ابهام در آمار تفکیکی شهدای جنگ تحمیلی

بنیاد شهید و امور ایثارگران به‌عنوان یک نهاد عمومی غیردولتی ازجمله ارگان‌های موظف به ارائه شفاف اطلاعات در چارچوب قانون انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات است. تا قبل از اجرای قانون آزادی اطلاعات نام این سازمان نیز در زمره نهادهای بسیار بوروکراتیک و پرپیچ و خم اطلاعاتی شناخته می‌شد؛ رفت‌وآمد مکرر خانواده‌های شهدا و جانبازان پشت درهای بنیاد سوژه گزارش بسیاری از مطبوعات و فیلم‌های سینمایی بود و «سردرگمی اطلاعاتی» مشکل اصلی در مراجعه به چنین سازمان‌هایی بود. براساس قانون انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات، اطلاعات غیرشخصی نظیر ضوابط و آیین‌نامه‌ها، آمار و ارقام ملی و رسمی و اسناد و مکاتبات اداری این سازمان نیز باید «در حداقل زمان ممکن و بدون تبعیض در دسترس مردم» قرار گیرد. نگاهی به گزارش‌های اخیر منتشر شده از عملکرد بنیاد شهید در اجرای قانون انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات حکایت از نقاط ضعف متعدد آن دارد. درحالی‌که هر سال و گاهی گوشه‌ای از اسناد و خاطرات جنگ تحمیلی خبرساز می‌شوند و موافقان و مخالفان مدیریت جنگ 8ساله را رو در روی یکدیگر قرار می‌دهد، بنیاد شهید نقش‌آفرینی فعالی در این زمینه ندارد. نه گزارش مستند و مستدلی درباره آمار شهدای جنگ تحمیلی به تفکیک عملیات‌ها و تاریخ برگزاری آنها منتشر و نه پاسخی به شبهات مطرح شده درباره مفقودان این جنگ داده می‌شود. این در حالی است که 30سال از پایان جنگ تحمیلی می‌گذرد و علی‌القاعده تاکنون می‌بایست بانک اطلاعاتی کاملی از شهدای جنگ تحمیلی ارائه می‌شد. این کار نه‌تنها صورت نگرفته بلکه آمار شهدای مدافع حرم در طول حدود 5سال حضور نیروهای ایرانی در سوریه و عراق نیز به آن اضافه شده است و اطلاعات مربوط به شهدا و مفقودان احتمالی این جنگ‌ها در هیچ‌کدام از سایت‌های اصلی و سایت‌های مرتبط با بنیاد قرار نگرفته‌اند. آمار شهدای انقلاب اسلامی نیز که جای خود دارد و به گمنامی همان گلزار شهدای انقلاب اسلامی در بهشت‌زهرای تهران است.

دی‌ماه امسال در سالگرد عملیات کربلای4 وقتی محسن رضایی فرمانده دوران جنگ از این عملیات به‌عنوان عملیات فریب نام برد، کمتر سند و مدرکی درباره شهدا و مفقودان پرشمار این عملیات وجود داشت. او می‌گفت تعداد کل شهدای این عملیات 950نفر بوده و گزارش‌های پراکنده در تقابل با این سخنان رضایی از آمار مفقودان 3 تا 4هزار نفری این عملیات می‌‌گفتند. مستند اصلی سخنان منتقدان نیز همان پیکرهای غواصان دست‌بسته بود که سال‌ها بعد تفحص و از عراق به ایران بازگردانده شدند. روزنامه‌نگاران و فعالان رسانه‌ای زیادی پس از این اتفاقات از بنیاد شهید خواستار ارائه فهرست کامل شهدای این عملیات شدند، اما پاسخی دریافت نکردند. جعفر شیرعلی‌نیا، پژوهشگر تاریخ جنگ و نویسنده کتاب زندگی و زمانه آیت‌الله اکبر هاشمی‌رفسنجانی ازجمله چهره‌هایی است که پس از ماجراهای اخیر، از طریق «سامانه انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات» از بنیاد شهید درخواست می‌کند آمار شهدای 3ماه آخر سال٦٥ و آمار شهدای بهمن‌ماه سال61 را در اختیارش قرار دهند، چراکه به گفته او «با این آمارها می‌توان با تقریب خوبی تعداد شهدای عملیات‌های کربلای ٤ و ٥ و عملیات والفجر مقدماتی را به‌دست آورد.» هر دوی این عملیات‌ها جزو عملیات‌های لو رفته معروف بودند و آمار و ارقام مربوط به آن می‌تواند گره‌گشای بسیاری از مسائل مرتبط با جنگ باشد. در جواب شیرعلی‌نیا می‌آید «درخواست شما مورد بررسی قرار گرفت که بدینوسیله تعداد شهدای معزز 226500نفر اعلام می‌گردد و ارائه آمار به تفکیک روز،‌ ماه و سال به‌دلیل انجام امور تحقیقی هم‌اکنون میسر نیست. با تشکر.»

او در کانال تلگرامی خود با انتقاد از چنین پاسخی است که می‌نویسد:«عزیزان بنیاد شهید سؤالی را که نپرسیده بودم درباره تعداد شهدا (که مشخص نیست کل شهداست یا تنها شهدای جنگ) جواب داده‌اند اما درباره سؤال‌هایی که پرسیده‌ام باید منتظر به سرانجام رسیدن امور تحقیقاتی باشیم! هر چند 3 دهه از پایان جنگ گذشته است. به امید آن روز که این تحقیقات عزیزان به پایان برسد و آمارهای اولیه و ابتدایی قابل‌دسترسی باشد و این سامانه نیز توانایی فراهم کردن امکان دسترسی آزاد به اطلاعات را داشته باشد.»