یادداشت
ناوگان زرد در وضعیت زرد
حامد فوقانی-دبیر گروه شهری
واقعیت آن است که تاکسیرانی تهران در محدوده زرد قرار گرفته است و تا این وضعیت به محدوده قرمز و بحرانی نرسیده، باید فکری به حالش شود. شهرداری و دولت در همکاری با هم سعی دارند تا هر طور شده، تاکسیرانی سرحال به‌کار خود ادامه دهد. واقعیت اما این است که در رده‌های پایین‌تر مدیریتی از یک‌سو و کف خیابان از سوی دیگر، مشکلاتی وجود دارد که در برخی از خطوط، تاکسیرانی را از تکاپو انداخته و گلایه‌مندی مسافران و تاکسیرانان را در پی داشته است. ادامه این روند می‌تواند ناوگان حمل‌ونقل همگانی زرد محبوب و باسابقه را به خط نارضایتی بفرستد. اینکه چرا تاکسیرانی به چنین وضعیتی رسیده، ابعاد مختلفی دارد.
1 بلاتکلیفی بسیاری از تاکسیرانان که پیش‌تر برای نوسازی خودرو اقدام کرده‌اند اما به‌خاطر ثبت‌نام سمند، خودروی‌شان شماره‌گذاری نمی‌شود یکی از مشکلات این روزهای تاکسیرانی به شمار می‌آید. قضیه از این قرار است که 1700خودرو سمند برای نوسازی ناوگان تاکسیرانی کشور اختصاص یافته بود که به‌دلیل توقف شماره‌گذاری این نوع خودرو، تاکنون 500خودرو بلاتکلیف هستند. اگرچه با رفع مشکل از سوی سازمان استاندارد، شماره‌گذاری در حال طی‌شدن است اما به‌هر ترتیب بسیاری از این رانندگان تاکسی، هزینه نوسازی را چه به‌صورت نقدی و چه تسهیلات پرداخت کرده‌اند و با توجه به اینکه سررسید اقساط آنها فرا رسیده است، درحال پرداخت اقساط خودرو هستند، بدون اینکه خودرویی تحویل گرفته باشند. همین موضوع باعث کم‌شدن تعداد خودرو در برخی از خطوط تاکسیرانی شده است.
2 گویا قصه کرایه تاکسی و نرخ‌های سفر سر دراز دارد. ماجرای طلب کرایه بیشتر، اصرار بر گرفتن پول نقد، سوار‌کردن ۴مسافر و دریافت کرایه مصوب دوره کرونا (۳مسافر)، باعث شده تا بحث و جدل بین مسافران و رانندگان با وجود راه‌های فراوان پرداخت آنلاین، ادامه داشته باشد. از یک‌طرف برخی از مسافران می‌گویند در تعدادی از خطوط تاکسیرانی شهر تهران، راننده‌ها مسافران را مجبور می‌کنند تا پول نقد بپردازند، برخی از تاکسیرانان نرخ‌های بالاتر از مصوب شورای شهر را به‌دلیل ترافیک اعلام می‌کنند یا برخی از راننده‌ها هم برچسب‌های نرخ کرایه را مخدوش کرده‌اند و نظارتی بر این مسئله نیست. از طرف دیگر هم تاکسیرانان اعلام می‌کنند هنگام برگزاری نمایشگاه‌ها یا پیک ترافیک روزانه، اصلا برای‌شان به‌صرفه نیست که با کرایه‌های مصوب، فعالیت داشته باشند. همه اینها در حالی است که طرح کرایه شناور به‌‌عنوان راه‌حلی مناسب، به جز تاکسی‌های فرودگاه مهرآباد، هنوز به اجرا درنیامده تا با چنین تعویقی، دردسرها همچنان باقی بماند. چالش دیگر هم به همراهی‌نکردن رانندگان تاکسی در پرداخت آنلاین از طریق کیوآر‌کدها برمی‌گردد و با توجیه اینکه پول، دیر به حساب‌شان واریز می‌شود، خواستار پرداخت کرایه نقدی از سوی مسافران می‌شوند؛ چالشی که قطع به یقین از عدم‌نظارت کافی نشأت می‌گیرد.
3 تاکسی‌های اینترنتی با همه مزایایی که دارند، 2عیب بزرگ برای تاکسیرانی دارند؛ نخست آنکه رفت‌‌وآمد شهروندان از طریق خطوط تاکسیرانی به‌طور حتم به‌صرفه‌‌تر خواهد بود. حال تعدادی از تاکسیرانان با مقایسه نرخ‌های خود با تاکسی‌های اینترنتی، برای جبران هزینه‌ها دست از کار می‌کشند و همین کافی است تا شهروندان برای تردد به‌ناچار به روش آنلاین روی بیاورند. همانطور که همشهری آنلاین نیز دیروز گزارش داد، جالبی کار اینجاست که شهروندان مدعی می‌شوند در پی امتناع برخی از تاکسیرانان از سوار‌کردن مسافر، خیلی از روزها برای رسیدن به محل کار مجبور می‌شوند همراه دو سه‌نفر دیگر اسنپ یا تپسی اشتراکی بگیرند اما پس از اقدام می‌بینند همان تاکسی‌ای که مسافر نمی‌گرفته، درخواست اینترنتی را قبول کرده است. دومین مشکل هم اینکه تعدادی از تاکسیرانان فقط ساعاتی خاص از روز به خطوط خود سر می‌زنند و بقیه ساعات را به‌صورت اینترنتی مشغول کار می‌شوند. بنابراین برخی از خطوط در بیشتر ساعات، تعداد کمی خودرو برای سرویس‌دهی دارند.
نتیجه: هفته پیش، 300دستگاه تاکسی نو وارد خطوط حمل‌ونقل همگانی شهر تهران شد؛ به‌عبارتی 2هزارمین تاکسی جایگزین در طرح نوسازی ناوگان فرسوده طی سال‌جاری در پایتخت به رونمایی رسید. یعنی شهرداری در جایگزینی تاکسی‌های فرسوده -که هم به‌خاطر تردد زیاد روزانه آلاینده‌های فراوانی را روانه هوا می‌کنند و هم کاهش رضایت مسافران را در پی دارند- مصمم است. با این حال، رفع مشکلات مربوط به پرداخت کرایه به‌صورت آنلاین، شناور‌‌نشدن کرایه تاکسی به‌خاطر مسائل کوچک‌تری همچون ترافیک و نبود نظارت کافی، می‌تواند یکی از اضلاع مهم حمل‌ونقل همگانی شهر را دچار مشکلات جدی کند. این در صورتی است که تاکسیرانان زحمتکش فراوانی در حال فعالیت هستند و هدف‌شان خدمت‌رسانی و کسب روزی حلال است اما مرتفع نشدن موضوعات، باب دور زدن قانون از سوی عده‌ای را فراهم می‌کند تا زحمت دیگران زیر سؤال برود.
