با مردم حرف بزنید

دولتمردان اگرچه بلافاصله پس از انتخابات ریاست‌جمهوری دوازدهم از ضرورت تفاهم ملی و گفت‌وگوی ملی در کشور سخن گفتند اما اعتراضات دی‌ماه96 و آبان‌ماه98 همچنان حکایت از قطع بودن این ارتباط دوسویه با مردم داشت. اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس‌جمهور 2روز پس از برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری 29اردیبهشت96با انتشار پستی در توییتر خود نوشت: «روزی دیگر و مرحله‌ای دیگر آغاز شده. روز تفاهم ملی، گفت‌وگوی ملی و روز مشارکت و همکاری ملی برای برداشتن گام‌های بلندتر به سوی توسعه همه‌جانبه است.» 

اعتراضات اخیر مردمی بر سر گرانی بنزین بار دیگر جالی خالی شکل‌گیری گفت‌وگوها میان مردم و نهادهای دولتی و حاکمیتی را آشکار کرد. بسیاری از کارشناسان و جامعه نخبگان سیاسی کشور سکوت دولت در توجیه چرایی گران شدن بنزین را عامل اصلی در شکل‌گیری اعتراضات خیابانی دانستند. طی نشدن فرایند اقناع در بی‌خبری عمومی، غافلگیر شدن مردم را به همراه داشت و بار دیگر انفعال دولت در برقراری رشته ارتباطات دوسویه مناسب با مردم را حکایت می‌کرد.

دیدارهای مستقیم میان مردم و مسئولان اگر راهبرد همیشگی دولتی‌ها در فهم مشکلات مردم نباشد، در کوتاه‌مدت می‌تواند کمک مؤثری در متوازن ساختن انتظارات مردم و تصمیمات ویژه مسئولان در شرایط حساس و غیرعادی کشور باشد. اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس‌جمهور دوشنبه 27آبان‌ماه با ارسال بخشنامه‌ای به اعضای هیأت دولت و استانداران سراسر کشور به آنها دستور داده تا حداقل یک روز در ‌ماه را برای ملاقات مردمی تعیین کنند. این تصمیم اگرچه در دولتی که خواهان شکل‌گیری گفت‌‌وگوی ملی شده بود، دیر اتفاق افتاد اما در متن آن آمده است: «با توجه به تأکیدات مقام معظم رهبری به اعضای دولت مبنی بر ارتباط نزدیک با مردم برای آگاهی از مشکلات آنها و اهتمام در رفع مشکلات مذکور و در اجرای تکالیف دستگاه‌های دولتی براساس نظامنامه مدیریت ارتباط مردمی در بستر سامانه الکترونیکی ارتباط مردم و دولت اعضای هیأت دولت و استانداران حداقل یک روز در‌ ماه را برای ملاقات مردمی تعیین و از طریق رسانه‌های گروهی اعلام نمونده و گزارش اقدامات انجام شده برای حل‌وفصل مشکلات مردم را هر 3ماه یک‌بار به دفتر معاون اول رئیس‌جمهور و مرکز ارتباطات مردمی نهاد ریاست‌جمهوری ارائه کنند.» دیدارهای مستقیم مردمی میان مدیران و مقامات دولتی در سطح وزرا، استانداران و معاونان وزرا با مردم تاکنون مسدود بود و جز سفرهای استانی رئیس‌جمهور و دیالوگ یک‌طرفه او با مردم در شهرستان‌ها امکان ارتباطی و دیدارهای رودرروی مردم و مدیران دولتی وجود نداشت.

معاون اول رئیس‌جمهور بهمن‌ماه سال گذشته به‌دنبال شدت گرفتن التهابات ارزی و افزایش تورم و گرانی‌ها در کشور در جشنواره فارابی گفته بود: «امروز در مقطعی قرار داریم که به‌شدت نیازمند گفت‌وگو میان نخبگان و حکومت و نیز گفت‌وگو میان مردم و حکومت هستیم و حتی اگر مردم اعتراضی نسبت به شرایط دارند، باید اعتراض آنها شنیده شود؛ زیرا تنها درصورتی که مردم در صحنه حضور داشته باشند، قادر خواهیم بود از مشکلات و تنگناها عبور کنیم.» جهانگیری با تأکید بر اینکه دولت برای ترمیم سرمایه اجتماعی کشور دست نیاز به سوی متفکرین، دانشمندان و صاحب‌نظران دراز کرده است، گفته بود: دانشگاهیان و صاحب‌نظران بیش از دولتمردان می‌توانند در ترمیم و بازسازی سرمایه اجتماعی کشور ایفای نقش کنند. در نهایت نیز تأکید کرده بود: «زمان، زمان گفت‌وگو و بالا بردن اعتماد به یکدیگر، اعتماد به‌خود و اعتماد به نظام است. مهم‌ترین سرمایه‌ای که برای عبور از مشکلات در اختیار کشور قرار دارد، سرمایه اجتماعی است و این سرمایه اجتماعی نتیجه برداشت و قرائتی از دین بود که امام خمینی رحمت‌الله علیه از اسلام ارائه کرد که حکومت مبتنی و برآمده از اراده ملت است و مردم در حکومت نقش اول و تعیین‌کننده دارند.» آسیب‌شناسی ناآرامی‌های آبان‌ماه سال98کشور در اعتراض به گرانی بنزین کشور مشخص خواهد کرد چه میزان دولت در برقراری گفت‌وگوی مدنظر معاون اول رئیس‌جمهور موفق بوده است و آیا دستگاه اجرایی کشور به الزامات آن پایبند بوده است یا خیر.