رادیو و لذت تخیل

صفا آقاجانی ـ  بازیگر و صداپیشه

نمایش‌های رادیویی در ظاهر فقط حس شنوایی مخاطب را درگیر می‌کند اما در حقیقت بیش از همه با تخیل او سر و کار دارد. هر شنونده‌ای در حیطه مناسبات فرهنگی و با پیش‌زمینه ذهنی تصور خاص خود را از جلوه‌های ویژه، رنگ، طرح، موقعیت، آدم‌ها و ... می‌تواند داشته باشد. این برداشت‌های مختلف فقط مربوط به آدم‌هایی با ظاهر متفاوت نیست. 2 خواهر یا برادر دوقلو که در یک خانه بزرگ شده‌اند یا آدم‌هایی که هم‌فکر و هم‌سلیقه‌اند هم تصورات مربوط به خود را از یک برنامه صوتی دارند.  از سوی دیگر باید به یاد داشته باشیم در سینما و در حوزه داستان برای افزایش جذابیت از شگردی به نام پایان باز بهره می‌گیرند. داستان در نقطه‌ای بدون نتیجه‌گیری تمام می‌شود تا خواننده یا بیننده بسته به کم و کیف اتفاقات تصور خودش را از آخر داستان یا فیلم داشته باشد. بنابراین، چنین ویژگی‌ای – یعنی برانگیختن تخیل مخاطب – که بیش از همه مخصوص به برنامه‌ها و نمایش‌های رادیویی است می‌تواند بستر مناسبی برای جذابیت باشد.
البته به شرطی که از این ظرفیت استفاده درست و بجا شود و در غیاب تصویر، متن و اجرا چنان گویا باشد که کمبود چیزی احساس نشود.  واقعیت این است که برنامه‌های رادیویی مانند بسیاری از آثار نمایشی دیگر برای موفقیت و داشتن کیفیت و اثرگذاری نیازمند سرمایه‌گذاری هستند؛  سرمایه‌ای که باگردآوردن آثار خوب، اجرای عالی و عوامل مناسب و تاثیرگذار فضای خلق یک اثر در خور را ایجاد کند. صرف اینکه یک نمایش رادیویی است موجب بالندگی تخیل و تصور نمی‌شود و باید برای این منظور انتخاب‌ها و استفاده‌های خوب و سنجیده‌ای داشت. تجربه دهه‌های اخیر نشان می‌دهد با وجود تعدد و تنوع وسایل ارتباطی رادیو با آثار خوب می‌تواند همچنان در صحنه بماند و حتی با جلوزدن از بقیه رقبا پیشتاز هم باشد.