دوچرخه؛ برنده غوغای کرونا

جواد نصرتی ـ خبرنگار

 تا 3‌ماه پیش، یک اتوبوس که مسافران در آن چسبیده به هم نشسته و یا شانه به شانه در کنار هم ایستاده بودند، تصویری عادی در سراسر جهان بود اما این روزها که کرونا بشر را به فلاکت انداخته، تصور حضور در این فضا، برای بسیاری مساوی با مرگ است.
همه‌گیری ویروس کرونا، بیش از ‌نیمی از مردم دنیا را هفته‌ها به قرنطینه‌های سخت برد اما اضطرار اقتصاد و کاهش شدت همه‌گیری، گشایش را در سراسر دنیا به جوامع برده و دوباره گذر صدها میلیون انسان به سیستم حمل‌ونقل عمومی خواهد افتاد.
به‌گزارش آسوشیتدپرس، شهرها در سراسر دنیا، راهکارهای متفاوتی برای کاهش حداکثری سرایت ویروس کرونا در سیستم حمل‌ونقل عمومی درپیش گرفته‌اند اما این سؤال اساسی مطرح است که آیا چگونگی استفاده از اتوبوس و مترو در دنیا برای همیشه تغییر خواهد کرد؟
برخی سیاستگذاران، دست‌کم به‌صورت موقتی، اعتقاد دارند که بشر نمی‌تواند مانند گذشته از اتوبوس و مترو استفاده کند و از چندهفته پیش به فکر راه‌های جایگزین افتاده‌اند. در این میان، گسترش پیاده‌راه‌ها و مسیرهای دوچرخه‌سواری در شهرها، با اقبال زیادی مواجه است. دومی به‌خصوص توجه زیادی در شهرهای بزرگ اروپایی به‌خود جلب کرده و مسئولان، برنامه‌های جاه‌‌طلبانه‌ای برای گسترش این بخش از سیستم حمل‌ونقل عمومی در پیش گرفته‌اند.
با این حال، برخی کارشناسان معتقدند کرونا، میهمان ناخوانده و موقت اتوبوس‌ها و مترو است و شرایط دوباره به وضعیت عادی بازخواهد گشت.
به‌گزارش رادیو دانشگاهی آمریکا، پال ویده‌فلد، رئیس متروی واشنگتن حدود یک‌ماه پیش، از تأثیر عمیق بحران همه‌گیری کرونا بر متروی پایتخت آمریکا و حومه آن صحبت کرده اما در عین حال تأکید کرده بود که شرایط، سرانجام به حالت عادی بازخواهد گشت؛ «ما در تاریخ دیده‌ایم که وقتی وقایع تراژیک روی می‌دهند، شوکی بزرگ به خیلی چیزها وارد می‌شود اما در طول زمان، دوباره به کارهایی که قبلا با علاقه انجام می‌دادیم بازخواهیم گشت. اقتصاد ما هم به شرایط پیش از فاجعه بازخواهد گشت.»

بازگشت خودروهای شخصی 
بازگشت به شرایط عادی، تا حد زیادی به موفقیت دانشمندان در تهیه و توزیع جهانی واکسن ویروس کرونا بستگی دارد و تا آن زمان، برخی سنت‌های حمل‌ونقلی، دستخوش تغییر خواهند بود. نخستین پیامد کرونا برای سیستم حمل‌ونقل عمومی در سراسر دنیا، کاهش محبوبیت آن خواهد بود. با کاهش سختگیری‌ها، مردم بیشتری برای رفتن به محل کار خود از خانه‌ها خارج خواهند شد اما خروج مردم از خانه به‌معنای استفاده تضمینی آنها از سیستم حمل‌ونقل عمومی نیست. محدودیت‌ها در بسیاری از شهرهای دنیا، نقطه شروع افزایش ترافیک بوده است. به‌گزارش بیزینس اینسایدر، در ووهان، جایی که ویروس کرونا از آن به تمامی دنیا سرایت کرد، یکی از نخستین نشانه‌های بارز لغو قرنطینه، شلوغی سرسام‌آور خیابان‌ها و ترافیک‌های بسیار سنگین بود. مردمی که بعد از هفته‌ها قرنطینه سفت و سخت پادگانی حزب مرکزی کمونیست به خیابان‌ها آمده بودند، از این ترافیک به وجد آمده بودند؛ اما یک شهر 11میلیونی، ظرفیت‌های مشخصی برای میزبانی هرروزه از حجم بالای خودروهای شخصی شهروندانش دارد.
ویده‌فلد پیش‌بینی کرده است که در آمریکا هم استفاده از خودروهای شخصی در دوران بعد از لغو محدودیت‌ها بیشتر شود و اروپایی‌ها هم که برخی گشایش‌ها را به مردم داده‌اند از همین مسئله می‌ترسند. اروپایی‌ها مشخصا علاقه‌ای به بازگشت پرتعداد خودروها به خیابان‌های شهر ندارند و برنامه‌های زیادی دارند تا همچنان مردم را به استفاده از سیستم حمل‌ونقل عمومی راغب نگه دارند.
به گزارش آسوشیتدپرس، در ایتالیا، مقامات شهری در شمال کشور برچسب‌های قرمزی در زمین ایستگاه‌های اتوبوس چسبانده‌اند تا به مسافران اعلام کنند چقدر باید از هم دور بایستند. در هلند، مسئولان مترو از واگن‌های درازتر و جادارتری استفاده می‌کنند تا تماس مسافران با یکدیگر به حداقل برسد. در بریتانیا، اتوبوس‌های شهری دیگر از در جلو مسافرگیری نمی‌کنند و تنها درهای عقب و وسط اتوبوس‌ها به روی مسافران باز می‌شود. از مسافران هم خواسته شده که نه‌تنها فاصله با دیگران را در اتوبوس رعایت کنند که تحت هیچ شرایطی به راننده نزدیک نشوند. مقامات شهری گفته‌اند که اجرای قوانین فاصله‌گذاری در لندن، ظرفیت مترو و سیستم اتوبوسرانی را به‌ترتیب 15 و 12درصد کاهش خواهد داد.
در چین، جایی که مقامات به‌شدت نگران موج دوم همه‌گیری ویروس کرونا هستند، ‌قوانین سفت و سختی برای مردم در سراسر کشور وضع شده که یکی از آنها، ممنوعیت خوردن و آشامیدن در وسایل نقلیه عمومی است. تخطی از این قوانین، جریمه‌های سنگینی خواهد داشت.

اقبال اجباری به دوچرخه
در شرایطی که شبکه حمل‌ونقل عمومی، به‌خاطر دستورالعمل‌های فاصله‌گذاری اجتماعی با تمام ظرفیت فعالیت نخواهد کرد، یک روش مطمئن و پاک برای خلوت نگه‌داشتن خیابان‌ها، ترویج دوچرخه‌سواری است. کشورهای اروپایی، برنامه‌های ویژه‌ای برای گسترش استفاده از دوچرخه دارند و امیدوارند با این برنامه‌ها، جلوی بازگشت خودروها به خیابان‌ها و افزایش آلودگی هوا را بگیرند. برای نمونه، فرانسه که تا حدود 9روز دیگر شاهد لغو برخی محدودیت‌ها خواهد بود، 20میلیون یورو بودجه برای دوچرخه‌سواران درنظر گرفته است. براساس طرح دولت، هر شهروند فرانسوی می‌تواند دوچرخه‌اش را به مراکز تعمیر معرفی‌شده از سوی دولت ببرد و تعمیرات آن را تا سقف 50یورو رایگان انجام دهد.
الیزابت بورن، وزیر محیط‌زیست فرانسه گفته است که این طرح، با هدف کاهش استفاده از خودروی شخصی تصویب شده. او گفته که در شرایط عادی، 60درصد سفرهای شهری در فرانسه، مسیرهایی کوتاه‌تر از 5کیلومتر است و همین مسئله، دوچرخه را به یک «راه‌حل حمل‌ونقلی واقعی» تبدیل می‌کند.
مقامات شهری پاریس هم گفته‌اند که استفاده از خودرو در مناطق مرکزی شهر ممنوع است و مسیرهای مخصوص دوچرخه در این مناطق طراحی کرده‌اند. قرار است این طرح تا پایان همه‌گیری کرونا پابرجا باشد اما اگر اجرای آن موفق باشد، ‌همیشگی خواهد بود. پاریس همچنین درنظر دارد به موازات 3خط بسیار شلوغ مترو، خطوط مخصوص دوچرخه‌سواری ایجاد کند.
در بروکسل پایتخت بلژیک هم مقامات به فکر ترویج استفاده از دوچرخه افتاده‌اند و گفته‌اند که 40کیلومتر مسیر جدید دوچرخه احداث می‌کنند. هدف اصلی آنها این است که افراد کمتری از سیستم حمل‌ونقل عمومی استفاده کنند.
در برلین پایتخت آلمان هم، مسیرهای دوچرخه‌سواری به‌صورت موقتی پهن‌تر خواهند شد.
میلان، شهری که در مرکز بزرگ‌ترین کانون بحران همه‌گیری کرونا در اروپا قرار دارد نیز فضاسازی برای دوچرخه‌سواران و پیاده‌ها را آغاز کرده است. شهرداری این شهر، برخی از خیابان‌ها و جاده‌های اصلی را به پیاده‌راه‌ها و مسیرهای دوچرخه‌سواری تبدیل خواهد کرد. شهرداری میلان گفته است 35کیلومتر به خطوط دوچرخه‌سواری اضافه می‌کند و استفاده از دوچرخه‌های برقی را هم تشویق خواهد کرد. شهردار میلان گفته که ظرفیت متروی شهر را 30درصد کاهش خواهد داد تا مسافران بتوانند فاصله اجتماعی را رعایت کنند.