وظیفه بورس را به بانک‌ها تحمیل نکنید

عبدالناصر همتی، رئیس‌کل بانک مرکزی، در چند ماهی که سکان هدایت بانک مرکزی را به‌دست گرفته، کارنامه قابل دفاعی برای خود ساخته و از شواهد امر چنین برمی‌آید که در این کارنامه، اقدامات مؤثرتری نیز در قالب ساماندهی بازار ارز و اصلاح نظام بانکی ثبت خواهد شد؛ اما اظهارات اخیر او در جمع مدیران عامل بانک‌ها درباره مشارکت جدی آنها در تأمین مالی بنگاه‌های اقتصادی این فرضیه را مطرح کرده که شاید رئیس فعلی بانک مرکزی قرار است در کنار عملکرد مطلوب خود، میراث نامبارکی هم از خود به‌جای بگذارد که چند سال دیگر و در دولت‌های بعدی به‌عنوان یکی از دلایل بحران نظام بانکی از آن یاد شود. همتی، با اشرافی که به حوزه بازار پول و سرمایه‌دارد نیک می‌داند که تأمین سرمایه بنگاه‌های اقتصادی وظیفه اصلی بازار سرمایه است و بانک‌ها باید تأمین مالی خرد فعالیت‌های اقتصادی و ساماندهی بازارها و ترمیم قدرت خرید متقاضی را پیگیری کنند و ورودشان به حوزه تأمین مالی کلان بنگاه‌های اقتصادی، دستاوردی جز افزایش مطالبات معوق و راکد شدن منابع نخواهد داشت. البته این نکته نیز نباید نادیده گرفته شود که مدیریت بازار سرمایه ایران در طول سالیان طولانی که از عمر این بازار می‌گذرد نتوانسته‌اند بازاری عمیق با ابزارهای مؤثر تأمین مالی ایجاد کند و کار را به‌جایی رسانده‌ که بخش اعظم بار تأمین مالی در اقتصاد ایران بر دوش بانک‌ها سنگینی می‌کند. شاید بهتر بود رئیس‌کل بانک مرکزی به‌جای توصیه به بانک‌ها برای اولویت دهی به تأمین سرمایه بنگاه‌های اقتصادی در سال رونق تولید، راه و چاه را به مدیران بازار سرمایه نشان می‌داد تا با همکاری کارشناسان بانک مرکزی یک‌بار برای همیشه دروازه‌های بورس را برای ورود بنگاه‌های اقتصادی باز کنند و با اصلاح ساختار موجود، امکان تأمین سرمایه در گردش و سرمایه موردنیاز توسعه را برای بنگاه‌های اقتصادی فراهم آورند. حقیقت این است که ظرفیت بازار سرمایه در ایران کاملاً مغفول مانده و حتی برخی شرکت‌های بورس نیز برای تأمین سرمایه در گردش خود دست به دامان بانک‌ها می‌شوند و جزو بدهکاران کلان بانکی محسوب می‌شوند درحالی‌که با کارآمد کردن ساختار بورس، می‌توان این بازار را مانند اقتصادهای پیشرفته به محل اصلی تأمین سرمایه موردنیاز تولید و صنعت تبدیل کرد.