقابله با کرونا تأکید می‌کند به‌منظور جلوگیری از تجمع و مسافرت‌های درون و برون‌شهری و مخاطرات موجود در محل‌های عرضه دام مراحل قربانی امسال به شکل سنوات قبل برگزار نشود و به شکل کمک‌های مومنانه و اخذ اجازه و با استفاده از مراجع و دفتر مقام معظم رهبری به اشکال دیگر به مردم ادا شود.»
مردم هزینه قربانی را به کشتارگاه‌ها و خیریه‌ها بدهند
عضو کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای شهر با اشاره به اینکه از نظر شرعی و عقلی برگزاری هیچ مراسمی در زمان شیوع بیماری ضرورت ندارد، گفت: «قربانی در ایام عید قربان برای کسانی که حج نیستند، مستحب است ولی حفظ جان خود انسان و دیگران امری واجب است؛ بنابراین انجام یک امر مستحب که موجب شود حفظ جان خودمان و مردم به مخاطره بیفتد، صحیح نیست و بهتر است از آن خودداری شود.» به اعتقاد حسن خلیل‌آبادی، مردم می‌توانند پولی را که قصد هزینه آن را دارند، به کشتارگاه‌های ذبح ببرند تا آنها کار ذبح را انجام دهند. اینکه افراد خودشان ذبح کنند؛ باعث بیماری می‌شود و تبعات زیادی به‌دنبال دارد. او خاطرنشان کرد: «نظام دامپزشکی کشتارگاه‌هایی دارد که تحت کنترل دامپزشکی و زیرنظر بخش خصوصی است و مردم می‌توانند از این مراکز برای ذبح استفاده کنند و گوشت به‌دست آمده را با رعایت اصول بهداشتی بین فقرا تقسیم کنند. همچنین می‌توانند از نهادهای مردمی و خیریه‌هایی که در حال فعالیت هستند و به نیازمندان کمک می‌کنند نیز کمک بگیرند.»
در همینه زمینه :
یادداشت
چه سر سبز بود دره من
