شکسپیر، دیکنز و چاوسر سانسور شدند

مهدیا گل‌محمدی

سانسور و حذف کتاب‌های مشاهیر ادبی همچون چارلز ‌دیکنز، ویلیام ‌شکسپیر و جفری چاوسر از فهرست مطالعاتی و تحقیقاتی کتابخا‌نه‌های دانشگاه‌های هر کشوری می‌تواند به‌طور بالقوه بمبی خبری باشد چه رسد به حذف این شاهکار‌های ادبی انگلستان از فهرست‌ مطالعاتی دانشگاه‌های خود بریتانیا؛ رویدادی که این هفته برای نخستین‌بار در تاریخ به واقعیت پیوست. ابتدا نیویورک‌پست خبر داد که حذف عنوان برخی کتاب‌ها و غیرضروری شدن (optional) برخی دیگر برای تحقیقات دانشجوهای دانشگاه‌های معتبری همچون دانشگاه شهر‌های‌ اسکس، گلاسکو و‌ ناتینگهام صدای دانشجو‌ها را در آورده است.  دیلی‌میل هم در این‌باره نوشت: معترضان، روسای دانشگاه‌های یاد‌شده را متهم به محافظه‌کاری افراطی برای حفاظت روانی از دانشجو‌ها در برابر محتویات این کتاب‌ها می‌کنند. طی فهرستی که دانشگاه‌های یاد‌شده ارائه کرده بودند جلوی هر عنوان کتابی (حتی رومئو و ژولیت اثر ویلیام شکسپیر) به ‌علت حذف آن کتاب و محتوای نامناسب آن اشاره شده بود. برای نمونه در جدول بلندبالایی که از عنوان کتاب‌ها و علل حذف آنها منتشر شده (همانطور که در زیر مشاهده می‌کنید) جلوی رمان راه‌آهن زیرزمینی The Underground Railroad اثر کولسون وایتهد Colson Whitehead (برنده جوایز متعددی همچون پولیتزر) نوشته شده: «دارای رفتار‌های خشن و توصیف آزار برده‌ها». در ردیف بعدی رمان دوشیزه‌جولی Miss Julie اثر آگوست استریندبرگ نوشته شده «دارای مباحث خشن و اقدام به‌خودکشی». به‌گفته استادان تاریخ در دانشگاه‌های کشور‌های دیگر فصل مشترک تمام این حذفیات در کتاب‌ها و رمان‌های نویسنده‌هایی همچون جین ‌آستن، شارلوت ‌برونته و حتی آگاتا کریستی، وجود اشاره‌هایی به دوره برده‌داری و خشونت علیه آنها بوده است. پس از ارائه این فهرست طولانی از کتاب‌های حذف شده سخنگوی دانشگاه لنکستر (Lancaster University) در این‌باره به خبرنگار‌ها گفت: «کتاب‌های یاد‌شده همچنان در دسترس دانشجوها هستند و فقط به‌علت محتوای مخاطره‌آمیز آنها از فهرست «مطالعه‌های ضروری» حذف شده‌اند بنابراین چنین حذفیاتی به معنی سانسور نیست. قصد ما فقط هشدار درباره مخاطرات روانی مطالعه این آثار برای برخی دانشجو‌ها بود».
دایانا بری استاد تاریخ دوره برده‌داری دانشگاه کالیفرنیا اما در این‌باره بر این باور است که این اقدام دانشگاه‌های انگلستان در راستای کمرنگ کردن دوره ظالمانه برده‌داری در جغرافیای تحت سلطه بریتانیا بود و بنابراین متن‌ها و کتاب‌ها حتما باید توسط دانشجو‌ها مورد مطالعه قرار بگیرند تا مردم بدانند در آن دوره چه بر سر برده‌ها آمده است.