پیام نرمش ترامپ از شرق

جواد نصرتی ـ خبرنگار

ترامپ که به اتخاذ موضع‌گیری‌های مختلف و متفاوت در یک موضوع واحد شهرت دارد، در ژاپن، با لحنی تازه به مسئله تنش با ایران پرداخت و ضمن تأکید بر اینکه به‌دنبال تغییر رژیم در ایران نیست، نسبت به ازسرگیری مذاکرات بین تهران و واشنگتن ابراز امیدواری کرد.
ترامپ که در سفری رسمی به ژاپن رفته بود، در کنفرانس خبری خود با شینزو آبه، نخست‌وزیر کشور میزبان، به مسئله احتمال میانجیگیری شینزو آبه بین تهران و واشنگتن پرداخت و تأکید کرد، به‌دنبال تغییر رژیم در ایران نیست. او با صراحت تمام درباره تغییر رژیم در ایران گفت: «ما به‌دنبال تغییر رژیم نیستیم و می‌خواهم این مسئله را شفاف کنم.»
این صحبت‌های صریح ترامپ در توکیو، در تقابل با هدف بزرگی است که برخی از نزدیک‌ترین مشاوران ترامپ ازجمله جان بولتون، مشاور امنیتی ملی او پیگیری می‌کنند.
رئیس‌جمهوری آمریکا که پیش‌تر اخباری درباره اختلاف نظرش با مشاوران نزدیکش مطرح شده، ‌در صحبت‌هایش، با لحن نرمی از احتمال توافق با ایران صحبت کرد و گفت که آماده مذاکرات با ایران در این‌باره است. به گزارش آسوشیتدپرس، او گفت: «فکر می‌کنم که ایران می‌خواهد با ما توافقی داشته باشد و این تصمیم آنها نشانه باهوشی آنهاست و امکان تحقق آن وجود دارد. ما نمی‌خواهیم به ایران آسیبی بزنیم، تنها خواسته ما این است که ایران بگوید سلاح هسته‌ای نمی‌خواهیم. هم‌اکنون به اندازه کافی در موضوع سلاح هسته‌ای مشکل داریم و ایران نباید سلاح هسته‌ای داشته باشد. من فکر می‌کنم با ایران به توافق خواهیم رسید.»
ترامپ، در حالی درباره توافق با ایران صحبت کرده است که اخیرا، و در پی افزایش تنش‌های بین ایران و آمریکا، دستور اعزام 1500سرباز به خاورمیانه را صادر کرده است. بسیاری معتقدند، تندروی‌های دولت ترامپ درباره ایران، ازجمله بزرگ‌نمایی درباره تحرکات نظامی ایران، محصول فضاسازی بولتون و دیگر همفکران او در کاخ سفید است. بولتون، برای سال‌ها یکی از حامیان اصلی ایده تغییر رژیم تهران بوده است. او از پشتوانه فکری و معنوی اندیشکده‌هایی مانند بنیاد دفاع از دمکراسی‌ها و دیگر لابی‌های ضد‌ایرانی برخوردار است که ایده تغییر رژیم در ایران را، به‌صورت فعالانه‌ای پیگیری و ترویج می‌کنند. صحبت‌های ترامپ، ازجمله تأکیدش بر این مسئله که ایران با رهبران فعلی‌اش می‌تواند «به یک کشور بزرگ تبدیل شود»، در تقابل آشکار با ایده‌ای قرار دارد که به‌شدت از سوی افراد و گروه‌های ذکرشده در واشنگتن پیگیری می‌شود.
ترامپ همچنین در کنار آبه گفت که حاضر است با رهبران فعلی ایران کار کند؛ «ایران پتانسیل اقتصادی فوق‌العاده‌ای دارد. من روزی را انتظار می‌کشم که آنها دوباره به صحنه بازگردند. من ایرانی‌های زیادی را می‌شناسم. آنها انسان‌های خوبی هستند. ایران هم این فرصت را دارد که به یک کشور بزرگ تبدیل شود. با همین رهبرانی که دارد. ما به‌دنبال تغییر رژیم نیستیم و می‌خواهم روی این موضوع تأکید کنم و آن را روشن کنم.»
ترامپ، در شرایطی از ایده تبدیل شدن ایران به یک کشور بزرگ صحبت می‌کند که چندی پیش در توییتر، درباره «پایان ایران» هشدار داده بود. این تغییر لحن، بخشی از رویکرد ترامپ به مسائل مهم است و پیش‌تر در موضوع کره‌شمالی هم سابقه داشته است. او پیش از اینکه زبان به تمجید از کیم جونگ اون، رهبر کره‌شمالی باز کند، در توییتر او را «مرد موشکی» و «کوتوله» خوانده بود. رئیس‌جمهور آمریکا، ابتدای پاییز سال گذشته در توییتر، ضمن اشاره به اینکه با وجود درخواست افراد و گروه‌های مختلف برنامه‌ای برای ملاقات با حسن روحانی ندارد از رئیس‌جمهور کشورمان تمجید کرده بود. او در توییتر نوشته بود که به‌نظرش حسن روحانی رئیس‌جمهور ایران، «یک مرد بسیار دوست‌داشتنی» است.
ترامپ، براساس مدلی که در مذاکرات کره‌شمالی از خود نشان داده، علاقه زیادی دارد تا خود را استاد معامله نشان بدهد و انگیزه‌های زیادی دارد تا ایران را پای میز مذاکره با آمریکا بکشاند. او در حالی در ژاپن از آمادگی برای مذاکره با ایران صحبت کرده که مقامات ارشد کشورمان گفته‌اند، حاضر نیستند با دولت ترامپ مذاکره کنند.
ترامپ که علاقه ‌زیادی از خود برای توافق به ایران نشان می‌دهد، در کنفرانس خبری از ایده میانجیگری توکیو بین تهران و واشنگتن حمایت کرد. در رسانه‌ها، اخباری در این‌باره مطرح است و رسانه‌های محلی در توکیو و تهران از انجام سفر آبه به تهران در‌ماه جاری به همین منظور خبر داده‌اند. ترامپ در صحبت‌هایش، عملا از تلاش‌های آبه استقبال کرد و گفت: «ژاپن و نخست‌وزیرش ارتباط خوبی با ایران دارند. نخست‌وزیر پیش از این با من در این مورد صحبت کرده است. بر این باورم که ایران هم مایل به گفت‌وگو است و اگر آنها مایل به گفت‌وگو باشند ما هم تمایل داریم.»

از کره تا چین
ترامپ پیش از این دیدار با آبه، به‌عنوان نخستین رهبر خارجی، به ملاقات ناروهیتو، امپراتور جدید ژاپن رفت که حدود 4 هفته پیش تاجگذاری کرد.
ترامپ، ‌در صحبت‌هایش در کنار آبه، ‌به موضوعات دیگری ازجمله روابط تجاری با ژاپن، مسئله کره‌شمالی و جنگ تجاری با چین پرداخت.
در مسئله کره‌شمالی، ترامپ عملا صحبت‌های چند روز پیش جان بولتون که گفته بود آزمایش‌های موشکی اخیر کره‌شمالی نقض قطعنامه سازمان ملل است را رد کرد و گفت که از نظرش، چنین چیزی روی نداده است. ترامپ در این‌باره گفت: «برخی از نزدیکان من فکر می‌کنند که این کار نقض (قطعنامه سازمان ملل) است اما من این‌طور فکر نمی‌کنم. من نگاه متفاوتی به آن دارم.»
بولتون چند روز پیش گفته بود: تردیدی در کار نیست که آزمایش‌های نظامی اخیر کره‌شمالی، ‌نقض قطعنامه سازمان ملل است. دولت ژاپن هم همچون بولتون چنین عقیده‌ای دارد. کره‌شمالی در واکنش به این صحبت‌های بولتون، او را «جنگ‌طلب» و «یک محصول انسانی معیوب» خوانده است. پیونگ یانگ بعد از ناکامی دو نشست ترامپ و کیم جونگ اون، بازگشت به مذاکرات را مشروط به کنار گذاشتن مایک پمپئو، وزیر امور خارجه آمریکا و بولتون از پروسه مذاکرات کرده بود. ترامپ، همچنین به مسئله روابط دو جانبه با ژاپن پرداخت و از موافقت ژاپن برای خرید 105فروند جنگنده F-35 خبر داد. او گفت که اتحاد بین آمریکا و ژاپن می‌تواند نه‌تنها برای منطقه که برای کل جهان، ثبات و آرامش به‌همراه داشته باشد.
ترامپ در بخش دیگری از صحبت‌هایش‌، به جنگ تجاری با چین و ناکامی دو کشور در رسیدن به توافق در این‌باره پرداخت. او گفت که دو کشور در این‌باره به توافق خواهند رسید اما نه حالا؛ «ما الان برای توافق آماده نیستیم. من فکر می‌کنم که به یک توافق خواهیم رسید اما در آینده.»