هایکینگ، سبک گردشگری‌ای است که این روزها طرفداران زیادی پیدا کرده
پای پیاده وسط طبیعت
نیلوفر ذوالفقاری
تصور خیلی از ما از مقدمات لازم برای رفتن به یک سفر کوتاه، برنامه‌ریزی برای سفر، انتخاب یک شهر به‌عنوان مقصد، گرفتن بلیت قطار یا هواپیما، انتخاب مکان اقامت، تامین هزینه‌های سفر و بستن چمدان‌هاست. اما همیشه هم لازم نیست برای یک استراحت کوتاه و رفتن به طبیعت راه سختی را طی کنیم. حالا دیگر چند سالی است همه ترجیح می‌دهند با کمترین هزینه و ساده سفر کنند. زندگی کارمندی و ساعت‌های کاری هم اجازه نمی‌دهد به راحتی برای یک سفر چند روزه برنامه بریزیم. اینطور وقت‌ها برای اینکه یک گشت‌وگذار کوتاه در طبیعت را تجربه کنیم، هایکینگ بهترین گزینه است. شاهین ریاحی، گردشگر و کوله‌گردی که بارها به این روش سفر کرده و تا به حال خیلی از شهرهای داخلی و خارجی مقصد مسافرت‌هایش بوده برایمان از این نوع گردشگری می‌گوید. پس کوله‌ها را ببندید و آماده باشید که با هم به دل طبیعت بزنیم.
شاهین ریاحی
هایکینگ یعنی چه؟
هایکینگ کلمه شناخته‌شده‌ای برای علاقه‌مندان به سفر و طبیعت است. معادل فارسی این کلمه، همان طبیعت‌گردی است. هایکینگ به پیمایش کوتاهی گفته می‌شود که در طبیعت صورت می‌گیرد و ممکن است یک یا چند روزه باشد. گردشگر با حداقل وسایل ضروری موردنیاز به دل طبیعت می‌زند. مقصدی که برای این نوع طبیعت‌گردی انتخاب می‌شود ممکن است جنگل، صحرا، کویر یا ترکیبی از چند نوع فضای طبیعی باشد. همه‌چیز به انتخاب گردشگر بستگی دارد که بخواهد چه مدت و به کجا سفر کند؟ این نوع از طبیعت‌گردی تاریخچه مشخص و خاصی ندارد و از زمانی رایج شده که هنوز وسایل نقلیه برای رفت‌وآمد بین شهرها وجود نداشتند. آن روزها مردم برای رفتن از یک روستا به روستایی دیگر، نه فقط وسیله نقلیه بلکه حتی راه و جاده ساخته‌شده نداشتند و به نوعی ناچار بودند در طبیعت سفر کنند. اما حالا دیگر هایکینگ به‌عنوان یک ورزش و روش تفریحی مفرح طرفداران زیادی پیدا کرده است.
جسم‌تان را آماده کنید
درست است که از راحت‌تر و کم‌هزینه بودن هایکینگ نسبت به سفرهای دیگر حرف می‌زنیم اما این به آن معنا نیست که هایکینگ شبیه رفتن به یک پیک‌نیک ساده است. شکل اصلی هایکینگ این است که در طبیعت پیمایش کنید و راه بروید و بعد برگردید یا محل مناسبی را برای شب ماندن در طبیعت انتخاب کنید. برای این کار به کمی آمادگی جسمانی نیاز دارید. البته نگران نباشید حتما لازم نیست یک ورزشکار حرفه‌ای باشید تا بتوانید از لذت طبیعت‌گردی بهره‌مند شوید. همه‌چیز به مقصدی که انتخاب کرده‌اید بستگی دارد، پیمایش‌های طولانی‌تر که در مسیرهای سخت‌تر انجام می‌شوند نیاز به آمادگی جسمی بیشتری دارند و ممکن است اگر تجربه چنین سفری را نداشته باشید برایتان خسته‌کننده باشد. اما اگر پیاده‌روی و نرمش در برنامه‌های روزانه‌تان جایی داشته باشد، می‌توانید برای یک طبیعت‌گردی کوتاه بی‌دردسر راهی شوید.
کجا برویم؟
شاید تصور کنید حالا که قرار نیست به شهر مشخصی سفر کنید و فقط می‌خواهید در طبیعت باشید، انتخاب مقصد کاری ندارد. اما بد نیست بدانید اینکه کجا برویم اصلا در هایکینگ بی‌اهمیت نیست. طبیعت ویژگی‌های خاص خود را دارد و ممکن است اگر بی‌فکر و برنامه وارد آن شویم، خطراتی ما و همسفرانمان را تهدید کند. از طرف دیگر اگر مسیرهای تأیید شده برای هایکینگ را انتخاب نکرده باشیم، معلوم نیست چه شرایطی در راه منتظرمان است و اصلا ادامه مسیر ممکن خواهد بود یا نه؟ در پیمایش‌های طولانی‌تر معمولا از افراد محلی که راه را بلد هستند به‌عنوان راهنما کمک گرفته می‌شود. هرچند حالا دیگر بیشتر مسیرهای هایکینگ که طرفداران زیادی دارند شناخته‌شده هستند و می‌توانیم از تجربه طبیعت‌گردانی که قبلا آن راه را طی کرده‌اند استفاده کنیم.
چطور برویم؟
یکی از راه‌های رفتن به یک سفر طبیعت‌گردی کوتاه، همراه شدن با تورهای گردشگری است. اما حواستان باشد که رفتن با تور ممکن است شکل سفر کوتاه شما را تا حد زیادی عوض کند. اگر می‌خواهید چند ساعتی به دل طبیعت بزنید تا از سکوت و آرامش آن لذت ببرید و با خودتان خلوت کنید، رفتن با تور ممکن است برایتان مناسب نباشد. چند سالی است که برنامه بیشتر تورهای گردشگری پر از بخش‌های شلوغ و هیجانی است. اتفاقی که در بیشتر تورهای طبیعت‌گردی می‌افتد، نه پیمایش یک مسیر در طبیعت، بلکه مستقر شدن در یک محل مشخص و تفریح در همان نقطه است؛ هرچند که تورهای طبیعت‌گردی‌ای هم هستند که با هدف یک هایکینگ واقعی برگزار می‌شوند. پس بهتر است قبل از انتخاب تور به این موضوع توجه کنید. اگر بخواهید می‌توانید خودتان با همسفرها راهی شوید و از تور استفاده نکنید اما باز هم باید با یک بلد راه یا کسی که قبلا آن مسیر را پیمایش کرده مشورت کنید.
چه چیزهایی ببریم؟
در هایکینگ خبری از چمدان‌های شناخته‌شده مسافرتی نیست، قرار است ساده، راحت و سریع سفر کنید. یک کوله‌پشتی تمام چیزی است که وسایل سفر شما را در خود جا می‌دهد. اما برخلاف تصورها، حالا که قرار است به طبیعت بروید باید در انتخاب وسایلی که همراه می‌برید بیشتر از سفرهای معمولی دقت کنید. تجهیزاتی که همراهتان است با توجه به نوع مسیر و کوتاه یا طولانی بودن سفر تغییر می‌کند. اصل در انتخاب وسایل طبیعت‌گردی کاربردی، باکیفیت و سبک بودن آنهاست. چون قرار است پیاده‌روی طولانی داشته باشید باید کوله‌تان تا حد امکان سبک باشد پس باید با دقت انتخاب کنید که چه چیزهایی را با خود ببرید و از خیر بردن چه چیزهایی بگذرید.
تفاوت طبیعت‌گردی، کوله‌گردی و کوهنوردی
به‌طور کلی هایکینگ، اشاره به پیاده‌روی طولانی‌مدت دارد که برای تفریح و وقت‌گذرانی در طبیعت انجام می‌شود. پیاده‌روی در کنار یک رودخانه و مسیری پهناور یا گذشتن از مسیری باریک از میان درختان جنگل، هایکینگ محسوب می‌شود که معمولا به‌مدت نصف روز یا یک روز کامل، برای طی مسیری خاص طول می‌کشد. این مسیر به‌وجود آمده، علامت‌گذاری و از آن مراقبت می‌شود و شما معمولا مسیر را از نقطه A به نقطه B طی می‌کنید و سپس به مکانی که از اول شروع کردید برمی‌گردید. مسیرها با توجه به تلاش مورد نیاز و سطح آمادگی جسمانی افراد متفاوت هستند. مسیر سخت است یا آسان؟ مسیرها معمولا با توجه به سطح تلاش مورد نیاز برای طی کردن آنها طبقه‌بندی می‌شوند؛ اگرچه استفاده از سختی مسیر برای بیان اختلاف بین هایکینگ، کوله‌گردی و کوهنوردی زیاد صحیح نیست. سختی یک مسیر یک مفهوم ذهنی است. برای مثال ممکن است یک مسیر دارای شیب باشد و 2فرد با تناسب اندام‌های متفاوت در این مسیر پیاده‌روی کنند. یک شخص، دونده و دارای استقامت در پیاده‌روی اما با زانوهای ضعیف است و بنابراین، این مسیر برای او سخت خواهد بود. شخص دیگر دارای قدرت فیزیکی بالایی است اما تمرینات هوازی زیادی نداشته ، بنابراین بعد از گذر از این شیب از نظر بدنی خسته نمی‌شود ولی نفس‌نفس می‌زند. در نتیجه بیان سختی یک مسیر واقعا وابسته به توانایی افراد است.
کوله ببندید
کوله‌های مخصوص سفرهای کوتاه و طبیعت‌گردی به شکل خاصی طراحی شده‌اند تا همزمان جادار، سبک و البته راحت باشند. این کوله‌ها برای سفرهای یک‌روزه از 20تا 30لیتر و برای سفرهای طولانی‌تر تا حجم‌های بیشتر، ظرفیت نگهداری از وسایل شما را دارند. کوله‌های طبیعت‌گردی وزن کمی دارند و طراحی آنها طوری است که حمل کردنشان فشاری به شانه‌ها و کمرتان وارد نکند. باز هم راهی برای اینکه کوله را بهانه‌ای برای دست‌کشیدن از طبیعت‌گردی نکنید وجود دارد. با کوله‌پشتی‌های معمولی هم کارتان راه می‌افتد یا می‌توانید از دوست و آشنایی که اهل طبیعت‌گردی است، کوله‌اش را امانت بگیرید. قیمت کوله‌های مناسب در بازار از چندصدهزار تومان تا چندین میلیون تومان متغیر است اما شما به‌عنوان یک طبیعت‌گرد مبتدی که هنوز حرفه‌ای نشده‌اید، نیازی به خرید کوله‌پشتی گران‌قیمت نخواهید داشت.
کفش مناسب بپوشید
یکی از مهم‌ترین آماده‌سازی‌ها برای رفتن به هایکینگ، داشتن یک کفش مناسب است. قرار است چند ساعت پشت سر هم در طبیعت راه بروید، مسیر شما ممکن است کوهستانی، جنگلی یا کویری باشد و به هرحال قرار نیست در یک جاده صاف و ساخته‌شده قدم بزنید! کفشی را انتخاب کنید که پایتان در آن راحت باشد، تهویه مناسبی داشته باشد تا هوا در آن جریان پیدا کند و البته سبک و مقاوم باشد. پایتان نباید در کفش تحت فشار قرار بگیرد چون در این صورت بعد از کمی پیاده‌روی، در پاهایتان احساس درد خواهید کرد و نمی‌توانید به مسیر ادامه دهید. اگر به هایکینگ علاقه دارید و قرار است جزو برنامه‌های تفریحی و ورزشی همیشگی شما باشد، بهتر است کفش مخصوص به آن را تهیه کنید که در بازار مدل‌های متنوعی از آن وجود دارد. اما اگر تازه طبیعت‌گردی را شروع کرده‌اید نگران نباشید، همین کفش‌های سبک و راحت ورزشی تا حد زیادی کارتان را راه می‌اندازند. بهتر است یک صندل یا پاپوشی شبیه به آن در کوله همراه ببرید چون ممکن است در مسیرتان مجبور شوید از رودخانه رد شوید و آن‌وقت کفش‌هایتان خیس می‌شود.
در کوله‌پشتی چه بگذاریم؟
سبک سفر کردن رمز دیرتر خسته شدن در طبیعت‌گردی است، بنابراین باید در انتخاب وسایلی که در کوله می‌گذارید دقت داشته باشید. یک دست لباس مناسب، داروهای ضروری، مواد غذایی خشک، آب تمیز، زیرانداز، کپسول گاز سفری و ظروف مخصوص غذا از لوازم ضروری است که باید همراه داشته باشید. اگر قرار است شب در طبیعت بمانید به این وسایل، چادر و کیسه‌خواب را هم اضافه کنید. باز هم لازم نیست نگران هزینه خرید کیسه خواب و چادر باشید، مدل‌های ارزان‌قیمت آنها در بازار هست و همچنان امانت‌گرفتن می‌تواند گزینه خوبی باشد. اگر تازه طبیعت‌گرد شده‌اید لازم نیست حتما سراغ خرید ظرف‌های آشپزی در سفر بروید و شاید کارتان با چند ظرف کوچک که در خانه موجود دارید راه بیفتد. حتی می‌توانید برای خودتان قاشق، چنگال، لیوان و بشقاب سبک یکبار‌مصرف ببرید، به شرط آنکه در تمام مدت سفر از همان‌ها استفاده کنید و دورشان نیندازید. حواستان به ذخیره مواد غذایی‌ای که با خود می‌برید باشد چون احتمال اینکه به جایی برای خرید دوباره دسترسی پیدا کنید کم است.
لذت‌های سفر به سبک هایکینگ
هایکینگ معمولا گروهی انجام می‌شود بنابراین فرصت مناسبی برای تمرین کارگروهی و انعطاف‌پذیری است. در طبیعت‌گردی یاد می‌گیریم خودمان را با گروه همراه کنیم، حتی سعی می‌کنیم سرعت راه رفتنمان بیشتر یا کمتر از آنها نباشد. اتفاقات پیش‌بینی نشده مثل باران ناگهانی می‌توانند سفرتان را هیجانی‌تر کنند و لذت یکی شدن با طبیعت را به شما هدیه دهند. خیلی از طبیعت‌گردها می‌گویند لذت نشستن در طبیعت و نوشیدن نخستین لیوان چای بعد از یک پیاده‌روی طولانی، به همه خستگی راه رفتن می‌ارزد.
این کارها ممنوع!
همانطور که شما تصمیم گرفته‌اید از زیبایی‌های طبیعت بهره‌مند شوید و با یک سفر کوتاه روحیه تازه‌ای پیدا کنید، نسل‌های بعد از شما هم حق دارند از زیبایی‌های این طبیعت بهره ببرند. درست است که هیچ مأمور و مسئولی در طبیعت وجود ندارد که شما را مجبور به رعایت بعضی نکات کند اما اگر می‌خواهید طبیعت به همان زیبایی‌ای که بوده پابرجا بماند، لازم است حواستان به بعضی ممنوعیت‌ها باشد.
ماشین حمل زباله نمی‌آید!
هنوز هم در دورافتاده‌ترین محل یک جنگل بکر، ممکن است با زباله به‌جا‌مانده از حضور یک انسان مواجه شوید. حیف نیست ردپای شما در طبیعت، زباله باشد؟ خوشبختانه چند سالی است که مسافران و طبیعت‌گردها با خودشان کیسه‌های جمع‌آوری زباله همراه دارند تا دیگر شاهد زباله‌های رها‌شده در طبیعت نباشیم اما باز هم بعضی گروه‌ها کیسه‌های زباله جمع‌شده را به همان شکل در جنگل و صحرا رها می‌کنند. خیالتان راحت باشد که ماشین حمل زباله تا آنجا نمی‌آید! لازم است خودتان کیسه‌های زباله را با خود برگردانید تا به سطل‌های مخصوص برسید. البته بهترین کار این است که سعی کنید تا حد امکان از تولید زباله جلوگیری کنید.
آتش‌سوزی راه نیندازید
اگر قرار است شب را در طبیعت صبح کنید، ممکن است به پخت‌وپز یا گرم کردن آب احتیاج پیدا کنید. شاید هم هوا سرد باشد و دوست داشته باشید دور هم کنار آتش بنشینید. بهتر است برای غذا پختن کپسول و اجاق مسافرتی همراه داشته باشید اما اگر قصد دارید آتش روشن کنید، حتما روی سطح صاف، دور از گیاهان و رودخانه این کار را انجام دهید. از چیدن سنگ‌ها روی هم فضای مناسب بسازید و آتش را در یک سطح کوچک روشن کنید. اگر قرار است چوب بسوزانید، به هیچ‌وجه به گیاهان آسیب نزنید و شاخه درختان و بوته‌ها را نشکنید بلکه از شاخه‌های خشک روی زمین افتاده استفاده کنید. آتش را روشن نگذارید و موقع ترک محل، روی خاکستر باقیمانده آب بریزید.
تفریح به چه قیمتی؟
وقتی سفر کوتاه و پیمایش در طبیعت تمام شد، نباید هیچ ردپایی از شما در مقصدتان باقی مانده باشد. بعضی گروه‌های گردشگری این روزها برای چندساعت خوشگذرانی، دست به انجام کارهایی می‌زنند که هیچ شباهتی به هدف یک طبیعت‌گرد از حضور در طبیعت ندارد. استفاده از رنگ‌های مصنوعی که این روزها برای برپایی جنگ‌های شادی و رنگ‌بازی استفاده می‌شود به‌شدت برای خاک و طبیعت ضرر دارد. حواستان باشد به بهای نابودی طبیعت از این رنگ‌ها استفاده نکنید. یکی دیگر از نکاتی که باید رعایت کنید، ایجاد نکردن سر‌وصداست. به هیچ‌وجه در طبیعت با صدای بلند موزیک پخش نکنید چرا که می‌تواند برای حیوانات بومی آزاردهنده باشد.
