ملخ‌ها به البرز خسارت نزدند

زهرا اشرف‌زاده | البرز- خبرنگار


این روزها خبر هجوم ملخ‌ها و آفت‌های مختلف در بسیاری از شهرهای کشور شنیده می‌شود. البرز نیز از این قاعده مستثنی نبوده و برخی از شهرها و روستاهای استان به‌ویژه در منطقه جاده چالوس با این پدیده درگیر شده‌اند. بعد از پروانه‌هایی که شهر از حضورشان پر شده بود حالا این حشرات هستند که باعث نگرانی مردم به‌ویژه کشاورزان شده‌اند و آنها از لزوم مقابله با افزایش ملخ‌ها صحبت می‌کنند. هر چند به گفته اداره منابع طبیعی و آبخیزداری استان این ملخ‌ها تاکنون خسارتی به بار نیاورده‌اند و جمعیت آنها به اندازه‌ای نیست که بتواند مشکل زیادی برای کشاورزان ایجاد کند.


عامل ازدیاد حشرات

کارشناس گیاه‌پزشکی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری البرز می‌گوید: امسال به دلیل بارندگی‌ها و شرایط آب و هوایی خوبی که وجود داشت با روند رو به رشد حشرات مختلفی روبه‌رو بودیم که اولین مورد آن پروانه «خانم قشنگ» بود که بومی کل کشور است و این پروانه‌ها قادر به تغذیه از طیف وسیعی از گیاهان هستند. 
«بهرام بهرامی» با بیان این‌که دوره‌ زیست آنها کمتر از ۳ هفته است و با توجه به ظرفیت پایین خسارت‌زایی هیچ آسیبی به محصولات کشاورزی و مراتع وارد نکرده‌اند و قبل از آغاز کامل کشاورزی به علت تغییر فصل و کاهش شدید منابع غذایی جمعیت آنها کاملاً از عرصه‌های ملی ناپدید می‌شود، می‌افزاید: مورد دوم گزارش از جنگل‌های دست‌کاشت گوراب در شهرستان کرج بود که به علت جویده شدن سرشاخه‌ها ابتدا تصور کردیم خرگوش و موش است، اما در ادامه با بررسی سرشاخه‌ها و شاخه‌های خشک، 2 آفت از گروه سرشاخه‌خوارها شناسایی شد. 

وی ادامه می‌دهد: نخستین گونه سوسک سرشاخه‌خوار است که به گونه‌های بادام خسارت وارد می‌کند و دومین گونه، زنبورهای ساقه‌خوار بود که گونه‌های «عرعر» و «زبان گنجشک» را به‌شدت آلوده کرده است. البته این مورد هم با مبارزات مکانیکی و هرس کردن سرشاخه‌ها از بین می‌رود.
این کارشناس عنوان می‌کند: مورد سوم که در برخی مناطق جاده چالوس از جمله نسا و گچسر مشاهد شده ملخ «بی‌بال یا شاخه‌بلند» البرزی است که سطح آلودگی وسیعی نداشته است و در صورت طغیان خسارت‌زا خواهد بود. در هفته اخیر نیز ملخ «اُوارو ویستیا» در مراتع روستای دُروان و برخی مناطق دیگر مانند آدران کندر گزارش، شناسایی و عملیات کنترلی بر روی آن انجام شده است.

 بهرامی اضافه می‌کند: این ملخ‌ها تابستان‌ها در ارتفاعات زیر بوته‌های گون و خاک تخم‌‌ریزی کرده و بعد از عید به دلیل شرایط آب وهوایی کم‌کم به پایین حرکت می‌کنند. این ملخ‌ها همه‌چیزخوار هستند اما علاقه به خوردن پهن‌برگ‌ها در آنها بیشتر است و اگر به باغ‌ها و مزارع کشاورزی برسند، برای کشاورزان ایجاد مزاحمت خواهند کرد.

وی با بیان این‌که تعداد این ملخ‌ها به مرحله خسارت‌زایی نرسیده است، می‌گوید: به گفته سازمان حفظ نباتات کشور اگر تعداد ملخ‌ها بین 12 تا 15‌عدد در مترمربع باشد خطرناک تلقی و با آن مقابله می‌شود، درصورتی که در مناطقی از البرز که تعداد ملخ‌ها زیاد شده طبق بررسی صورت‌گرفته تعداد 10 ملخ در هر مترمربع وجود دارد، هرچند همین نیز برای کشاورزان و افراد آن منطقه نگران‌کننده است.
کارشناس گیاه‌شناسی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان ادامه می‌دهد: تا زمانی که جمعیت متعادل است با آنها به مقابله نمی‌پردازیم اما در مناطقی که جمعیت بالا بود، عملیات کنترلی انجام شده است.


 ملخ‌های البرز بومی هستند

بهرامی با اشاره به روش‌های مقابله با این ملخ‌ها می‌گوید: با توجه به این‌که در جاده چالوس نمی‌توانیم از روش شیمیایی و سمپاشی برای از بین بردن ملخ‌ها استفاده کنیم، با وجود هزینه بالا روش‌های مکانیکی از جمله حفر کانال در مسیر ملخ‌ها، نصب نوارهای زردرنگ چسبی و یا نصب تشتک‌های نوری انجام می‌دهیم؛ به این صورت که خندق‌هایی کنده و در آن آب و روی آن روغن خوراکی ریخته می‌شود تا ملخ‌ها در این تله‌ها افتاده و از بین بروند. همچنین برای این‌که به منابع طبیعی آسیب نرسد، روغن خوراکی استفاده می‌شود.

وی با بیان این‌که وجود ملخ‌ها در استان به مرحله طغیان نرسیده است، ادامه می‌دهد: ملخ‌هایی که مشاهده می‌شوند بومی خود استان هستند و تاکنون ملخ‌های صحرایی یا مهاجری که جنوب کشور را تحت تاثیر قرار داده در استان البرز شناسایی 
نشده‌اند.

این کارشناس عنوان می‌کند: اما جمعیت 2 گونه از ملخ‌های بومی استان به علت افزایش بارندگی‌ها و وفور منابع غذایی از حالت تعادل طبیعی خارج شده و همان‌طور که اشاره شد، عملیات کنترلی علیه آنها در حال اجراست. البته تخم‌‌ریزی این ملخ‌ها برای سال گذشته بود و تخم‌‌ریزی جدیدی انجام نشده، به همین دلیل می‌توان گفت تا ماه آینده از بین خواهند رفت.

بهرامی می‌گوید: آموزش‌های لازم به افراد مناطقی که حشرات در آنها وجود دارد داده شده، اما به مردم توصیه می‌کنیم در صورت مشاهده چنین مواردی، با ادارات مربوطه مانند منابع طبیعی و یا جهاد کشاورزی تماس بگیرند.


کنترل هجوم ملخ‌ها

معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی البرز از کنترل هجوم ملخ‌های بومی خبر می‌دهد و می‌گوید: امسال به دلیل شرایط اقلیمی پیش‌آمده و بارش‌های خوب زمستان گذشته و اوایل بهار، وضعیت پوشش گیاهی در مراتع و مناطق بایر با توجه به نفوذ جریان آب به عمق خاک، شاهد تغییرات اکوسیستمی زیادی بود.
«محمد تاج‌الدینی» می‌افزاید: بعضی از حشرات از سال‌های قبل تخم‌گذاری شده و در شرایط کمون قرار داشتند. با وجود رطوبت و نفوذ آب به این اراضی، تعداد زیادی از این قبیل حشرات به چرخه رشد و نمو وارد شدند، هرچند تاکنون مشکلی از هجوم ملخ‌های مهاجر، گزارش نشده است.

وی ادامه می‌دهد: در برخی مناطق مرتعی بخش آسارا و شهرستان طالقان برخی از گونه‌های ملخ به صورت طبیعی رشد و تکثیر پیدا کردند و کنترل به‌موقع در این مناطق از خسارت قابل توجه جلوگیری کرد. همچنین در بخش‌هایی از مرز جنوبی استان البرز و تهران در بخش ملارد نیز مواردی از هجوم ملخ گزارش شد که شناسایی و کنترل آن بر عهده همکاران تهرانی بود.
تاج‌الدینی می‌گوید: در رویکرد وزارت جهاد کشاورزی و سازمان استان‌ها، مبارزه شیمیایی با آفت‌کش‌ها در مرحله پایانی طغیان حشرات، استفاده می‌شود و در شرایط بحرانی به‌ناچار برای کنترل آفات با ملاحظات لازم و اندازه مجاز استفاده خواهد شد که از صدمات این مواد شیمیایی نیز جلوگیری شود.
 

ملخ‌های البرز نگران‌کننده نیستند

امسال متوسط بارندگی کشور به ۲۹۷ میلیمتر رسید و همین موضوع فضای باغی، جنگل و مرتعی را برای حضور و تولیدمثل حشرات به‌ویژه ملخ‌ها فراهم کرده است. شاید هجوم ملخ‌ها به مراتع و مزارع در البرز زیاد بحرانی نباشد و به گفته مسئولان این بخش، وجود ملخ‌ها در استان به مرحله طغیان نرسیده است، ولی این اتفاق برای کشاورزان که شاید 2 یا چند هکتار زمین را به امید محصول کاشته‌اند، نگران‌کننده است. 

به گزارش همشهری، هرچند هرسال مبارزه با افزایش تعداد ملخ‌های بومی در مراتع استان دنبال می‌شود زیرا ملخ به‌عنوان یک آفت عمومی مطرح است و مبارزه با این پدیده توسط بخش دولتی و در مناطقی که احتمال افزایش تعداد ملخ‌ها وجود دارد انجام می‌شود اما امسال اخبار هجوم ملخ‌ها به نقاط مختلف کشور از جمله مناطق جنوبی و سیل‌زده مردم استان را نگران کرده است.

مدیر حفظ نباتات جهاد کشاورزی استان البرز می‌گوید: به دلیل بارندگی خوبی که امسال داشتیم، آب و هوا برای تخمگذاری به تعداد زیاد برای این حشرات فراهم شد که با توجه به این شرایط تعداد بیشتری از تخم‌ها تبدیل به حشره شده و جمعیت آنها چند برابر شد.
«مرتضی امیدبخش» می‌افزاید: هجوم ملخ‌ها به جنوب کشور از کشورهای حاشیه خلیج فارس و عربستان بود، اما ملخی که در البرز مشاهده شده گونه بومی هستند که همیشه در منطقه وجود دارند اما امسال خبر هجوم ملخ‌ها نگرانی‌هایی را به وجود آورده و مردم را نگران کرده است.

وی ادامه می‌دهد: این حشرات به دلیل عادت غذایی که دارند به صورت دسته‌ای پرواز می‌کنند و پرواز آنها بدون جهت خاصی است و عمدتا بر اساس جهت وزش باد جابه‌جا می‌شوند، اما باید بگویم دسته ملخ‌های مهاجم بالای 10 هزار و حتی میلیونی هستند، ولی ملخ‌های بومی در این اعداد و ارقام نیستند، اما به محض مشاهده طبق دستورالعمل‌های خاصی آنها را کنترل می‌کنیم.

مدیر حفظ نباتات جهاد کشاورزی البرز گفت: ناآگاهی مردم در خصوص ملخ‌های بومی و انتشار برخی مطالب در شبکه‌های مجازی باعث نگرانی شد که لازم است در این مورد دقت بیشتری شود. البته مردم با دیدن مورد خاصی باید آن را به ما منتقل کنند.