مدال‌آوران کوچ‌کرده از وطن

اشکان خسرو پور/ روزنامه‌نگار
فیلدز امسال باز هم به ایرانی‌ها رسید و دوباره مخاطبانش را به یاد ماجرای قدیمی فرار مغزها انداخت. فریدون درخشانی،  امسال همان جایزه‌ای را برنده شد که 4سال پیش،  مریم میرزاخانی، نابغه ایرانی دریافت کرده بود. اهدای جوایز و مدال‌های معتبر خارجی به نابغه‌های ایرانی همیشه باعث شده مدتی بحث جلوگیری از خروج نخبه‌ها از کشور مطرح شود. این درحالی است که بخش بزرگی از صاحب‌نظران این حوزه معتقدند،  راه برای رفتن نخبه‌ها باید باز باشد اما در عین حال،  شرایط بازگشت و از آن مهم‌تر رفت‌وآمد افراد به داخل فراهم شود. سورنا ستاری، ‌معاون علمی رئیس‌جمهور پیش‌تر به همشهری گفته بود: «مهاجرت به‌خودی خود اشتباه نیست و اتفاقی است که به‌هرحال رخ می‌دهد. ما نباید جلوی رفتن‌ کسی را بگیریم، بلکه باید محیطی را فراهم کنیم که  فرد مهاجرت کرده بتواند با خیال راحت به کشور رفت‌وآمدداشته باشد و اطلاعاتش را در اختیار کشور بگذارد.» این فهرست بخشی از مهم‌ترین مغزهای ایرانی هستند که در سال‌های اخیر با دریافت مدال‌های علمی، نام ایران را در جهان پر آوازه کرده‌اند.


مریم میرزاخانی و فریدون درخشانی (بوچر بیرکار)



ریــاضــیـات:  فیلدز مهم‌ ترین جایزه در دنیای ریاضیات است . مریم میرزاخانی که 4 سال پیش فیلدز را دریافت کرد، نخستین زن دریافت‌کننده این جایزه در تاریخ فیلدز بود. فریدون درخشانی یا «بوچر بیرکار»‌، نیز اهل ایران و ‌زاده مریوان کردستان است. او دومین برنده ایرانی مدال فیلدز نام گرفته است.


نیایش افشردی


فیزیک: اهدای جایزه کیهان‌شناسی (The Buchatler Cosmology Prize) در سال94 نام نیایش افشردی را در ایران بر سرزبان‌ها انداخت. او که در دانشگاه واترلوی کانادا مشغول کار است، به‌خاطر پژوهش‌هایی که درباره مهبانگ انجام داده بود، این جایزه را به‌دست آورد. پژوهش‌های او و همکارش دکتر نلسون نشان می‌دهد، احتمالا برخلاف آنچه پیش‌تر تصور می‌شد، جهان از انفجار یک توده بسیار چگال به‌وجود نیامده و این یعنی نظریه نسبیت اینشتین ممکن است به‌اندازه کافی کامل نباشد.


کامران وفا



فیزیک:  کامران وفا یکی از مشهورترین فیزیک‌دان‌های جهان است که در بیشتر دوران کاری‌اش در حوزه نظریه ریسمان فعالیت کرده و فرضیه‌هایی را نیز در همین حوزه به جهان علم عرضه کرده است. او نظریه اف یکی از مشهورترین نظریه‌ها در حوزه ابرریسمان را در سال1997 ارائه داد. وفا در سال2008 مدال دیراک، یکی از معتبرترین جایزه‌های جهان علم را دریافت کرد و در سال گذشته میلادی نیز جایزه Breakthrough Prize در فیزیک بنیادی2017 را به دست آورد.


توفیق موسیوند



پزشکی: پروفسور موسیوند که اکنون عضو افتخاری انجمن علمی سلطنتی کاناداست، ‌در جهان به‌خاطر اختراع کوچک‌ترین قلب مصنوعی جهان شناخته می‌شود. پیش از ثبت این اختراع او، قلب‌های مصنوعی حدود 100کیلوگرم وزن داشتند و بیمار بعد از اتصال به آنها می‌بایست تا آخر عمر روی تخت بی‌حرکت می‌ماند. او از طرف دانشکده پزشکی اوتاوای کانادا جزو افتخارات 25ساله این کشور محسوب می‌شود و هم‌اکنون مدیر بخش دستگاه‌های قلبی عروقی انستیتوی قلب دانشگاه اوتاواست.


کاوه مدنی



محیط‌زیست:   نامش در ایران زمانی شناخته شد که در سال2016 به‌عنوان دانشمند جوان جهان در علوم زمین (آرنه ریچتر) از طرف اتحادیه اروپایی علوم زمین (EGU) انتخاب شد. اما او را از مدت‌ها پیش در جوامع علمی بین‌المللی به‌خاطر «کمک بنیادی در تلفیق نظریه بازی‌ها و تحلیل تصمیم‌گیری با مدل‌های مدیریت منابع آب» می‌شناختند. کاوه مدنی در سال2012 جایزه انجمن مهندسان آمریکا برای دستاوردهای بشردوستانه‌اش در حوزه مهندسی عمران را به‌دست آورد.


نیما ارکانی حامد



فیزیک:  او صاحب کرسی استادی در دانشگاه پرینستون آمریکاست، جایگاهی که سال‌ها در اختیار آلبرت اینشتین نابغه بود و کمتر کسی تا به حال به چنین جایگاهی رسیده است. ارکانی‌حامد که در آمریکا به دنیا آمده، در سال2003 مدال گریبو را از مؤسسه فیزیک اروپا به دست‌آورد و اکنون مدیریت پروژه ساخت بزرگ‌ترین شتاب‌دهنده ذرات جهان در چین را برعهده دارد. او در سال2012 به‌خاطر کار روی ذره هیگز کوچک جایزه فیزیک بنیادی را به‌دست آورد.