دومینوی تعطیلی دفاتر بی‌بی‌سی در جهان

بهاره محبی- روزنامه‌نگار

«ماشین پروپاگاندای در خدمتِ امپریالیسم غرب» این عنوانی است که نشریه گلوبال‌تایمز چین برای بی‌بی‌سی به‌کار برده است. در گزارش این نشریه آمده که بی‌بی‌سی خلاف ادعای بی‌طرفی‌اش یک رسانه خبری به‌معنای عام آن نیست بلکه ابزاری است برای حمله به کشورهایی که غرب چشم دیدن آنها را ندارد. این فقط چین نیست که از نقض اصول حرفه‌ای و رعایت اصل بی‌طرفی بی‌بی‌سی گله‌مند است. دمشق نیز اخیراً با متهم کردن این شبکه خبری به عدم‌پایبندی به اصول حرفه‌ای و پافشاری در انتشار گزارش‌های تحریف شده مجوز فعالیت آن را در سوریه لغو کرده است. در بیانیه وزارت اطلاع‌رسانی سوریه آمده است که «در نتیجه عدم‌پایبندی مسئولان شبکه بی‌بی‌سی به اصول حرفه‌ای و اصرار آنها بر انتشار گزارش‌هایی با اهداف سیاسی‌کاری و انحراف افکار عمومی، تصمیم گرفته شده که مجوز فعالیت‌های گزارشگر و عکاس شبکه بی‌بی‌سی و گزارشگر رادیو بی‌بی‌سی در سوریه را لغو کند.» رانی پاتل فعال رسانه‌ای انگلیسی می‌گوید که با وجود تمام تلاش‌هایی که بی‌بی‌سی دارد تا خود را به‌عنوان یک تهیه‌کننده خبری بی‌طرف معرفی کند واضح است که این رسانه بلندگوی تشکیلات سیاسی متعصب طیف محافظه‌کار انگلیس است. گلوبال‌تایمز می‌نویسد که «بی‌بی‌سی مدت‌هاست که جایگاه بین‌المللی رسانه‌ای خود را از دست داده است و دولت انگلیس نیز قدرت خود را در این حوزه. روزهایی که کشورهای غربی از کشورهای در حال توسعه منفعت اقتصادی می‌بردند و از آنها می‌خواستند تا به ارزش‌های غربی وفادار باشند، گذشته است.»

نقض اصل بی‌طرفی در چین
علاوه بر دمشق، پکن نیز به‌دلیل نقض اصول صداقت و بی‌طرفی در روزنامه‌نگاری فعالیت بی‌بی‌سی را در چین ممنوع کرده است. پکن در سال 2021با انتقاد از رویکرد مغرضانه بی‌بی‌سی در پوشش اخبار این کشور به‌ویژه همه‌گیری کرونا و وضعیت اقلیت اویغور پخش کانال جهانی این رسانه را ممنوع کرد. به گزارش گلوبال‌تایمز، «بی‌بی‌سی در حالی تحولات چین را از پس فیلتر تاریک گزارش می‌کند که مدت‌هاست به‌عنوان ماشین تبلیغاتی غرب بدنام شده است. این رسانه با کنار گذاشتن اصول بی‌طرفی، مجموعه‌ای از ارزش‌ها و معیارهای غرب را به‌عنوان استاندارد پذیرفته‌شده درنظر گرفته و هر چیزی که با این استانداردها همخوانی ندارد را مورد هجمه قرار می‌دهد.»

پوشش مغرضانه تحولات ایران  
از گمانه‌زنی درباره نقش بی‌بی‌سی در کودتای 28مرداد سال 1332که بگذریم رویکرد بی‌بی‌سی در پوشش تحولات ایران همواره انتقادبرانگیز بوده است.
سال 1387بود که وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی ایران از قانونی نبودن فعالیت دفتر شبکه خبری «بی‌بی‌سی فارسی» در تهران خبر داد و تأکید کرد خلاف شبکه اصلی بی‌بی‌سی، دفتر فارسی آن در ایران مجوز فعالیت ندارد.
با این حال سوگیری بی‌بی‌سی در ناآرامی‌های ایران در سال 1388به نفع آشوبگران باعث شد تا این رسانه امکان هرگونه فعالیت در ایران را کاملا از دست بدهد.

رویکرد ضدهندی
اوایل سال‌جاری بود که مأموران مالیاتی هند به دفاتر بی‌بی‌سی در این کشور یورش بردند؛ اقدامی که عنوان شد در واکنش به پخش یک مستند انتقادی درباره گذشته «نارندرا مودی» نخست‌وزیر هند، بوده است. بی‌بی‌سی در آن زمان با تأکید بر آزادی بیان ادعا کرد که اصول بی‌طرفی را در پوشش اخبار هند رعایت کرده است اما نتایج تحقیقات چیز دیگری می‌گفت. «آلسدیر‌پینکرتون» فعال رسانه‌ای، که درباره پوشش تحولات هند توسط بی‌بی‌سی از سال 1947 تا 2008 تحقیق کرده می‌گوید که این رسانه مورد حمایت لندن از زمان استقلال هند از سلطه انگلیس - یعنی سال ۱۹۴۷- رویکرد ضد‌هندی امپریالیستی خود را حفظ کرده است. به‌گفته پینکرتون، پوشش بی‌بی‌سی از ژئوپلتیک و اقتصاد جنوب آسیا، یک تعصب فراگیر و خصمانه ضد‌هند را نشان می‌دهد.

رویکرد جنگ‌طلبانه در عراق
رویکرد بی‌بی‌سی در قبال جنگ عراق را نیز می‌توان نقطه تاریک دیگری در کارنامه این رسانه به شمار آورد. به‌گزارش گاردین، تحقیقات نشان داده باوجود برخی ادعاها مبنی بر رویکرد ضدجنگ بی‌بی‌سی، اتفاقا این رسانه از حامیان تجاوز نظامی غیرموجه انگلیس و آمریکا به عراق بوده است. بنابراین گزارش، مطالعه دقیق بولتن‌های خبری بی‎‌بی‌سی نشان می‌دهد که در جریان حملات 3هفته‌ای به عراق این رسانه در میان رقبای خود یکی از بیشترین نقل‌قول‌ها را از نیروهای ائتلاف و دولت‌های آمریکا و انگلیس منتشر کرده و رویکردش در قبال جنگ حمایتی بوده است؛ امری که در تحقیقات بعدی دولت انگلیس درباره جنگ عراق به آن اشاره شده است.

هجمه به اسلام‌آباد  
پاکستان نیز در سال 2011میلادی پخش مستندی از شبکه جهانی بی‌بی‌سی را به‌دلیل تبلیغات ضدپاکستانی آن ممنوع کرد.
در آن زمان انجمن اپراتورهای کابلی پاکستان (COAP) پس از پخش مستندی که اسلام‌آباد را به عدم‌اجرای تعهداتش در جنگ علیه تروریسم متهم کرده بود پخش این مستند را ممنوع کرد.
 در سال 2019 میلادی نیز بی‌بی‌سی با انتشار گزارشی ارتش پاکستان را به نقض حقوق بشر در جریان جنگ علیه تروریسم در استان خیبر پختونخوا متهم کرد که خشم اسلام‌آباد را در پی داشت و باعث شد تا وزارت اطلاعات پاکستان از این رسانه شکایت کند.

حمایت از صهیونیسم
گزارش‌های بی‌بی‌سی با جانبداری از رژیم‌صهیونیستی و انعکاس کمرنگ رنج‌ مردم فلسطین صدای منتقدان را بلند کرده است. در یک مورد، وب‌سایت میدل‌ایست مانیتور سال 2021 نوشت که اقدام بی‌بی‌سی در حذف ویدئوهای آموزشی درباره فلسطین و ریشه‌های اشغال صهیونیست‌ها و پاکسازی قومی رژیم‌صهیونیستی خشم فلسطینی‌ها را برانگیخت. بی‌بی‌سی حتی سابقه اخراج خبرنگاران خود به‌دلیل انتقاد از جانبداری این رسانه از رژیم صهیونیستی را نیز دارد. نیوعرب نوشته که «طلا حلوا» خبرنگار بی‎بی‎سی، در سال 2021 به‌دلیل سکوت این رسانه در برابر رنج مردم فلسطین و پوشش گسترده اخبار مربوط به رژیم‌صهیونیستی از این رسانه اخراج شده است.