مطالبه عمومی؛ شفاف‌سازی‌صیانت

عمادالدین قاسمی‌پناه - روزنامه‌نگار

روز گذشته کلیات «طرح نظام تنظیم مقررات خدمات فضای مجازی» موسوم به طرح صیانت در کمیسیون مشترک بررسی طرح تصویب شد. این طرح در طول زمان، با عناوین مختلفی مطرح شد که علت آن تدوین نسخه‌های متعدد از طرح بود. ازجمله این نسخه‌ها می‌توان به نسخه 5دی و نسخه 9بهمن اشاره کرد. همچنین مرکز پژوهش‌های مجلس 2بار نظرات کارشناسی خود را به‌صورت مکتوب درباره طرح صیانت اعلام و به کمیسیون ویژه بررسی طرح ارسال کرد. با این حال، کمیسیون، کارگروهی را برای این طرح تشکیل داد تا با گروه‌های مختلف، طرح را بررسی کنند. درنهایت این کارگروه، طرحی را به کمیسیون مشترک بررسی طرح صیانت ارائه کرد که به‌گفته سخنگوی کمیسیون، «ترکیبی از نسخه‌های پیشین و نظرات گروه‌های مختلف است و کلیات همین طرح به تصویب اعضای کمیسیون رسید». این در حالی است که مطالبه مردم، شفاف‌سازی نسبت به جزئیات طرح تصویب‌شده است.

نحوه برگزاری جلسه
لطف‌الله سیاهکلی، سخنگوی کمیسیون ویژه بررسی طرح صیانت در گفت‌وگو با همشهری در مورد نحوه برگزاری جلسه تصویب طرح گفت: «با پیامک به اعضای کمیسیون ویژه بررسی طرح اعلام شد، جلسه بررسی کلیات طرح  روز سه‌شنبه ساعت 12:45 آغاز می‌شود، اما این جلسه حدود ساعت 13:10 شروع شد.» سیاهکلی با اشاره به اینکه هفته پیش هم بحث‌هایی درباره طرح مطرح شده بود و مخالفان و موافقان نظرات خود را اعلام کردند، ادامه داد: «دیروز هم مخالفان و موافقان دوباره نظرات خود را ابراز کردند و در نهایت رأی‌گیری شد.»  سخنگوی کمیسیون تعداد نمایندگان حاضر در این جلسه را 20نفر اعلام کرد و گفت: «در پایان رأی‌گیری 19نفر به کلیات طرح رأی مثبت دادند.»

کدام نسخه تصویب شد؟
سیاهکلی در پاسخ به این پرسش که با توجه به تعدد نسخه‌های طرح صیانت، کلیات کدام یک از نسخه‌ها به تصویب رسید، گفت: «بیش از 45جلسه طی این مدت با گروه‌های مختلف و شخصیت‌های حقیقی و حقوقی برگزار شد و درنهایت طرحی که تصویب شده، ترکیبی از مباحث موجود است.»  به‌گفته او «همچنین عنوان طرح به «طرح نظام تنظیم مقررات خدمات فضای مجازی» تغییر یافت». سیاهکلی همچنین در پاسخ به این سؤال که آیا مشخص است که این طرح دقیقا چیست و آیا هیأت رئیسه طرحی مجزا از نسخه‌های 5دی و 9بهمن را تدوین کرده است، مجددا بر این موضوع تأکید کرد که طرح تصویب شده، ترکیبی از نسخه‌های قبلی است. با این حال، سخنگوی کمیسیون ویژه بررسی طرح صیانت به این موضوع اشاره کرد که «کمیته کاری که تعریف شده بود تا با گروه‌های مختلف جلسه برگزار کند، درنهایت طرحی را به کمیسیون آورد که همان طرح تصویب شده است.» سیاهکلی همچنین در واکنش به این موضوع که بعضی رسانه‌ها اعلام کرده‌اند، کلیات طرح صیانت طی حدود 20دقیقه تصویب شده، عنوان کرد: «تصویب کلیات طرح نزدیک به یک ساعت طول کشید، چراکه پیش از این درباره طرح در کمیسیون بحث شده بود.» او درباره بررسی جزئیات طرح هم گفت: «کمیسیون در جلسه آینده درباره ماده‌ها و تبصره‌های طرح بحث و تصمیم‌گیری می‌کند.»
سیاهکلی زمان برگزاری نخستین جلسه بررسی جزئیات طرح صیانت را پس از بررسی و تصویب لایحه بودجه در صحن اعلام کرد که به‌احتمال زیاد به سال آینده موکول می‌شود.

پیش از تصویب طرح در صحن علنی چه گذشت؟
با این حال، دیروز غلامرضا نوری قزلجه، یکی از اعضای کمیسیون مشترک با استناد به ماده‌83 آیین‌نامه داخلی درباره روند بررسی بودجه در مجلس گفت: «طبق این ماده در زمان بررسی بودجه در مجلس، هیچ طرح و لایحه‌ای نمی‌تواند در دستور کار قرار گیرد. ما در حال بررسی بودجه هستیم و حواسمان به پیشنهادهای بودجه و گزارش تلفیق است. نمی‌توانیم در عرض 45دقیقه برای طرحی با این اهمیت، تصمیم‌گیری کنیم.» این در حالی بود که «رضا تقی‌پور»، رئیس کمیسیون مشترک در تذکری شفاهی در صحن علنی مجلس، اظهار کرد که از ابتدای بررسی تشکیل کمیسیون مشترک، بررسی طرح صیانت با کارشکنی‌های متعددی روبه‌رو شده و عده‌ای قصد دارند تا با غیبت، جلسات کمیسیون را تعطیل کنند.
او همچنین گفت: «نباید اجازه داد تا حرف‌های خلاف واقع از تریبون مجلس زده شود. در کجای آیین‌نامه گفته شده جلسات کمیسیون‌ها در زمان بررسی بودجه تعطیل می‌شود؟»

بی‌اطلاعی مردم از جزئیات طرح
با تصویب کلیات طرح صیانت در کمیسیون مشترک بررسی طرح، کاربران شبکه‌های اجتماعی واکنش‌هایی داشته اند که حاکی از نگرانی، اعتراض و همچنین مطالبه شفافیت نسبت به جزئیات این طرح است. رئیس مجلس در ابتدای آغاز بررسی طرح صیانت، بر شفافیت و اطلاع‌رسانی کمیسیون درباره جلسات تاکید کرده بود، اما طرح نهایی که ترکیبی از طرح‌های پیشین است، در رسانه‌ها منتشر نشده. بدیهی است که آگاه نبودن مردم از جزئیات طرح، منجر به بروز شایعات مختلف می شود.

مکث
درخواست 55نماینده برای بازگشت طرح به صحن علنی
جلال رشیدی کوچی، عضو کمیسیون مشترک بررسی طرح صیانت در توییتی نوشته است: «امروز در جواب دغدغه و مطالبه آحاد مردم شریف ایران اسلامی، وفق تبصره‌2 ماده‌167 آیین‌نامه داخلی مجلس تقاضای لغو بررسی طرح صیانت در کمیسیون مشترک و بازگشت طرح به صحن مجلس را مطرح کردم که تاکنون به امضای 55نفر از نمایندگان محترم رسیده و در حال افزایش تعداد امضاهاست.»