پیمان تازه میان ایران و بلاروس

علیرضا احمدی | روزنامه‌نگار 

صبح چهارشنبه رئیس‌جمهور ایران در مینسک مورد استقبال رسمی همتای بلاروسی خود قرار گرفت تا پس از چیزی حدود 18سال، نخستین رئیس‌جمهور ایران باشد که به این کشور سفر می‌کند؛ سفری که از جنبه‌های سیاسی و اقتصادی دارای اهمیت راهبردی است.
مسعود پزشکیان در این سفر که در صدر یک هیأت عالی‌رتبه سیاسی و اقتصادی انجام شد، در کاخ ریاست‌جمهوری بلاروس مورد استقبال الکساندر لوکاشنکو قرار گرفت و دوطرف علاوه بر امضای 12سند همکاری در حوزه‌های مختلف، پیرامون توسعه همکاری‌ها در بخش‌های مختلف، بحث و تبادل‌نظر کردند.
رایزنی‌های پزشکیان در مینسک درحالی است که آخرین‌بار، 31اردیبهشت‌ماه 1386بود که رئیس دولت نهم به بلاروس رفته بود و دوطرف درباره توسعه مبادلات تجاری و بانکی به توافق‌های مهمی دست یافته بودند. اگرچه تا پیش از سفر روز چهارشنبه، روسای‌جمهور ایران طی 18سال اخیر به بلاروس نرفته بودند، اما در آخرین روزهای اسفندماه 1401‌ تهران میزبان رئیس‌جمهور بلاروس شد.
در جریان آن سفر که در سی‌امین سالگرد روابط 2کشور انجام شد، لوکاشنکو و شهیدرئیسی 7سند همکاری در حوزه‌های مختلف مبادله کردند که آغاز فصل تازه‌ای در مناسبات دوجانبه به‌حساب می‌آمد. در چنین شرایطی می‌توان رایزنی‌های روز چهارشنبه هیأت بلندپایه ایرانی در مینسک را گام راهبردی ویژه‌ای در راستای تعمیق مناسبات دوجانبه به‌حساب آورد؛ همکاری‌هایی که در حوزه‌های متنوع سیاسی و اقتصادی رو به گسترش است.

برنامه‌های سفر 
رایزنی‌های رئیس‌جمهور ایران در مینسک با برنامه‌های متنوعی همراه بود؛ از جمله:
  استقبال رسمی از پزشکیان در کاخ ریاست‌جمهوری بلاروس
  دیدار دوجانبه روسای‌جمهور ایران و بلاروس
  برگزاری آیین امضای اسناد همکاری مشترک
  حضور در نشست هیأت‌های عالی‌رتبه ایران و بلاروس
  برگزاری نشست مطبوعاتی مشترک پزشکیان و لوکاشنکو
  دیدار با مقام‌های بلاروس، ازجمله روسای مجالس سنا و نمایندگان
  حضور در جمع ایرانیان مقیم کشور بلاروس

اسنادی برای توسعه همکاری‌ها
امضای اسناد همکاری در حوزه‌های مختلف، یکی از اصلی‌ترین دستورکارهای سفر رئیس‌جمهور ایران به بلاروس بود که روز چهارشنبه ازسوی مقام‌های عالی 2کشور انجام شد.

اقدام‌ها:
  امضای 12تفاهمنامه و سند همکاری
  امضای بیانیه مشترک ازسوی روسای‌جمهور ایران و بلاروس

حوزه‌ها:
  سیاسی
  حقوق بین‌الملل
  گردشگری
  هنری
  رسانه‌ای
  بهداشت و سلامت
  دارویی
  صنعتی
  محیط‌زیست
  مناطق آزاد، صنعتی و ویژه اقتصادی
  سرمایه‌گذاری

نکات راهبردی یک سفر ویژه
رایزنی‌های رئیس‌جمهور ایران در بلاروس، علاوه‌بر اهمیت خاص آن، دارای نکات و دستاوردهای ویژه‌ای بود که در ادامه به بخشی از آنها اشاره می‌شود:
پیام ویژه از بلاروس: لوکاشنکو در دیدار با پزشکیان گفت: «سلام من را خدمت رهبر انقلاب برسانید.» این پیام رئیس‌جمهور بلاروس بازتاب گسترده‌ای در رسانه‌ها داشت و به یکی از نکات پربازخورد این سفر تبدیل شد. او همچنین تأکید کرد که خاطرات بسیارخوبی از سفر به ایران دارد.
تأکید بر همکاری‌های نظامی: یکی از مهم‌ترین نکات مطرح در رایزنی‌های روسای‌جمهور ایران و بلاروس، تأکید لوکاشنکو بر توسعه مناسبات دفاعی – نظامی دوطرف بود. این جمله رئیس‌جمهور بلاروس در دیدار با پزشکیان، مبنی بر اینکه «خواهان همکاری‌های دفاعی با ایران هستیم»، بازتاب گسترده‌ای در رسانه‌های بین‌المللی داشته‌است؛ این در حالی است که دوطرف در مردادماه 1402تفاهمنامه همکاری دفاعی امضا کرده بودند.
سندی برای همکاری‌های راهبردی: یکی از اصلی‌ترین دستاوردهای این سفر، توافق برای ارتقای سطح همکاری‌های دوطرف بوده‌است. قرار است نقشه راه روابط 2کشور که تا سال 2026اعتبار دارد به سند همکاری‌ها و مشارکت جامع راهبردی ارتقا یابد.
همکاری‌های ضد‌تحریمی: با توجه به اینکه تهران و مینسک با تحریم‌های ظالمانه غربی مواجه هستند، یکی از راهبردی‌ترین حوزه‌های مورد توافق دوطرف، توسعه همکاری‌های مشترک به‌منظور خنثی‌سازی تحریم‌های غربی است.
مناسبات اوراسیایی: همانگونه که رئیس‌جمهور ایران در مینسک تأکید کرد، تقویت همکاری‌های اقتصادی منطقه‌ای، ازجمله در چارچوب ساختارهایی مانند «اتحادیه اقتصادی اوراسیا»، «بریکس» و «پیمان شانگهای» راهبردی مشترک میان ایران و بلاروس به‌حساب می‌آید.
تحکیم پیوندهای سیاسی: موضع حمایتی بلاروس در محکومیت تجاوز رژیم‌صهیونیستی و آمریکا به ایران در مجامع بین‌المللی، فرصت مناسبی برای تقویت پیوندهای دیپلماتیک میان تهران و بلاروس به‌حساب می‌آید؛ راهبردی که از دستورکارهای سفر پزشکیان بود.
توسعه همکاری‌ها در حوزه گردشگری: یکی از مهم‌ترین دستاوردهای این سفر، توافق‌های مشترک درباره تسهیل گردشگری بود. برداشته شدن ویزای بلاروس برای ایرانیان و برقراری پرواز مستقیم میان تهران و مینسک محور رایزنی‌ها دراین بخش بوده‌است.


پزشکیان و لوکاشنکو چه گفتند؟
روسای‌جمهور ایران و بلاروس در جریان نشست مطبوعاتی مشترک و همچنین در نشست هیأت‌های عالی‌رتبه 2کشور، به بیان نکات مهمی درباره مناسبات دوجانبه پرداختند که مهم‌ترین محورهای آن را در ادامه می‌خوانید:

لوکاشنکو
  مینسک و تهران آمادگی دارند در حوزه‌های گسترده‌ای ازجمله همکاری‌های فنی - نظامی شریک هم باشند.
  در شرایط آشفتگی ژئوپلیتیکی، مینسک و تهران گام‌های سنجیده و پیوسته‌ای برای توسعه همکاری‌ها برمی‌دارند.
  2کشور سخت تلاش می‌کنند تا هر چالش جدید را به فرصتی تازه بدل کنند.
  2کشور باید روابط اقتصادی، فرهنگی و گردشگری‌ را متناسب با سطح بالای اعتماد بین دوطرف توسعه دهند.
  ایران و بلاروس باید همکاری در زمینه‌های دفاعی و فناوری را نیز گسترش دهند.
  تحریم‌های غیرقانونی غرب علیه تهران و مینسک «تروریسم اقتصادی» است.

پزشکیان
  بلاروس شریکی قابل اعتماد برای ایران است.
  تلاش می‌کنیم نقشه راه جامع همکاری 2کشور (۲۰۲۶-۲۰۲۳) به‌طورکامل اجرایی شود.
  در مذاکرات با رئیس‌جمهور بلاروس به توافق‌های خوبی دست یافتیم.
  ایران برای تقویت روابط خود با بلاروس هیچ محدودیتی قائل نیست.
  از اجرای کامل نقشه‌راه روابط 2کشور که در تهران به امضا رسید، حمایت می‌کنیم.
  توسعه مناسبات در زمینه‌های اقتصادی و تجاری متکثر از موضوع‌های موردتفاهم در این سفر بوده‌است.
  از مواضع قاطعانه بلاروس در قبال حملات تجاوزکارانه رژیم‌صهیونیستی و آمریکا به خاک ایران قدردانی می‌کنیم.
  درباره همکاری‌های اقتصادی منطقه‌ای در چارچوب اتحادیه اقتصادی اوراسیا، بریکس و شانگهای به جمع‌بندی مشترک رسیدیم.