زنان در نیاوران

علی بختیاری 



1373– درآذرماه 1373مقارن با میلاد حضرت فاطمه زهرا(س) و هفته گرامیداشت مقام زن، در فرهنگسرای‌ نیاوران نخستین دوره نمایشگاه «تجلی احساس» برگزار شد. نمایشگاه‌های دوره‌ای تجلی احساس با تمرکز بر ارائه آثار زنان نقاش در این سال با 232 شرکت‌کننده برگزار شد.‌ در بهمن‌ماه همین سال نمایشگاهی با عنوان «مروری بر آثار بهجت صدر» نقاش مدرنیست ایرانی نیز در فرهنگسرای نیاوران برگزار شد.



ناتوانی
حسن حسینی



...«روز شیطان» چون 2فیلم دیگر آقای افخمی دقیقا یک فیلمفارسی معاصر و شیک است. می‌بینیم که انتخاب لوکیشن‌هایی چون پاریس، استانبول و آپارتمان‌های لوکس شمال شهر دقیقا همان کارکردی را دارند که ماشین کادیلاک و ظواهر زندگی شخصیت اصلی در عروس داشت؛ یعنی بزک کردن فیلم، لوکس نمایاندن آن و از این طریق تحمیق تماشاچی و پنهان ساختن عیوب فاحش اثر. در نتیجه در اینجا هم اساس کار آقای افخمی چون دیگر فیلم‌هایش بر عوام‌‌گرایی استوار است. مسلما آقای افخمی با فرنگی‌نمایی نمی‌توانند یک «فیلم فرنگی» بسازند. به‌عنوان مثال برخلاف ادعایشان کجای فیلم ایشان فیلم نوآر است؟ می‌دانیم که یک فیلم نوآر با 2 ویژگی مشخص می‌شود: 1- سبک بصری و2- طرح داستانی و نحوه شخصیت‌پردازی. در مورد نخست بهتر است که اصلا وارد بحث نشویم. و در مورد دوم، کدام ویژگی شخصیت‌های فیلم آقای افخمی همانند خصایص شخصیت‌های فیلم نوآر است؟ آیا تنها اشاره چندثانیه‌ای یکی از شخصیت‌ها به درگذشتن میرمحمود در گذشته و تنهایی فعلی او، این شخصیت را به شخصیت‌های تنها و بی‌پناه فیلم نوآر و تلخی و سیاهی نهفته در این سینما پیوند می‌زند؟

نکته دیگر در این زمینه تأسی‌جستن آقای افخمی از شیوه کار جان لندیس- فیلمساز معاصر آمریکایی- در استفاده از چهره‌های پشت دوربین، جلوی آن ‌است. می‌توانیم اشاره کنیم به حضور کوتاه نعمت حقیقی، ایرج رامین‌فر، فریدون ژورک و... و البته خود آقای افخمی در نقش یک راننده تاکسی، با آن جمله و لحن لمپنی درباره «فیل‌برداری»! (که درباره روز شیطان پر بیراه هم نیست).

در یک نگاه کلی به‌نظر نمی‌رسد سینمای جاسوسی ایران از «هاشم‌خان» و «الماس 33» تا روز شیطان گامی به‌جلو برداشته باشد.

بخشی از نقد منتشر شده  در صفحه 43 مجله نقد سینما ، شماره چهارم 

کمال و دیگر هیچ 
ع. عزیز‌منش 



در میان همه مجموعه‌های تلویزیونی که زوج برنامه‌ساز بیژن بیرنگ و مهران رسام ساخته‌اند، «همسران» اهمیت دو‌گانه‌ایی دارد؛ اول اینکه نخستین مجموعه استودیویی بعد از انقلاب است که توانست شخصیت‌های خود را به‌عنوان الگو‌های رفتاری به تماشاگران معرفی کند. 

زوج مهرانه مهین‌ترابی- فردوس کاویانی با هدایت مناسب توانستند این موفقیت بزرگ را برای خود در کارنامه هنری خویش رقم بزنند که مردم آنها را با اسم شخصیت‌های سریال بشناسند؛ آنها مهین و کمال بودند. زوج الهام پاوه‌نژاد و فرهاد جم گرچه به اندازه این دو موفق نبودند، اما توانستند در بسیاری از داستان‌ها با کمک متن‌های مناسب جای خود را در این بازی حفظ کنند. دومین ویژگی ممتاز همسران ثبت استانداردی برای ساخت اینگونه سریال‌ها و مجموعه‌ها برای دیگر برنامه‌سازان بود. سطح فنی و هنری این مجموعه باعث شد که برنامه‌های مشابه از منظر کارگردانی و تأثیر روی مخاطب، نمونه‌‌‌ای همزمان برای الگو‌‌برداری داشته باشند؛گرچه جز رسام و بیرنگ کس دیگری در این کار موفق نشد. آنها روی دست خود بلند شدند و سریال «خانه سبز» را ساختند.