کوچ دلالان از بازار خودرو

بهزاد رنجبر

جدیدترین آمارها از کاهش تقاضا در بازار خودروهای داخلی حکایت دارد. ثبت‌نام‌ها در طرح فروش ایران‌خودرو به نصف کاهش یافته و معاملات خودرو در سراسر کشور کم شده است. این روند نشان‌دهنده رکود در بازار است. به گزارش همشهری، بازار خودروهای داخلی ایران در‌مرداد ۱۴۰۴ شاهد تغییر چشمگیری در فاصله قیمتی بین قیمت کارخانه و بازار آزاد بوده است. مطابق داده‌های آماری، با افزایش قیمت کارخانه‌ای محصولات
2 خودروساز بزرگ کشور، سایپا و ایران خودرو، همزمان کاهش شکاف قیمتی میان قیمت عرضه از کارخانه و قیمت فروش در بازار آزاد به پایین‌ترین سطح در سال‌های اخیر رسیده است. این رخداد نشانه‌ای مثبت برای کاهش دلال‌بازی و سفته‌بازی در بازار، اما همزمان نمایانگر رکود در بازار هم هست.

کاهش ثبت‌نام در قرعه‌کشی 
جدیدترین گزارش‌ها از طرح فروش محصولات ایران‌خودرو حکایت از کاهش ۵۰ درصدی استقبال مشتریان نسبت به دوره‌های گذشته دارد؛ به‌طوری که در هفتمین دوره ثبت‌نام ایران‌خودرو در مرداد‌ فقط ۴۰۰ هزار نفر برای خرید از این خودروساز ثبت‌نام کردند که از این میان، فقط 137هزار نفر متقاضی شرکت در طرح فروش عادی بودند. این کاهش محسوس در مقایسه با اسفند سال گذشته که بیش از یک میلیون و ۶۲ هزار نفر در طرح‌های فروش ایران‌خودرو ثبت‌نام کرده بودند، نشان‌دهنده کاهش شدید تقاضا برای خرید خودرو است. این کاهش تقاضا به‌دلیل آن است که انگیزه‌های سوداگری و واسطه‌گری به‌دلیل کاهش شکاف قیمت کارخانه و بازار آزاد از بین رفته و صرفا خریداران واقعی داخل بازار هستند.

کاهش شکاف قیمت
داده‌ها نشان می‌دهد اختلاف قیمت بین کارخانه و بازار در بسیاری از خودروهای مطرح داخلی به شکل قابل توجهی کاهش یافته است. طبق آمار‌های موجود شکاف قیمت 60درصد محصولات ایران‌خودرو و سایپا با بازار آزاد به کمتر از 10درصد و در بسیاری از محصولات حتی به کمتر از 5درصد رسیده است و در حال حاضر فقط خودرو‌های شاهین، چانگان، ری‌ را و سهند قیمت‌های بازارشان تفاوت زیاد با قیمت کارخانه دارد. این میزان در مقایسه با سال‌های پیشین که اختلاف‌ها به بیش از ۱۰۰ درصد هم می‌رسید  بسیار کمتر شده است.

رکود
بازار خودرو تحت‌تأثیر کاهش تقاضا دچار رکود شده است. چند عامل کلیدی در این روند تأثیرگذارند که مهم‌ترین آنها کاهش شکاف قیمت کارخانه با بازار آزاد و کاهش قدرت خرید مردم است. از یک طرف افزایش قیمت رسمی کارخانه سبب شده است که سود دلالان و واسطه‌ها به‌شدت کاهش یابد و جذابیت سوداگری در بازار خودرو از بین برود و از طرف دیگر تورم و کاهش درآمد خانوارها سبب شده است خریداران به شدت کمتر شوند.