بازی برای آموزش مفید است اما تحمیلی نیست!

محمد مهدی رنجبر ، کارشناس سرگرمی

با گذشت زمان و پیشرفت‌های علم آموزش،  روش‌های نوینی را می‌بینیم که حتی اگر تحلیلگر مسائل آموزشی و پرورشی هم نباشیم،  ما را متوجه مسیر صحیح آموزش خواهند کرد. امروزه ایجاد موقعیت‌های یادگیری «تعاملی»، از روش‌های مطلوب آموزشی و پرورشی در جهان به شمار می‌آید. پژوهشگران و دانشمندان در حوزه آموزش و پرورش، بر ارزش‌های والای «تعاملی بودن محیط‌های آموزشی» تأکید دارند. اگر بخواهیم واضح‌تر درباره این مقوله صحبت کنیم باید از موقعیت‌های آموزشی یاد کنیم که در آنها دانش آموزان به جای این‌که فقط نقش «گیرندگان غیرفعال اطلاعات» را از منابع آموزشی داشته باشند، خودشان  به طور مستقیم در فرایند یادگیری، فعالانه شرکت می‌کنند! اما چرا این اتفاق می‌افتد؟ چطور می‌شود که علم‌آموزی که با خشکی ذاتی‌اش برای کودک جذاب نیست، او را وسوسه می‌کند که در همین زمینه فعال شود؟!
یکی از موقعیت‌های تعاملی بین معلم و دانش‌آموز، «بازی‌های آموزشی» است که در بطن خودش، هدف‌های آموزشی تاثیرگذاری را دارد. اینجا  جایی است که فرصت  طلایی انتقال نکته‌ای خاص یا  برجسته کردن قابلیت‌های ویژه درونی دانش‌آموز  با تعمیق مهارت‌هایش مهیاست و معلم فرصت‌طلب قدر آن را خواهد دانست.
نباید فراموش کنیم که کودکان از طریق بازی‌هایی که با هیجان همراه است، زندگی در دنیای آینده را تمرین می‌کنند. ویژگی‌های هر بازی و فایده‌های آن در رشد همه‌جانبه قوای ذهنی، جسمی، شخصیتی و اجتماعی کودک باعث شده است توجه تعداد زیادی از دست اندرکاران تعلیم و تربیت به چگونگی نقش آن در امر آموزش کودکان معطوف شود. علاوه بر این، بازی برای درمانگران هم وسیله مناسبی است تا به دنیای کودکان راه پیدا کنند و آنها را بهتر بشناسند و به مشکلات آنان پی ببرند.
بازی آموزشی، فعالیتی سازمان‌یافته است که برای رسیدن به اهداف آموزشی خاصی، طراحی شده است. ضمنا این نکته هم بسیار مهم است که با تمام این اوصاف، بازی یک امرتحمیلی نیست و باید معیارهایی داشته باشد! که درباره این معیارها در یادداشت هفته بعد بیشتر خواهید خواند.