بازار ارز بر سر دوراهی

ابوذر نجمی/ تحلیلگر اقتصاد بین‌الملل

بازار ارز ایران که در ماه‌های پایانی سال 96 دچار ناآرامی‌های قیمتی شده بود پس از برخورد پلیس با دلالان بازار و اجرایی‌شدن سیاست‌های ارزی و ریالی بانک مرکزی در ظاهر به ثبات نسبی رسید و فرصتی برای متولیان امر فراهم آورد تا در سایه آرامش بازار بنشینند و تمهیدی برای رفع عوامل اثرگذار بر ناآرامی بازار بیندیشند. در این شرایط، سرنوشت بازار ارز در سال آینده بیش از هر چیز در گروی میزان موفقیت دولت در مواجهه با عوامل ناآرام‌کننده بازار و همچنین ترکیب اتفاقات سیاسی مرتبط با اقتصاد کشور به‌ویژه موضع‌گیری ترامپ در موضوع برجام است. بر این اساس برای بازار ارز در سال 97 می‌توان دو سناریوی محتمل متصور بود که نخستین آنها زمینه‌ساز تداوم ثبات در بازار خواهد شد و در دومین سناریو بازار به سمت تنش حرکت خواهد کرد. در سناریوی اول، اگر دولت ایران بتواند برای برقرار کردن مسیرهای قبلی نقل‌وانتقال ارز با چین به تعامل برسد و از سوی دیگر در رایزنی با کشورهای قطر و عمان، جایگزینی برای نقش امارات در بازار ارز بیابد و روابط بانکی با ترکیه را نیز بیش‌ از پیش تسهیل کند، بازار ارز ثبات فعلی را حفظ خواهد کرد و روند فعلی دلار با رشد قیمتی حدود 10تا 15درصدی در سال 97 ادامه پیدا کند. در مقابل اگر به هر دلیلی دولت نتواند در رایزنی با چین و دیگر کشورها، مقدمات تسهیل روابط مالی و نقل‌وانتقال ارز را فراهم کند و روابط ارزی با چین، امارات و ترکیه به شکل فعلی بماند، روند قیمتی دلار می‌تواند وارد روند صعودی شود و افزایشی در حدود 30و حتی 50درصدی و بالاتر را تجربه کند. در این وضعیت نرخ سایر ارزها نیز به‌تناسب نرخ برابری آنها با دلار بالا خواهد رفت و مستقیما تجارت خارجی کشور را نیز تحت‌تأثیر قرار خواهد داد. در شرایط فعلی قضاوت درباره سرنوشت بازار ارز در سال آتی حساس و البته سخت است و نمی‌توان به‌سادگی سناریوی غالب را پیش‌بینی کرد؛ اما اعلام موضع نهایی رئیس‌جمهور آمریکا در برابر برجام در اردیبهشت‌ماه می‌تواند تا حد زیادی این مسیر را تعیین کند.