هشدار تحلیلگران نسبت به آثار دنباله‌دار افزایش نرخ سود

تحلیلگران و کارشناسان اقتصادی نسبت به اثرات دنباله‌دار افزایش نرخ سود و تأثیر آن بر سایر بازار‌ها هشدار دادند. به گزارش همشهری، افزایش نرخ سود بانکی با وجود اینکه التهاب بازار ارز را کم کرد، انتقاد‌های فراوانی نزد اقتصاددان‌ها و فعالان اقتصادی ایجاد کرده است به‌طوری که اغلب کارشناسان نسبت به بروز تحولات اقتصادی در سایر حوزه‌ها ازجمله افزایش تورم، رشد نرخ تامین مالی، افزایش نرخ سود اوراق بدهی، افزایش هزینه‌های بانکی و همینطور کاهش جذابیت سایر بازار‌ها هشدار دادند. همین حالا تحت‌تأثیر افزایش نرخ سود، نرخ سود اوراق بدهی هم که یکی از نماگر‌های تعیین نرخ بهره در اقتصاد است، تحت‌تأثیر قرار گرفته و تا سطح 20درصد رشد کرده، ضمن اینکه قرار است از هفته بعد به گفته محمدرضا نوبخت، سخنگوی دولت اوراق اسناد خزانه با نرخ 20.5درصدی منتشر شود. در عین‌حال اینطور به‌نظر می‌رسد که نرخ 20درصد برای سپرده‌های بانکی نتواند اقدام مؤثری در جذب نقدینگی از بازار ارز داشته باشد زیرا در همین چند روز اول انتشار این اوراق سپرده، برخی خبر‌ها حکایت از آن دارد که اغلب افراد همان سپره‌های 15درصدی خود را به 20درصد تبدیل کرده‌اند؛ یعنی نقدینگی که به سمت دلار رفته بود به‌طور کامل جذب این سپرده‌ها نشده است و عملا خواسته بانک مرکزی در کنترل بازار ارز را نمی‌تواند برآورده کند. برخی تحلیلگران حتی پا را فراتر گذاشته و معتقدند این اقدام به زیان بیشتر بانک‌ها منجر می‌شود زیرا بانک‌ها که تا هفته گذشته 15درصد سود به سپرده یکساله می‌دادند از این هفته باید هزینه بیشتری را متحمل شوند. نیازی به سود 20درصدی نبود احمد اشتیاقی، مدیرعامل شرکت کارگزاری بانک آینده درباره اثرات این اتفاق ‌گفت: بانک مرکزی می‌توانست فقط با ارائه بسته پیش‌فروش سکه طلا، نقدینگی را که به سمت بازار ارز روانه بود متوجه سکه کند و فقط با همین روش از افزایش قیمت ارز جلوگیری کند. احمد اشتیاقی افزود: اگر قرار به تخلیه نقدینگی و تغییر جهت آن از بازار ارز به بازار دیگری بود، این خواسته صرفا با پیش‌فروش سکه محقق می‌شد و چه بسا که اگر افزایش نرخ سپرده اعلام نمی‌شد بانک مرکزی می‌توانست اعداد بالاتری را برای پیش‌فروش سکه ارائه دهد.رضا علوی، مدیرعامل کارگزاری بانک توسعه صادرات هم این نکته را تأیید می‌کند و می‌گوید:این جریان می‌توانست با پیش فروش قطعی سکه که اتفاق افتاد، به بهترین شکل انجام شود و جمع‌آوری نقدینگی را پوشش می‌داد. از این‌رو لازم نبود نرخ بهره‌ای که با زحمت بسیار زیاد گروه اقتصادی با روند نزولی به تثبیت رسیده بود، دوباره تغییر کند. اثر منفی بر اوراق بدهی در عین حال به‌نظر می‌رسد افزایش نرخ سود بانکی اثر منفی برای بازار بدهی داشته باشد زیرااز زمان افزایش نرخ سود بانکی نرخ بازده اوراق بدهی در فرابورس که پیش از این 16 و 17درصد بود، هم‌اکنون به 20درصد رسیده و عملا بازار بدهی خود را با نرخ سپرده 20درصد منطبق کرده است. احمد اشتیاقی، مدیرعامل شرکت کارگزاری بانک آینده در این‌باره توضیح داد: شوکی که به بازار بدهی وارد آمد به نوسان منفی در این بازارها منجر و موجب کاهش اطمینان فعالان این بازار و همچنین بازار سرمایه شده، در همین چند روز نخست قیمت اوراق بدهی 5درصد کاهش را تجربه کرده است. افزایش نرخ تأمین مالی به‌غیر از اثر منفی افزایش نرخ سود بر بازار اوراق بدهی، رئیس کمیسیون اقتصادی اعتقاد دارد این موضوع نرخ تامین مالی را در اقتصاد ایران افزایش می‌دهد. محمدرضا پورابراهیمی با بیان اینکه بانک مرکزی دست به یک خطای راهبردی زد و این کار به افزایش نرخ تأمین مالی در اقتصاد منتهی می‌شود، گفت: اقدام غیرکارشناسی بانک مرکزی برای کنترل بازار ارز تیر خلاصی به تولید است. او گفت: این سؤال مطرح است که آیا پرداخت وام با نرخ سود 18درصد در شرایطی که نرخ سود سپرده‌ها 20درصد است ممکن است؟ هم‌اکنون بازده نهایی طرح‌های اقتصادی 20درصد است بنابراین اقدامات اخیر بانک مرکزی به نوعی تیر خلاص به تولید محسوب می‌شود و پیامدهای آن موجب توقف تولید نیمه‌جان می‌شود.پورابراهیمی ادامه داد: اثرات منفی تصمیمات دولت در بازار سرمایه و بازار بدهی مشهود خواهد شد و برای پیمانکاران مسئله ایجاد خواهد کرد؛ نکته دیگر اینکه به افزایش نرخ تأمین مالی بخش تولید منتهی می‌شود و در سرفصل منابع بانکی تأثیرات سوء دارد. زحمت‌ها به هدر رفت مدیرعامل کارگزاری بانک توسعه صادرات هم افزایش نرخ سود بانکی را نقد کرد و گفت: پس از زحماتی که در مورد تثبیت نرخ بهره کشیده شد که روند بسیار معقولی بود، عرضه اوراق 20درصدی در بانک‌ها به مثابه عملیاتی انتحاری به شمار می‌آید و قطعا مسئولان بانک مرکزی هم به تبعات آن بر اقتصاد، بازار سرمایه، صندوق‌های سرمایه‌گذاری و حتی سودآوری شرکت‌ها، واقف هستند. رضا علوی افزود: تصمیم‌گیرندگان سیاست‌های کلان باید علت این تصمیم، تبعات و کوتاه‌مدت یا ادامه دار بودن آن را برای فعالان اقتصادی تبیین و شفاف‌سازی‌ کنند. احمد اشتیاقی، مدیرعامل شرکت کارگزاری بانک آینده در توضیح همین سخنان گفت:با افزایش نرخ سپرده، تصمیم صحیح بانک مرکزی که در شهریور‌ماه منجر به کاهش سود سپرده‌ها شد، تا حدی متوقف شده و زیر سؤال می‌رود و منجر به انتقال این هزینه مالی جدید به بانک‌هایی که در شرایط نامساعد مالی هستند می‌شود. ولی نادی‌قمی، مدیرعامل تامین سرمایه نوین هم با بیان اینکه این حجم از نقدینگی به‌طور بالقوه می‌تواند به جهش تورمی منجرشود که زمانبندی دقیق آن مشخص نیست، گفت: این موضوع بسیاری از افراد، سرمایه‌گذاران و حتی کارآفرینان را بر آن داشته است که به جای کار و سختکوشی، منابع خود را در اختیار بانک‌ها قرار دهند تا از سود بالای معاف از مالیات بانک‌ها بهره‌مند شوند. به‌اصطلاح به‌جای اینکه خودشان کار کنند، بانک‌ها با این پول کار کنند و بازده کسب کنند.مدیرعامل تامین سرمایه نوین ادامه داد: این موضوع موجب تحلیل رفتن قدرت مالی و سودآوری بانک‌ها شده و حجم نقدینگی را به ۱۵۰۰هزار میلیارد تومان رسانده است. اثر نرخ سود بر بازار سرمایه در عین حال اکنون که نرخ سود افزایش یافته تحلیلگران می‌پرسند این موضوع چه اثری بر بازار سرمایه خواهد داشت.ولی نادی قمی، مدیرعامل تامین سرمایه نوین به این پرسش اینگونه پاسخ داد: به‌نظر می‌رسد حتی با وجود نرخ ۲۰درصدی سود سپرده‌های بانکی، سال۱۳۹۷ برای بازار سهام سال خوب و ویژه‌ای باشد. نادی‌قمی تأکید کرد: با فرض کاهش تنش‌های سیاسی در کشورهای منطقه و کشورهای غربی، بالا بودن قیمت مواد خام در بازار‌های جهانی و پیش‌بینی کارشناسان بین‌المللی مبنی بر افزایش این قیمت‌ها یا حداقل تثبیت آن و نیز با درنظر گرفتن قیمت ۴۵۰۰- ۴۴۰۰ تومانی برای دلار می‌توان انتظار داشت که سود شرکت‌های بورسی و فرابورسی که تولید‌کننده موادخام نظیر محصولات پتروشیمی و پالایشگاهی و فلزات هستند افزایش یافته و به تبع آن قیمت سهام این شرکت‌ها افزایش یابد.  فردین آقابزرگی، کارشناس بازار سرمایه در این‌باره گفت:درصورت تداوم این تصمیم می‌توان پیش‌بینی کرد که خیزشی که در شاخص بورس برای سال‌جاری رخ داد در سال97 اتفاق نیفتد اما مقرر شده این شرایط موقت باشد و در نتیجه تأثیر زیادی روی شاخص نخواهد داشت. محمد کفاش پنجه‌شاهی، مدیرعامل کارگزاری خبرگان سهام هم درباره تأثیر افزایش سود سپرده‌های بانکی بر بازار سرمایه گفت: این افزایش سود براساس مدت زمان اجرا تأثیر‌گذار است و اگر کوتاه‌مدت و مقطعی باشد اثر عمیق ندارد. بورس تا پایان سال مدیرعامل کارگزاری خبرگان سهام اما درباره آینده بورس تا پایان سال گفت: تصمیم اخیر دولت برای افزایش موقت نرخ سود سپرده‌ها اندکی باعث واکنش منفی بازار شده است که البته اگر این تصمیم دو هفته‌ای باشد این نوسان نیز مقطعی خواهد بود. محمود احترامی، کارشناس بازارسرمایه به پیش‌بینی روند بازار سرمایه در‌ماه پایانی سال پرداخت و گفت: روند شاخص بورس در اسفند‌ماه قطعا با مشکلاتی روبه‌رو خواهد شد که روند صعودی شاخص را به چالش خواهد کشید. سهامداران بزرگ طبق روال هر سال با توجه به آنکه به پایان سال نزدیک می‌شویم، نیاز شدید به نقدینگی خواهند داشت و اقدام به فروش برخی از سهام خود در بازار خواهند کرد.    بورس در سال97 به‌نظر می‌رسد دامنه آثار تحولات اقتصادی و همینطور افزایش نرخ سوددست کم تا سال97 ادامه داشته باشد. به‌زعم اقتصاددان‌ها آثار اقتصادی تا مدت‌ها ادامه دارد و می‌توان انتظار داشت آثار برخی از این سیاست‌ها در سال بعد نمایان شود. در همین رابطه همایون دارابی، مدیر صندوق‌های سرمایه‌گذاری بانک آینده، مسئله بانک‌ها، کاهش نرخ سود بانکی و افزایش دوباره آن را هم برای سال آینده موضوع جدی دانست و گفت: باید منتظر ماند که آیا فروش اوراق با نرخ 20درصد که قرار است 2هفته انجام شود ادامه پیدا می‌کند یا خیر؟ این کارشناس بازار سرمایه در پیش‌بینی 3ماه ابتدایی سال آینده نیز گفت: برای سال آینده مهم‌ترین موضوع ادامه مباحث سال‌جاری است. او به اجرای لایحه بودجه اشاره کرد و گفت: باید دید تکلیف برخی قیمت‌ها به‌خصوص محصولاتی که دولت فروشنده آن است مثل برق و گاز و همچنین حامل‌های انرژی چه می‌شود و هزینه‌هایی که به بنگاه‌ها تحمیل می‌شود در نهایت چقدر خواهد بود. دارابی موضوع دوم برای سال آینده را بحث تورم دانست و گفت: تورم یکی از تهدیدهای اقتصاد ایران است و انتظار می‌رود در سال آینده تورم افزایش جدی‌تری نسبت به امسال داشته باشد. به‌گفته او برآوردهای اولیه نشان می‌دهد تورم دو رقمی 14 تا 15درصد در 3ماه اول سال آینده در کشور ثبت شود.