در سوگ بازمانده

نگار حسینخانی- روزنامه‌نگار

آمار غیررسمی حکایت از آن دارد که بیش از 500تن از اعضای کادر درمان در همین روزهای وانفسا و جنگ با ویروس کرونا جان خود را از دست داده‌اند؛ آماری که از نظر وزارت بهداشت حدود 400تن است. هرچند به شکل رسمی 2‌ماه پیش 300نفر اعلام شده و آمار تازه‌ای پس از آن منتشر نشده است. از این تعداد نیز 170تن، پرونده‌شان تأیید شده که حین خدمت کرونا گرفته‌اند. درحالی‌که هنوز به وضعیت بازماندگان پیشین رسیدگی نشده، کرونا پیشتازی کرده و گاه و بی‌گاه جان یکی از درمانگران را پس از دیگری سرد می‌کند؛ جان‌های از دست شده‌ای، بیش از آنچه در روزهای جنگ از درمانگران،  از دست داده بودیم. همین نشانه باشد برای آنکه روزی دست‌هایی را به‌خاطر بیاوریم که برای تن‌هایمان جنگیدند. آنها که بارها با بیماری مبارزه کردند، اما کم نیاوردند و باز بر بالین بیمار دیگری حاضر شدند. آنهایی که روزانه گاه ۱۰۰بیمار کرونایی را ویزیت کردند. پزشکان عمومی، متخصصان عفونی، داخلی، ریه، بیهوشی و... که با مبتلایان در خطر روبه‌رو شدند و نه‌تنها خود، که خانواده‌هایشان را هم در این پیکار در معرض خطر قرار دادند. حالا چند صد تن از این جان‌ها دیگر در میان ما نیستند. وزارت بهداشت، درمان و خدمات پزشکی چه ایده‌ای برای حمایت از این خانواده‌های عزیز از دست داده دارد؟ قرار است چه کارهایی صورت گیرد و مطالبه خانواده‌ها در این‌باره چیست؟

بیش از 300شهید سلامت
«از ۳۰۰ شهید مدافع سلامت کادر درمان براساس آمار، حدود ۱۶۰ تن پزشک بودند. متأسفانه هنوز تکلیف نیمی از تعداد یادشده، مشخص نشده است و حمایتی که باید از آنها صورت گیرد، برقرار نشده.»؛ این را محمدرضا ظفرقندی، رئیس سازمان نظام‌پزشکی، می‌گوید. نگرانی اما از این است که با حمایت نکردن از خانواده‌ها، پزشکان دیگر انگیزه خود را برای ادامه از دست بدهند. از این‌رو به اعتقاد او شهدای کادر درمان باید در اولویت رسیدگی و حمایت قرار بگیرند. هرچند تعداد درگذشتگان کادر درمان، به‌گفته‌ای بسیار متفاوت است. نظام پزشکی شهدای مدافع سلامت را عددی و وزارت بهداشت عددی دیگر می‌داند. ظفرقندی اما تفاوت این عددها را رسیدگی نکردن پرونده مدافعان سلامت دانسته و گفته است؛«در ستادی که یک عضو آن از وزارت بهداشت و عضو دیگر از بنیاد شهید است، تعیین مصداق شهدای سلامت انجام می‌شود. هنوز بیش از نیمی از این ۳۰۰‌پرونده‌ رسیدگی نشده و باید تسریع شود. ما به خانواده شهدای سلامت سر می‌زنیم و بعضی از خانواده‌ها با کمک دیگران زندگی می‌کنند. این موضوع اصلا خوب نیست و باید دولت حمایت درستی انجام دهد.»

کادر درمان بیمه نیستند

رویا پورابوالقاسم، پزشک عمومی است. او یک‌سال است که همسر خود را به‌علت بیماری کرونا از دست داده. دکتر علی‌اکبر آقابابایی، از متخصصان کودک، یک‌سال پیش درگذشت و نام شهید را به پاس همه زحماتش برای حفظ جان انسان‌ها از آن خود کرد. حالا پس از یک‌سال اما نه بنیاد شهید و نه وزارت بهداشت هیچ خدماتی برای این خانواده درنظر نگرفته است. پورابوالقاسم می‌گوید: «بسیاری از خانواده‌های داغداری را می‌شناسم که یکی از اعضای خود را در این دوره از دست داده‌اند. شرایط اما برای آن دسته که مرد خانواده پزشک بوده، بیمه نداشته و همسرش خانه‌دار است، سخت‌تر می‌گذرد. این دسته از خانواده‌ها در تامین معیشت خود دچار مشکل شده‌اند. جدای از اینکه خانواده‌ها نیاز به حمایت روانی دارند که در این مدت چندان مورد توجه قرار نگرفته، همسر من خود بیمه تامین اجتماعی بود و حالا ما می‌توانیم از حقوق 3میلیون و 800هزار تومانی او پس از درگذشتش استفاده کنیم، اگرنه وزارت بهداشت هیچ برنامه‌ای در این‌باره نداشته است. این مشکل اکثر پزشکان است که از خدمات بیمه‌ای برخوردار نیستند. شاید فقط 5درصد از جامعه پزشکان استخدام باشند و بیمه ‌شوند. زمانی این مسئله ناراحت‌کننده است که در وقت بیماری و... یک پزشک توانایی تامین دارو و درمان خود را هم ندارد. انتظار می‌رود وزارت بهداشت پوشش معیشتی برای این خانواده‌ها درنظر بگیرد. بعضی پزشکان مثل همسر من، خود را از طریق درمانگاهی بیمه کرده بودند و حالا از حقوق حداقلی بهره‌مند می‌شوند. خیلی‌ها همین امکان اندک را هم ندارند و خانواده پس از آنها- خصوصا اگر سرپرست خانوار بوده باشد- درآمدی ندارد. خلاف تصور جامعه که پزشکان را متمول می‌دانند، باید بگویم چنین تصوری درست نیست. من هم‌اکنون مشغول کار هستم و می‌توانم خانواده‌ام را تامین کنم، اما معیشت خانواده‌های دیگر در خطر است و باید تامین شود».

دریغ از کوچک‌ترین تسلی
عطیه ازجمله دانشجویان پزشکی بود که حین خدمت و انجام وظیفه در بیمارستان حدود دو‌ماه پیش بر اثر ایست قلبی درگذشت. او، هوشبری خوانده بود و دانشجوی فعالی بود. به روایت نزدیکانش زمان زیادی را در محل کار خود می‌گذراند، خیلی‌ها پس از انتشار خبر درگذشت عطیه، فشار کاری وارده بر کادر درمان را علت این مرگ دانستند. خانواده اما می‌گویند علت مرگ به آنها ایست قلبی اعلام شده و دقیقا نمی‌دانند چه اتفاقی برای دخترشان رخ داده. پدر عطیه که جانباز 8سال دفاع‌مقدس بود، 9‌ماه پیش به‌علت کرونا جان خود را از دست داد و این خانواده پس از مرگ دخترشان شرایط روحی خوبی ندارد. این در حالی است که پس از مرگ او، حتی تسلاهای کوچک از سوی دانشگاه، محل خدمت و وزارت بهداشت دریغ شده و کمترین کاری که ممکن است در چنین مواقعی از ارگان یا نهاد مربوطه سر بزند مانند فرستادن دسته گل و... انجام نشده است. یکی از خویشان نزدیک این خانواده می‌گوید:‌«مادر عطیه با فقدان همسرش و مرگ ناگهانی دخترش شرایط روحی مساعدی ندارد. هنوز پس از 2‌ماه وضعیت روحی بازماندگان این خانواده که مادر و خواهر عطیه هستند، بهتر نشده. درحالی‌که کمترین قدردانی و تسلی از سمت وزارت بهداشت یا بیمارستان محل خدمت او می‌توانست خانواده‌اش را دلگرم کند».
خانواده عطیه نیز مانند بسیاری از خانواده‌های کادر درمان، پس از مرگ‌عزیزانشان روزهای سختی را می‌گذرانند. از یک سو داغ سنگین از دست دادن و از سوی دیگر مشکلاتی چون اجاره‌نشینی و تنگناهای معیشتی؛ امری که نه شایسته نام شهداست و نه خدمتگزاران مردم در شرایط و روزهای سخت.