شهرداری و کارهایی بیشتر از وظیفه

محمد سرابی-روزنامه‌نگار

شهرداری تهران به‌جز اموری که در چارچوب وظایف رسمی خود انجام می‌دهد، در حال ارائه خدماتی به شهر است که در حوزه مسئولیت‌های قانونی‌اش قرار ندارد. شهرداری جهت بهبود شرایط زندگی در شهر و فراهم کردن رفاه عمومی برای شهروندان این امور را برعهده گرفته است اما تداوم این خدمات باعث شده که دیگر نهاد‌ها شهرداری را مسئول ارائه آن معرفی کنند.
موضوع کودکان کار و خیابان یکی از رایج‌ترین مثال‌هاست که رسیدگی به آن دائما از شهرداری خواسته می‌شود درحالی‌که شهرداری در این زمینه مسئولیت رسمی ندارد. بررسی 3 مثال در این زمینه می‌تواند موضوع را دقیق‌تر‌ نشان دهد.

سرویس دانش‌آموزان استثنایی
شهرداری تنها در زمینه حمل‌ونقل عمومی در شهر مسئولیت دارد و می‌تواند برای معلولان و کسانی که ناتوانی حرکتی دارند فضایی در اتوبوس یا مترو فراهم کند. در مکان‌‌های پرمراجعه نیز می‌تواند فضایی برای پارک خودرو‌های معلولان درنظر بگیرد و ورودی ساختمان‌های پرتردد را برای حرکت صندلی‌ چرخ‌دار مناسب‌سازی‌ کند. این امور به‌تدریج در حال انجام است و نشانه‌های آن در سطح شهر به چشم می‌خورد اما خرید و اختصاص خودرو‌ برای جابه‌جایی دانش‌‌آموزان در فهرست وظایف شهرداری قرار ندارد اما در بودجه سالانه خود هزینه‌ای برای تسهیل تردد آنان درنظر می‌گیرد.

کودکان کار
حضور کودکان کار همیشه در خیابان‌های شهر به چشم می‌خورد. اینکه حوزه‌های مختص مدیریت شهری تفاوت زیادی با حوزه کار کودک دارند اما بار‌ها شهرداری مسئول ساماندهی این کودکان شناخته شده تا جایی که دیگر نهاد‌ها هم انجام وظایف خود را مشروط به همکاری شهرداری کرده‌اند. از دیدگاه قانونی شهرداری وظیفه تعریف‌شده‌ای در مقابل کودکان کار ندارد و تنها جمعی از ارگان‌ها از پلیس، آموزش و پرورش، بهزیستی تا دولت و دستگاه قضایی در این زمینه مسئولیت دارند. اکنون نیز شهرداری چند مرکز نگهداری و آموزش برای  آنان  ایجاد کرده است که در حال فعالیت هستند.

زباله بیمارستانی
جمع‌آوری پسماند شهری مطابق قانون برعهده شهرداری‌هاست اما این موضوع شامل پسماند عادی خانگی و خاکروبه معابر است نه ضایعات خطرناک صنعتی، مواد شیمیایی و زباله‌های بیمارستانی. زباله‌های بیمارستانی به‌دلیل جنبه بهداشتی خود باید در بیمارستان‌ها به کمک دستگاه‌های خاص به سطح پسماند عادی شهری برسند اما تعداد زیادی از بیمارستان‌ها چنین دستگاهی در اختیار ندارند. شهرداری تهران از نظر قانونی تنها جمع‌آوری پسماند شهری بر عهده‌اش است اما به جمع آوری پسماند بیمارستانی و رفع خطر آن  نیز اقدام می کند.