چرخ‌ زندگی در کِردآباد

آیدا شاکر/ همدان - خبرنگار
این روزها  نشانه‌های بی‌رمق شدن اقتصاد کشور را هرجایی می‌توان یافت. از میوه‌فروشی محله تا فروشگاه‌های بزرگ. هیچ کسب و کاری نیست که از تورم در امان مانده باشد. در این شرایط اما روستای کوچکی از توابع بخش مرکزی شهرستان کبودرآهنگ در استان همدان به یاری و همت ساکنان سخت‌کوش توانسته در گیرودار مشکلات اقتصادی، چرخ‌های اقتصاد خود را با چرخ‌های خیاطی بچرخاند. همین موجب شده است روستای «کِردآباد» تبدیل به روستای نمونه اقتصاد مقاومتی شود و بسیاری از جوانانش را که روزگاری برای یافتن شغل به تهران و سایر استان‌های کشور مهاجرت کرده بودند، به روستا و خانه خود بازگرداند.

جایگاه ویژه در جهان
به روستا که می‌رسیم، مدرسه‌ها تعطیل شده است. هیاهوی محصلان، آمیخته با آهنگ چرخ‌های خیاطی که از در و پنجره‌های نیمه‌باز به گوش می‌رسد، شور و حالی وصف‌نشدنی به فضا بخشیده است. از محصلان روستا که از مدرسه به خانه می‌روند، می‌پرسم چرا از هر خانه‌ای نوای چرخ خیاطی به گوش می‌رسد؟ یکی از آنها می‌گوید: «سال‌هاست همه ما اینجا خیاطی می‌کنیم و تریکودوزی داریم. خانواده ما پارچه و سایر مواد را از تریکوبافی‌هایی که در همین روستا فعالند، می‌گیرند و می‌دوزند و تحویل می‌دهند. ما هم در این کار کمک می‌کنیم. مخصوصا روزهای تعطیل و تابستان‌ها.»

با راهنمایی یکی از اهالی به یکی از کارگاه‌های روستا سر می‌زنیم؛ خانه‌ای مسکونی که یکی از اتاق‌هایش کارگاه دوخت لباس است. صاحب این کارگاه به همراه همسر، پدر، مادر و خواهرانش به این حرفه مشغول است. او صحبت‌هایش را درباره حرفه اهالی روستا با طنزی شروع می‌کند که در میان اهالی مصطلح شده است: « چینی‌ها در‌به‌در دنبال روستای ما هستند تا رقیب کاری‌شان را، که کسب و کارشان را تهدید می‌کند، بشناسند!»

وی با اشاره به کسب و کار خانوادگی خود بیان می‌کند: «این کار موجب شده است اهالی خانه ساعت‌های بیشتری در کنار هم باشند و علاوه بر این، فرزندان خانه کاری بیاموزند تا در آینده به این حرفه مشغول شوند و چرخ اقتصاد روستا همواره بچرخد.»

یکی از اهالی مسن‌تر روستا خاطره‌هایی را بازگو می‌کند: «از این‌که زنده مانده‌ام و این روزها را در روستایمان می‌ببینم، خوشحالم. زمانی روستا به دلیل خشکسالی خلوت شده بود و ساکنان به تهران رفته بودند، اما حرفه خیاطی زندگی را به روستایمان برگرداند.»

قدیری یکی دیگر از اهالی روستا و صاحب یک کارگاه دوزندگی است. او اظهار می‌کند: «خوشحالیم که روستا رونق گرفته است و امیدواریم با همت اهالی و حمایت مسئولان تولید خود را بیش از پیش به سراسر کشور عرضه کنیم. روستای ما را روزگاری سیل ویران و کمبود منابع آبی ساکنانش را وادار به مهاجرت کرد، اما حالا به لطف خداوند و همیاری و همت اهالی توانسته‌‌ایم تبدیل به روستای نمونه اقتصاد مقاومتی شویم.»

 مسیری که کردآباد پشت سرگذاشت
مهدی حمیدی راسخ، دهیار روستای کردآباد، تبدیل شدن این روستا را به روستای نمونه اقتصاد مقاومتی مرهون همت و پشتکار اهالی روستا می‌داند. او درباره پیشینه روستای کردآباد می‌گوید: «روستای ما از توابع بخش مرکزی شهرستان کبودرآهنگ و در 10 کیلومتری این شهرستان است. این روستا با سیل عظیمی که سال 67 در شهرستان آمد، کاملا تخریب شد. پس از آن بنیاد مسکن همه خانه‌های روستا را نوسازی کرد و به همین دلیل روستای ما بافت جدید پیدا کرد.»

حمیدی‌ راسخ به خشکسالی‌های دهه 60 خورشیدی اشاره می‌کند و می‌افزاید: «از اوایل دهه 60 روستای ما چون اغلب روستاهای این منطقه دچار خشکسالی شد. حتی آب آشامیدنی هم به سختی در دسترس بود. به همین دلیل اغلب ساکنان روستا که دیگر قادر به کشاورزی نبودند، برای امرار معاش و کسب و کار به حومه تهران مهاجرت کردند و اغلب در ورامین و رباط‌کریم و برخی هم در بازار مولوی تهران به خیاطی مشغول شدند. طی سال‌های دهه 70 مهاجرت اکثر اهالی روستا به تهران و حومه موجب شد رشد جمعیت در روستا نرخ منفی پیدا کند. اغلب افرادی که در روستا ماندند هم فرزندان و جوانان خود را برای شاگردی به تهران می‌فرستادند.»

دهیار روستای کردآباد به اولین اشخاصی اشاره می‌کند که به روستای خود بازگشتند و حرفه خیاطی را به دیار خود آوردند. او تصریح می‌کند: «اوایل دهه 80 خورشیدی حدود سال‌های 82 و 83 چند نفر از افرادی که در تهران خیاطی را آموخته بودند به روستا بازگشتند تا این حرفه را در روستای خود ادامه دهند. محرم‌علی محبی، علی نعیمی و نعمت‌الله قاسمی از اولین اشخاصی بودند که به روستا بازگشتند و کار خیاطی را آغاز کردند.»

یکی از اولین اشخاصی که از تهران به روستای خود بازگشته، از نگرانی‌هایی می‌گوید که در روزهای نخست داشته است: « از بازگشت به روستا نگران بودم و می‌ترسیدم بازهم دچار مشکلات مالی شویم، اما حالا از این تصمیم خوشحالم. وضع اقتصادی‌مان بهتر شده است و از طرفی در کنار خانواده هستیم.»

 خوشه صنعتی کردآباد
دهیار روستای کردآباد هم درباره مشکلاتی که این افراد در ابتدای کار با آن مواجه بودند، می‌گوید: «اوایل چون در روستا امکانات کافی برای این حرفه وجود نداشت، افراد با مشکلات زیادی از جمله تهیه نخ و سوزن چرخ خیاطی، پارچه و مانند اینها روبه‌رو بودند. با گذشت زمان و به همت اهالی روستا، از زن و مرد، که اندک اندک به این حرفه رو می‌آوردند، مشکلات کمتر شدند. این روند آن‌قدر ادامه یافت که در اوایل دهه 90 اغلب اهالی روستا به این حرفه مشغول شدند و در سال 93 با کمک شرکت شهرک‌های صنعتی، روستای کردآباد تبدیل به خوشه صنعتی شد. همچنین در همان سال به یاری نماینده‌های مجلس، فرماندار و بخشدار کبودرآهنگ، بانک کارآفرینی امید به حدود 40 واحد صنعتی ما وام‌های با سود 4 درصد داد که به رونق کار اهالی روستا کمک بسیاری کرد.»

حمیدی راسخ با بیان این‌که در روستا 300 کارگاه تولیدی وجود دارد که 200 کارگاه تولیدی خیاطی هستند، می‌افزاید: «20 کارگاه بافندگی، 20 کارگاه چاپ و 20 کارگاه مربوط به بسته‌بندی فعال هستند و به همین دلیل این روستا به عنوان یک خوشه صنعتی تبدیل به مجموعه کاملی برای تولید پوشاک تریکو شده است. در روزهایی که کشور در شرایط اقتصادی دشواری به سر می‌برد این افراد، هرچند کمی دشوارتر نسبت به گذشته، اما همچنان به کار مشغولند و چرخ اقتصاد در گردش است.»

وی با بیان این‌که حدود 90 درصد جمعیت 2500 نفری روستا به حرفه خیاطی مشغولند، ادامه می‌دهد: «اگر شخصی از اهالی روستا هم بیکار باشد به این دلیل است که به کار در این صنف تمایل نداشته. حدود 10 درصد اهالی روستا هم مانند گذشته به کار کشاورزی و دامپروری مشغولند. در روستا کارگاه‌های بافندگی، چاپ و بسته‌بندی هم داریم که به شکل کارگاهی و حرفه‌ای مشغول به کارند. همچنین 3 خودرو پارچه و نخ را از روستا به بازار مولوی تهران و نزد بنکداران کردآبادی می‌برد. حدود 220 مغازه کردآبادی در آنجا داریم که در بخش فروش ما را حمایت می‌کنند. پوشاک تولید شده در روستای ما به همه استان‌های کشور می‌رود. برای مثال مشتریانی از مشهد، کرمانشاه، ایلام و استان‌های دیگر داریم که به طور مستقیم و غیرمستقیم از بنکداران ما پوشاک را خریداری می‌کنند.»

دهیار روستا البته از موانعی هم می‌گوید که روستاییان پس از اوج گرفتن رکود اقتصادی کشور با آن رو به‌رو بوده‌اند: «نوسان بازار، رکود و گرانی به کار ما هم رسیده است. به عنوان مثال نخی را که تا پیش از این 13 هزار تومان خریداری می‌شد 40 یا 50 هزار تومان تهیه می‌کنیم. با این حال همه کار می‌کنند.»

صادرات به خارج از کشور
حمیدی راسخ در ادامه در زمینه میزان تولید روستا با برآوردی تقریبی عنوان می‌کند: «هر کارگاه هفتگی تسویه می‌کند و تولید خود را ارائه می‌دهد. به طور تقریبی هر کارگاه در هر هفته هزار تا 1500 لباس تریکو می‌دوزد.»

وی با اشاره به بازار خارجی محصولات در میان کشورهای همسایه تصریح می‌کند: « پوشاک تولیدی خود را از طریق مغازه‌داران کردآبادی که در تهران حضور دارند به کشورهای عراق، ارمنستان و آذربایجان صادر کرده‌ایم. تخصص تولیدی‌های ما پوشاک تریکو است که نرخ بالایی ندارند و به همین خاطر در همه جا خواهان دارند. همچنین به کمک شرکت شهرک‌های صنعتی چند بار در نمایشگاه‌های خارجی در اربیل و بغداد کشور عراق و نمایشگاه‌های داخلی در مشهد و کرمانشاه شرکت کرده‌ایم تا تولید خود را به بازار آنها معرفی کنیم.»

خواسته روستاییان
روستاییان از مسئولان دولتی خواسته‌هایی هم دارند که دهیار روستا با اشاره به آنها می‌گوید: «یکی از مهم‌ترین امکاناتی که روستای ما به عنوان یک خوشه صنعتی نیازمند آن است، 4 بانده شدن جاده روستاست که به حمل ‌و ‌نقل آسان‌تر، سریع‌تر و امن‌تر کمک شایانی می‌کند. علاوه بر این در روستای خود نیازمند یک ایستگاه آتش‌نشانی، یک پاسگاه پلیس و یک شعبه از بانک دولتی هستیم تا روستاییان راحت‌تر به کار مشغول شوند. البته مسئولان قول رسیدگی داده‌اند و به‌تازگی نیز درمانگاه روستا با یک پزشک آغاز به کار کرده است اما وجود این امکانات برای روستای ما ضروری است و امیدواریم به‌زودی برای رفع کاستی‌ها قدم‌هایی برداشته شود.»حمیدی‌راسخ درباره بیمه و مالیات تولیدی‌ها هم اظهار می‌کند: «متاسفانه صنف ما جزو اصنافی است که معافیت کامل از مالیات ندارند. برای پیگیری این موضوع حتی به استانداری هم مراجعه کردم، اما بر اساس قوانین، واحدهای ما موظف به پرداخت مالیاتند و در صورت پر شدن به موقع اظهارنامه مالیاتی مشکلی به وجود نمی‌آید. همچنین واحدها و اهالی روستا بیمه تامین اجتماعی، عشایری و روستایی و موارد دیگر را دارند، اما هنوز بیمه آن‌گونه که شایسته است در میان اهالی فراگیر نشده.»

صدای آواز چرخ‌های خیاطی
دهیار از هر آنچه فکر می‌کند باید درباره روستا بگوید، می‌گوید. اهالی هم گفته‌های او را تایید می‌کنند. حالا غروب شده است و چراغ‌ خانه‌های روستا یکی‌یکی روشن می‌شوند. چرخ‌های خیاطی اما خستگی‌ناپذیرند. صدایشان هنوز هم در کوچه‌های روستا می‌پیچد. اهالی روستا ثابت کرده‌اند با پشتکار و همت می‌توان حتی در دشوارترین شرایط چرخ‌ کسب و کار را چرخاند.


دهیار روستای کردآباد: در روستا 300 کارگاه تولیدی وجود دارد که 200 کارگاه تولیدی خیاطی هستند. به همین دلیل کرد آباد به عنوان یک خوشه صنعتی تبدیل به مجموعه کاملی برای تولید پوشاک تریکو شده است


اوایل دهه 80 چند نفر از افرادی که در تهران خیاطی را آموخته بودند به روستا بازگشتند تا این حرفه را در روستای خود ادامه دهند. محرم‌علی محبی، علی نعیمی و نعمت‌الله قاسمی از اولین اشخاصی بودند که به روستا بازگشتند

   یک نمونه موفق از کسب و کار خرد
محسن افروخته، مدیر صندوق کارآفرینی امید همدان، که با ارائه وام به روستاییان کردآبادی به رونق کار آنها کمک کرده است، تسهیلات قرض‌الحسنه را راهی برای کاهش ریسک حاصل از فعالیت اقتصادی و قیمت تمام شده محصولات می‌داند و می‌گوید: «امروز باید از کسب و کارهای خرد حمایت شود تا بتوانیم اشتغال ایجاد کنیم. مجموعه فعالیت‌های خرد و کوچک دارای چند مزیت است که در شرایط فعلی کشور بسیار جوابگو هستند. نخستین مزیت زودبازده بودن این گونه فعالیت‌هاست که هر تولیدکننده به راحتی از نتیجه کار خود آگاه می‌شود. مزیت دیگر تعداد زیاد شغل است که این نوع کسب و کارها با منابع محدود نسبت به سایر مشاغل می‌توانند ایجاد کنند.»

وی معتقد است:  در فعالیت‌های عمده و بزرگ‌تر اغلب به زیرساخت‌های کلانی نیاز است، اما مشاغل خرد و کوچک با منابع محدود و زیرساخت‌‌های موجود قابل راه‌اندازی هستند.
به گفته افروخته، روستای کردآباد یکی از نمونه‌های موفق در راه‌اندازی کسب ‌و کار کوچک و زودبازده است که در درجه نخست با پشتکار اهالی و در ضمن با حمایت همه دستگاه‌ها، مسئولان استانی و صندوق کارآفرینی امید رونق یافته است.