تورم؛ بلای جان تولید

لیلا شریف

وقتی کالایی گران می‌شود، ‌در نخستین نظر تنها مشکلات مصرف‌کنندگان به چشم می‌آید، غافل از اینکه تولیدکنندگان هم مجبورند برای سرپا ماندن با افزایش قیمت‌ها گلاویز ‌شوند. برای فهمیدن اینکه گرانی تا چه حد تولید‌کنندگان را تحت فشار قرار داده است باید به سراغ شاخص بهای تولید‌کننده که نشان از نرخ تورم در بخش تولید دارد، برویم. این شاخص مربوط به هزینه‌های تولید از سوی کارخانه‌ها و تولیدکنندگان است و به ما نشان می‌دهد که یک تولیدکننده برای تولید یک کالا با چقدر افزایش هزینه مواجه شده است. بانک مرکزی برای بررسی شاخص قیمت تولید‌کنندگان، 8 گروه اصلی 1- کشاورزی، جنگلداری، ماهیگیری2- صنعت 3-حمل‌ونقل 4- هتل و رستوران 5- اطلاعات و ارتباطات 6- آموزش7- بهداشت و مددکاری اجتماعی و 8- خدمات عمومی و اجتماعی و گروه اختصاصی خدمات را درنظر گرفته است. براساس آماری که بانک مرکزی منتشر کرده است، ‌سال 90 با 34درصد رشد در شاخص بهای تولید‌کننده، به‌عنوان پرتورم‌ترین سال برای تولیدکنندگان در دهه90 به‌شمار می‌آید و سال‌های 92،  91 و 97 با رشد به‌ترتیب 31، 29 و 21درصدی، سال‌های سختی را برای تولیدکنندگان رقم زده‌اند.

1397

5ماه نخست سال 97 سخت‌ترین سال برای صنعتگران بود؛ چه آنکه در فاصله یک سال شاخص بهای تولید‌کننده در بخش صنعت با رشد 45.2درصدی در مرداد‌ماه نسبت به ‌ماه مشابه سال گذشته همراه شد؛ به‌عبارت دیگر تولید کنندگانی که در بخش صنعت مشغول فعالیت هستند بیشتر از سایر تولیدکنندگان طعم گرانی را چشیدند. کمپوت، گران‌ترین کالای تولیدشده در مرداد سال97 بود؛ چه آنکه شاخص بهای تولید کمپوت میوه تا 80.4 افزایش یافته بود. روغن ترمز با 44.6 و دام و طیور با 56.7درصد رشد در پله‌های بعدی افزایش شاخص بهای تولید برای صنعتگران بودند. با یک حساب و کتاب دقیق می‌توان گفت که شاخص بهای تولید‌کننده در 5ماه اول امسال نسبت به دوره مشابه سال قبل 21.1درصد رشد داشته است. شاخص بهای اقلامی چون صیفی‌جات، بلیت سینما، هزینه کفن و دفن، ‌بلیت مسافرت، دستگاه تراشف خودرو، رادیاتور و... سیر صعودی را طی کرده و اینگونه، زمینه برای افزایش شاخص بهای تولید‌کننده نسبت به اسفند96 فراهم شده است.

1396

از میان آمار و ارقام می‌توان به این واقعیت رسید که سال 96 دوره سختی‌کشیدن برای تولیدکنندگان فعال در حوزه خدمات عمومی و اجتماعی بوده؛ چراکه شاخص بهای این گروه نسبت به سال 95، 12.3درصد رشد داشته و براساس آمار به‌دست‌آمده خدمات آرایشی با رشد 12.6درصدی نقش اصلی را در افزایش شاخص قیمت این گروه از تولیدکنندگان بازی کرده است. سال پیش متوسط شاخص بهای تولید‌کننده نسبت به متوسط سال 95، رشد 10.5درصدی داشت. تورم تولید در اردیبهشت‌ماه 8.5درصد و در اسفند‌ماه هم 12.8درصد شده بود.

1395

فعالیت‌های بیمارستانی با 21درصد رشد، در جایگاه اول افزایش قیمت تولید در سال95 قرار داشت و بعد از آن نوبت به خدمات پزشکی با 14درصد رشد در شاخص قیمت رسید. افزایش شاخص قیمت در این دو مورد موجب شد تا فعالیت‌های تولید‌کنندگان در گروه بهداشت و مددکاری اجتماعی به افزایش 17درصدی برسد و تولیدکنندگان این گروه با بیشترین گرانی در سال 95 دست و پنجه نرم کنند.

1394

متوسط شاخص بهای تولید‌کننده در سال 94 نسبت به سال قبل 4.9درصد بالا رفت. در این سال تولیدکنندگان گروه بهداشت و مددکاری با افزایش 27.8درصدی شاخص بهای تولید‌کننده نسبت به سال قبل، در جایگاه اول افزایش قیمت در تولید روبه‌رو شده بودند.

1393

شاخص بهای تولید‌کننده در سال 93 با رشد 14.8درصدی نسبت به سال 92 همراه بود. شاخص بهای اقلامی مانند بلیت اتوبوس با 25درصد رشد، ‌کرایه تاکسی با 32درصد رشد و حمل‌ونقل زمینی و هوایی به‌ترتیب با 28 و 30درصد رشد در صدر افزایش قیمت‌های سال 94 قرار داشتند و به این شکل بر شاخص بهای تولیدکنندگان گروه حمل‌ونقل و باربری اثر گذاشتند و این گروه از تولیدکنندگان مجبور شدند در آن سال بیشترین هزینه‌ها را برای تولید صرف کنند.

1392

در این سال ماهی جنوب بیشتر از کالاهای دیگر گران شد؛ چه آنکه در بازه زمانی یکساله 65درصد بر قیمتش افزوده شد و بر این اساس شاخص بهای تولیدکنندگان گروه ماهیگیری نسبت به سال قبلش 52درصد رشد داشت. به‌طور کلی افرادی که در سال 92 به‌عنوان تولیدکننده نقش‌آفرینی می‌کردند، با افزایش 31.9درصدی شاخص بهای تولیدکننده نسبت به سال 91، کار خود را پی گرفتند.

1391

29.6درصد، ‌عددی است که میزان رشد شاخص بهای تولیدکننده را در سال 91 نشان می‌دهد. افزایش هزینه‌های تولیدکنندگان گروه ماهیگیری از سال 91 شروع و به سال 92 کشیده شد. متوسط شاخص قیمت برای تولیدکنندگان این گروه به رقم 53.9درصد نسبت به سال قبلش رسید. شاخص بهای قیمت ماهی جنوب در این سال افزایش 53درصدی داشت.

1390

شروع دهه 90، افزایش 34درصدی شاخص بهای تولیدکننده را با خود به همراه آورد و صنعتگران با رشد 54درصدی در شاخص‌های تولیدشان بیش از دیگر تولیدکنندگان با گرانی‌ها گلاویز شدند. برچسب بالاترین شاخص بهای اقلام هم بر آرد گندم با رشد 379.4درصدی نصب شد.