افزایش تولید و افت قیمت پسته

سرمازدگی درختان پسته در بهار سال گذشته زمینه کاهش شدید تولید و رشد بی‌رویه قیمت آجیل و خشکبار شب عید را فراهم کرد اما امسال مسئولان از شرایط مساعد تولید و افت قیمت‌ها خبر می‌دهند. با مصطفی احمدی -رئیس اتحادیه فروشندگان آجیل و خشکبار- گفت‌وگو کرده‌ایم.

شرایط بازار و قیمت آجیل چگونه است؟ 
بازار کنونی آجیل و خشکبار در رکود به سر می‌برد اما قیمت پسته نسبت به سایر اقلام بسیار مناسب‌تر شده؛ چرا که با رشد تولید، اکنون بار به اندازه کافی موجود است و مشکلی از لحاظ تامین نیاز بازار وجود ندارد. به‌طور کلی میزان تولید امسال پسته نسبت به سال گذشته افزایش داشته و از سوی دیگر به‌دلیل تحریم‌ها، مشکلات و محدودیت‌هایی برای دریافت وجه صادرات این محصول ایجاد شده که این شرایط موجب افت قیمت پسته در بازار شده است.

میزان تولید و نیاز بازار پسته چقدر است؟
میزان تولید پسته در شرایط اقلیمی طبیعی 170تا 200هزار تن و مصرف داخلی آن در شرایط بسیار مناسب 20هزار تن است. با این روند باید بین 150تا 160هزار تن، پسته و فراورده‌های آن را صادر کنیم تا تولید برای کشاورز صرفه اقتصادی داشته باشد. این در حالی است که قبلا 120تا 130هزار تن صادرات پسته داشتیم اما اکنون به‌دلیل مشکلات بازگشت ارز حاصل از صادرات، میزان صادرات پسته به حدی کم شده که قابل بحث نیست.

قیمت خرده فروشی  پسته  چقدر است؟
اتحادیه متولی تعیین قیمت خرده‌فروشی پسته نیست، چرا‌که این محصول نرخ مصوب نداشته و عرضه و تقاضا، نرخ ارز، میزان تولید و... قیمت خرده‌فروشی این محصول در بازار را تعیین می‌کند. در زمینه برخی انواع خشکبار مانند بادام که میزان تولید داخل به‌دلیل سرمازدگی جوابگوی تامین نیاز بازار نبوده و مجوز واردات صادر نشده، قیمت‌ها افزایش یافته است. نیاز سالانه کشور به مغز بادام حدود 6تا 7هزار تن است که اگر بتوانیم 3هزار تن واردات داشته باشیم، نیاز بازار تامین و قیمت‌ها تعدیل می‌شود. در زمینه انواع تخمه‌ نیز امسال وضعیت تولید نسبت به سال گذشته بهتر است. در مورد بادام هندی نیز اصلا تولید داخل نداریم. اما متأسفانه طی 11سال گذشته اجازه واردات قانونی بادام‌زمینی را نداده‌اند و همه اقلام موجود در بازار از طریق قاچاق و مبادی غیررسمی تامین شده است. 

یعنی شاهد گرانی آجیل شب عید نخواهیم بود؟
فعلا که افزایش قیمتی در بیشتر اقلام آجیل و خشکبار شب عید نداشته‌ایم. مگر اینکه مسائل غیرقابل پیش‌بینی مانند نوسان نرخ ارز، بر قیمت‌ تمام‌شده تامین و بازار این اقلام تأثیر بگذارد. اما با توجه به مقدار تولید داخل انواع آجیل و خشکبار و میزان نیاز بازار و افت نسبی تقاضای مشتریان، به‌نظر نمی‌رسد افزایش قیمت چشمگیر این اقلام در بازار شب عید را شاهد باشیم، چرا‌که هیچ توجیهی برای افزایش قیمت‌ها وجود ندارد.

تأثیر گرانی‌ها بر بازار آجیل چگونه خواهد بود؟
نمی‌توان پیش‌بینی درستی در این زمینه انجام داد، چون هرگونه تأثیرپذیری قیمت آجیل و خشکبار از افزایش نرخ تورم، فروش این اقلام را به‌شدت کاهش می‌دهد زیرا محصولات این صنف در زمره تنقلات است و اگر کسی پول اضافه داشته باشد، این محصولات را خریداری می‌کند. به همین دلیل هرگونه افزایش قیمت موجب زیان اعضای این صنف می‌شود. سال گذشته نیز که میزان خرید آجیل به‌دلیل گرانی کاهش یافت، خیلی از واحدهای صنفی تحت پوشش اتحادیه تعطیل شدند و فعالان صنفی به سراغ شغل دیگری رفتند.