مخالفانی از نسل بازار

مریم سمائی


کمتر از یک دهه از فعالیت استارتاپ‌ها در ایران می‌گذرد اما در همین مدت کوتاه این کسب‌وکارهای نوپا توانسته‌اند گوی سبقت را از سنتی‌ها بگیرند و چهارچوب‌شکنان توانمندی در حوزه فعالیتی خود باشند. بسیاری از صنوف، حضور استارتاپ‌ها را نوعی برهم‌زننده قوانین کاری می‌دانند و معتقدند که این کسب و کارها اعتماد مردم و فضای امن موجود در بازار را خدشه‌دار می‌کنند. بدبینی کسب و کارهای سنتی نسبت به استارتاپ‌ها، بوروکراسی پیچیده اداری، رعایت نکردن حق کپی‌رایت و بی‌اعتمادی و نگاه سنتی مسئولان نسبت به استارتاپ‌ها از مهم‌ترین چالش‌هایی است که این نوع از کسب و کارها با آن روبه‌رو هستند و باید برای ادامه روند فعالیت خود به‌دنبال راهکاری جدید باشند. از سوی دیگر قوانین در استارتاپ‌ها چندان دشوار و سخت نیست و انعطاف‌پذیر است حتی این امکان وجود دارد که با نقش گرفتن یک ایده جدید یا برحسب تجربه  فردی و گروهی، قوانین به‌طور کامل تغییر کند. این همان نکته‌ای است که بسیاری از صنوف به آن معترضند و استارتاپ‌ها را موجب نا‌امنی بازار می‌دانند.

اخلاق حرفه‌ای داشته باش 

مصطفی قلی خسروی- رئیس اتحادیه مشاوران املاک استان تهران- در این‌باره به همشهری می‌گوید: ما مخالف تکنولوژی و حضور استارتاپ‌ها در جامعه نیستیم اما خطرات آنها را گوشزد می‌کنیم. هم‌اکنون دوران مقابله با اپلیکیشن‌ها گذشته و دیگر نمی‌توان کسی را از بهره‌گیری از این اپلیکیشن‌ها منع کرد. ما هم قرار نیست دیوار را خراب کنیم یا شیپور را بشکنیم و به مقابله با آنها بپردازیم؛ فقط این استارتاپ‌ها باید اخلاق حرفه‌ای را رعایت کنند و مراقب امنیت جامعه و حفظ اعتماد مردم باشند.

او با اشاره به اپلیکیشن شیپور و هماهنگ شدنش با دفاتر مشاوره املاک می‌گوید: استارتاپ‌ها باید با مشاوران املاک ارتباط برقرار کنند و با یکدیگر هماهنگ شوند. هم‌اکنون اپلیکیشن شیپور این کار را انجام داده و خوشبختانه کارها خوب پیش می‌رود. اتحادیه ما با اصل ماجرا هیچ مشکلی ندارد؛ فقط درصدد است که امنیت اجتماعی و معاملات حفظ شود.
خسروی اشاره‌ای هم به مشکلات به‌وجود آمده در حوزه املاک می‌کند؛ وقتی فردی ملکی را در اپلیکیشن دیوار می‌بیند و می‌پسندد باید به دفتر مشاوره املاک رفته و آن را معامله کند. کارشناس مشاوره املاک هم باید ملک را ببیند و تأیید کند اما در اینجا فرد خریدار حاضر به دادن کمیسیون نیست و می‌گوید من این ملک را از دیوار پیدا کرده‌ام؛ اینجاست که مشکل ایجاد می‌شود. البته در شورای حل اختلاف حق را به دفتر مشاوره املاک می‌دهند اما به هر حال این امر، فضا را متشنج می‌کند و اعتماد مردم را از بین می‌برد و ما نمی‌خواهیم این اتفاق بیفتد.

خسروی در ادامه می‌گوید: ما با فعالیت استارتاپ‌ها مخالفتی نداریم و سنگ‌اندازی هم نمی‌کنیم اما معتقدیم که این اپلیکیشن‌ها باید زیرنظر اتحادیه باشند تا قانون نظام صنفی رعایت شود و اختلافی به‌وجود نیاید. هم‌اکنون بیش از 120هزار دفتر مشاوره املاک در کشور و 12هزار دفتر در تهران مشغول به‌کار هستند که نمی‌خواهیم خللی در کارشان ایجاد شود. از سوی دیگر نمی‌خواهیم با اپلیکیشن‌ها هم مقابله کنیم و معتقدیم که باید با یکدیگر به یک تعامل برسیم.

مشکل بهداشتی در شست‌وشوی اینترنتی

ابوالفضل رجب‌زاده -رئیس اتحادیه خشکشویی و لباسشویی تهران - نگاه تندتری به حضور استارتاپ‌ها و فعالیت آنها در جامعه دارد. او به همشهری می‌گوید: فعالیت اپلیکیشنی که در صنف ما ایجاد شده با فعالیت اپلیکیشن‌های دیگر متفاوت است. کار ما در حوزه بهداشت جامعه است. ما امانتی را از فردی دریافت می‌کنیم، خدماتی روی آن انجام می‌دهیم و دوباره آن را بازمی‌گردانیم اما 99درصد اپلیکیشن‌هایی که در حوزه فعالیت ما فعالیت می‌کنند هیچ خدماتی روی لباس انجام نمی‌دهند و مثل یک پیک عمل می‌کنند. به‌طور مشخص، معلوم نیست که این اپلیکیشن لباس را کجا می‌برد و به چه شکلی نظافت می‌کند. اگر بخواهند به خشکشویی‌های معتبر ببرند توجیه اقتصادی برایشان ندارد بنابراین امانات مردم را به کارگاه‌های فاقد پروانه کسب و تأیید نشده می‌فرستند یا در خشکشویی‌های درجه پایین محصول را آبشویی می‌کنند؛ بنابراین صد‌در‌صد کارشان از نظر بهداشتی مشکل دارد. مردم میکروسکوپ ندارند که ببینند چقدر لباس‌ها تمیز شده‌اند حتی ممکن است به همراه امانت مردم ملحفه‌ها و پتوهای بیمارستانی هم شسته شود.
او با بیان اینکه استارتاپ‌هایی که در زمینه خشک‌شویی آنلاین فعالیت می‌کنند سرمایه آنچنانی ندارند می‌گوید: وقتی سرمایه وجود ندارد مجبورند با خشکشویی‌های درجه چند کار کنند. آنها نرخ‌هایی را از مشتری دریافت می‌کنند که نرخ واقعی خدمات است اما برای اینکه هزینه‌های رفت‌وآمد را هم تامین کنند با کمترین نرخ خدمات خشکشویی را انجام می‌دهند اما بالاترین نرخی را که می‌شود از مردم گرفت را می‌گیرند.

فعالیت اپلیکیشن‌ها مردود است

رجب‌زاده که دل پری از استارتاپ‌های خشکشویی دارد در ادامه می‌گوید: وقتی لباسی بر اثر خدمات خشکشویی خراب شود واحدهای ما متعهد به جبران خسارت هستند اما این اپلیکیشن‌ها این خسارات را قبول ندارند. در اینجا اتحادیه هم قبول نمی‌کند چون اساسا فعالیت این اپلیکیشن‌ها را قبول ندارد و آنها را تأیید نمی‌کند. این استارتاپ‌ها هیچ‌گونه مالیاتی هم پرداخت نمی‌کنند و از آن فراری‌اند.

او ضمن گلایه از مسئولان بابت بی‌توجهی به بحث امنیت جامعه اظهار می‌کند: وقتی یک فرد ناشناس بدون اینکه تأیید صلاحیت شده باشد جلوی خانه مشتری می‌رود و امانت او را دریافت می‌کند از کجا معلوم است که مشکلی برای این مشتری ایجاد نکند؟ اگر تعرضی در این زمینه صورت بگیرد چه‌کسی پاسخگو خواهد بود؟ او معتقد است که تنها واحد‌های صنفی که از اتحادیه رسمی این حوزه پروانه کسب دریافت‌ کرده‌اند امکان راه‌اندازی اپلیکیشن خشکشویی را دارند؛ بنابراین اپلیکیشن‌های موجود در بازار باید زیرنظر اتحادیه و با شرایطی که ما تعیین می‌کنیم فعالیت خود را ادامه دهند.

رجب‌زاده می‌گوید: صنف خشکشویی حدود 70سال است که فعالیت می‌کند اما این استارتاپ‌ها با دلال بازی فعالیت آن را زیر‌سؤال می‌برند. ما از آنها خواسته‌ایم که کارگاهی را معرفی کنند تا به آنها پروانه کسب بدهیم اما آنها این کار را نمی‌کنند؛ چرا که سرمایه‌ای برای خرید ماشین‌های خشکشویی ندارند و در کارگاه‌های فاقد پروانه، امانات مردم را می‌شویند.

او اضافه می‌کند: هم‌اکنون برخی از واحدهای ما که دارای پروانه کسب هستند اقدام به راه‌اندازی اپلیکیشن کرده‌اند، ما از آنها حمایت هم می‌کنیم؛ چرا که کارشان مشخص است. اما این استارتاپ‌ها فقط دلالی انجام می‌دهند و تا تعیین تکلیف نشوند ما تأییدشان نمی‌کنیم و از مردم می‌خواهیم که امانات خود را به آنها ندهند.

رجب‌زاده به موضوع تخلفات هم اشاره‌ای می‌کند و می‌گوید: هم‌اکنون در شهر تهران حدود یک‌هزار واحد خشکشویی در حال فعالیت است که درصورت تأیید کوچک‌ترین تخلف با آنها برخورد می‌شود اما اگر این اپلیکیشن‌ها تخلفی داشته باشند چه‌کسی جوابگو خواهد بود و چه‌کسی روی کار آنها نظارت خواهد داشت؟

**  هم‌اکنون برخی از واحدهای ما که دارای پروانه کسب هستند اقدام به راه‌اندازی اپلیکیشن کرده‌اند، ما از آنها حمایت هم می‌کنیم؛ چرا که کارشان مشخص است. اما این استارتاپ‌ها فقط دلالی انجام می‌دهند و تا تعیین تکلیف نشوند ما تأییدشان نمی‌کنیم و از مردم می‌خواهیم که امانات خود را به آنها ندهند