معامله سیاستمداران علیه خیابان

تحولی جدید در بحرانی که روزبه‌روز بر پیچیدگی‌های آن اضافه می‌شود؛ رسانه‌های لبنانی صبح روز گذشته از توافق اولیه احزاب این کشور بر سر انتخاب نخست‌وزیر جدید دولت سخن گفتند. محمد الصفدی، وزیر سابق امور مالی دولت حریری، مردی است که نامش به لیست بازیگران این فصل از تاریخ لبنان دست‌کم تا این لحظه اضافه شده است. رسانه‌های نزدیک به سعد الحریری همچنین مدعی شده‌اند که انتخاب الصفدی در نتیجه توافق میان جریان المستقبل و حزب‌الله بوده است. به گزارش وب‌سایت المستقبل، این توافق در جریان نشستی میان سعد الحریری، نبیه بری و 2 مشاور سیاسی سیدحسن نصرالله صورت گرفته است. شبکه الجدید لبنان نیز در گزارشی مشابه با ذکر جزئیات بیشتر در این‌باره نوشته: در مذاکرات میان حریری، نبیه‌بری و حسین خلیل(مشاور دبیرکل حزب‌الله) صرفا بر سر شخص نخست‌وزیر توافق شده و گفت‌وگویی بر سر ساختار دولت در کار نبوده است. با این حال به‌نظر می‌رسد درصورت صحت این اخبار، ساختار دولت جدید لبنان تکنوکرات‌تر از گذشته باشد.
نکته قابل توجه اما آن است که در هیچ‌یک از گزارش‌ها سخنی از حضور جریان آزاد ملی یا نمایندگانی از این حزب در مذاکرات سه گانه المستقبل، امل و حزب‌الله ذکر نشده است؛ حزبی که از قضا سهم بالایی از قدرت داشته و بدون چراغ سبز آن، هیچ برنامه سیاسی در لبنان پیش نخواهد رفت. شبکه الجزیره با اشاره به این نکته می‌نویسد: به‌نظر می‌رسد رایزنان حزب‌الله به نوعی نمایندگی جریان آزاد ملی را نیز بر عهده داشته‎اند؛ امری که با توجه به روابط تیره این حزب با جریان المستقبل و سعد‌الحریری چندان دور از ذهن نیست.

چراغ سبز ارتش به توافق سیاستمداران
با وجود آنکه انفعال ارتش لبنان در مقابل معترضان و مخصوصا انسداد جاده‌های اصلی این کشور برای بسیاری تعجب‌برانگیز بوده اما براساس گزارش‌های رسانه‌ای، ورود جدی ارتش برای گشایش برخی راه‌ها، ساعاتی بعد از انتشار خبر توافق آغاز شده است. اگرچه این روند بسیار محدود بوده و همچنان بخش قابل توجهی از نقاط شمالی و مرکزی لبنان در اختیار شهروندان معترض است اما تحولی مهم به شمار می‌آید. جاده جنوب به بیروت و اتوبان جل‌الدیب ازجمله مناطقی است که حضور معترضان در آنها با مداخله ارتش به پایان رسیده است.
روزنامه النهار در این زمینه می‌نویسد: ورود ارتش به معادلات خیابانی بعد از گذشت 3هفته از حضور معترضان در خیابان‌ها، نشانه‌ای از موافقت این نهاد با مسیری است که احزاب لبنانی برای خروج از بحران کنونی درنظر گرفته‌اند؛ بر این اساس ممکن است درصورت تداوم اعتراضات، عملکرد ارتش در خیابان‌ها نسبت به هفته‌های گذشته تغییر کرده و از موضع انفعال در برابر معترضان خارج شود.
در نتیجه فشارهای مردمی و توسعه اعتراضات خیابانی به شهرهای مختلف لبنان که اکنون 3هفته از آن می‌گذرد، سعد حریری، نخست‌وزیر سابق این کشور از سمت خود استعفا کرده و خواهان تشکیل دولتی تکنوکرات شد. استعفای او در حالی رخ داد که 4وزیر حزب نیروهای لبنانی به ریاست سمیر جعجع نیز از دولت کناره‌گیری کرده بودند. به گزارش شبکه الجدید، مطالبات اصلی معترضان لبنانی را می‌توان در سرفصل‌هایی ازجمله تشکیل دولت تکنوکرات، برگزاری انتخابات زودهنگام، محاکمه مفسدین اقتصادی در داخل دولت و استرداد اموال عمومی به غارت رفته خلاصه کرد. از سوی دیگر، این نخستین‌بار است که بخش گسترده‌ای از شهروندان لبنانی، فارغ از وابستگی‌های نژادی یا دینی خود در صفی واحد علیه فساد و ناکارآمدی دولت به صحنه آمده‌اند. شعار کلن یعنی کلن(همه آنها یعنی همه آنها) نمادی از هویت اعتراضات غیرطائفه‌ای لبنانی‌هاست. با وجود این، برخی احزاب لبنانی ازجمله حزب‌الله، امل یا جریان آزاد ملی نسبت به سوء‌استفاده نیروهای داخلی و خارجی از این اعتراضات و انحراف آن به مسیری علیه امنیت ملی کشورشان هشدار داده‌اند.





مکث
الصفدی کیست؟
این سیاستمدار لبنانی از اهالی طرابلس در شمال این کشور است؛ اصلی‌ترین پایگاه جغرافیایی اهل سنت که نقش محوری در اعتراضات اخیر شهروندان لبنانی علیه حاکمیت داشته است. او تاکنون مدیریت وزارتخانه‌های امور مالی و اقتصاد لبنان را بر عهده داشته و عمدتا با پیشینه‌ای اقتصادی و تکنوکرات شناخته می‎شود. به گزارش شبکه الجزیره، الصفدی نزدیک به جریان المستقبل است اما نمی‌توان او را وابسته به این جریان دانست. از سوی دیگر، الصفدی روابط نزدیکی با میشل عون، رئیس‌جمهور لبنان و رهبر جریان آزاد ملی نیز دارد؛ امری که در سایه شرایط بحرانی لبنان، نقطه‌ای مثبت به شمار می‌آید. با این حال واکنش خیابان نسبت به طرح نام الصفدی چندان مثبت نبوده است؛ چرا که به نوشته روزنامه العربی الجدید، بدنه معترض خیابانی، الصفدی را بخشی از نظام فاسدی به شمار می‌آورد که برای برکناری‌اش به خیابان‌ها آمده است. حتی معترضان لبنانی در طرابلس، زادگاه الصفدی نیز بلافاصله بعد از انتشار این خبر شعارهای تندی را علیه او فریاد زدند. اما در مقابل به‌نظر می‌رسد عزم حاکمیت هم برای معرفی الصفدی به‌عنوان نخست‌وزیر جدید جدی است؛ عزمی که ممکن است زمینه را برای دور جدید تنش‌ها در خیابان‌های لبنان مهیا کند.