گزارش
شرکت‌های متعلق به نزدیکان پوتین برنده قراردادهای پرسود در بخش معدن سوریه شده‌اند
سوریه در دست دوستان پوتین
تصمیم رئیس‌جمهور روسیه برای حمایت نظامی از بشار اسد، مواهب زیادی برای نزدیکان ولادیمیر پوتین داشته که یک نمونه آن، سپردن تجارت فسفات به یکی از دوستان قدیمی اوست.
به‌گزارش فایننشیال‌تایمز، تخمین زده می‌شود که سوریه یکی از بزرگ‌ترین ذخایر فسفات در دنیا را دارد. فسفات، ماده‌ای حیاتی برای تولید کود است. یک شرکت که توسط گنادی تیمچنکو، یکی از دوستان نزدیک پوتین کنترل می‌شود، به بازیگر اصلی تجارت فسفات در سوریه تبدیل شده است. رسانه‌های دولتی سوریه در ماه مارس گزارش دادند که مجلس این کشور، ثبت یک قرارداد با شرکت تیمچنکو به نام استرویترانسگاز را تصویب کرده که بر اساس آن، این شرکت کار در یک معدن بزرگ در نزدیکی شهر پالمیرا را به‌دست خواهد گرفت.
براساس این گزارش‌های رسانه‌ای، این شرکت در کارخانه‌ای که در حمص دارد، با شرکت کودسازی دولتی سوریه فعالیت می‌کند. علاوه بر این، بخشی از اداره بندر طرطوس، که مبدأ اصلی صادرات سنگ فسفات و کود به خارج است به همین شرکت استروی‌ترانس گاز سپرده شده است. حق استخراج و بهره‌برداری از یک معدن بزرگ فسفات دیگر در سوریه هم به ایران سپرده شده است.
تجارت فسفات سوریه غیرقانونی نیست اما تردیدهایی درباره محلی که سود این تجارت به آن می‌رود وجود دارد.
فسفات، در لیست تحریم‌های اعمال‌شده از سوی آمریکا، اروپا و سازمان ملل قرار ندارد. با این حال نگرانی از تعامل با شرکت‌هایی که پیش‌تر تحریم شده‌اند باعث شده شرکت‌های خارجی رغبت چندانی برای تجارت با سوریه نداشته باشند. هم تیمچنکو و هم استرویترانسگاز به‌خاطر کمک به دولت روسیه در ماجرای ضمیمه کردن کریمه در سال2014 توسط آمریکا تحریم شده‌اند.
یک راه برای برطرف کردن نگرانی شرکت‌های خارجی برای تجارت فسفات سوری این است که محصول سوریه، به‌عنوان محصولی لبنانی صادر می‌شود. این در حالی است که لبنان اصلا فسفات ندارد. میزان فسفاتی که به این روش صادرات شده مشخص نیست اما براساس آمارهای اتحادیه اروپا، در سال2018 میلادی 2میلیون یورو فسفات از لبنان به هلند صادر شده است.
صادرات فسفات سوریه امسال جهش زیادی داشته و از 328هزار تن در سال2018، به 460هزار تن خواهد رسید. صادارت فسفات سوریه در سال2010 حدود 3.1میلیون تن بود اما در سال2016 به‌دلیل شدت گرفتن جنگ داخلی، به صفر رسید.
افرادی که در این زمینه اطلاعات دارند به فایننشیال‌تایمز گفته‌اند که صادرات فعلی از محصولاتی است که پیش‌تر انبار شده‌اند و هنوز استخراج فسفات جدید شروع نشده است. استرویترانسگاز حق استخراج فسفات در سوریه را دارد اما مشخص نیست که آیا واقعا استخراج را شروع کرده است یا نه.
استرویترانسگاز در طول سال‌های اخیر، برنده ده‌ها مزایده برای ساخت زیرساخت‌های انرژی و پروژه‌های عمرانی در روسیه و کشورهایی شده که ارتباط بسیار نزدیکی با مسکو دارند. تیمچنکو دوست قدیمی پوتین و همینطور همبازی او در تمرین‌های جودو است. این 2نفر زمانی که پوتین در دهه1990 در سن‌پترزبورگ مسئولیت داشت با هم همکاری می‌کردند. ارتباطات تیمچنکو با کرملین و این واقعیت که او تحریم شده، او را به گزینه‌ای طبیعی برای در اختیار گرفتن تجارت فسفات در سوریه تبدیل کرده است. یکی از فعالان بخش فسفات و کودسازی به فایننشیال‌تایمز درباره حضور تیمچنکو در سوریه گفته است: «تجارت فسفات، تجارت ساده‌ای برای او به‌شمار می‌رود. هزینه‌ها در این بخش پایین است و بازار هم وجود دارد.»
استرویترانسگاز در پاسخ به درخواست فایننشیال‌تایمز برای مصاحبه گفته است که «چیزی برای اظهارنظر ندارد» چون این شرکت و شرکت‌های تابعه آن هیچ قراردادی برای کار در سوریه ندارد. این در حالی است که رسانه‌های دولتی سوریه در ماه آوریل (بهار) گزارش دادند که یکی از زیرمجموعه‌های این شرکت که در حوزه مهندسی فعالیت می‌کند، قراردادی 49ساله برای سرمایه‌گذای و توسعه بندر طرطوس با دولت بسته است.
همکاری استرویترانسگاز و شرکت دولتی کودسازی سوریه در کارخانه حمص در ماه آوریل شروع شده و البته مشکلاتی هم داشته است. کارگران به‌خاطر دستمزد پایین بارها اعتراض کرده‌اند و مجادله بین مدیران در نهایت به اسکورت مدیر سوری از کارخانه منجر شد. یک کارمند شرکت دولتی کودسازی سوریه گفته است: «ما همیشه در این‌باره بحث می‌کنیم که بالاخره چه‌کسی حرف آخر را می‌زند؟ یک روس یا یک سوریه‌ای؟»